اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی، نشخوار فکری و اجتناب تجربی در نوجوانان مبتلا به افسردگی

روانشناسی اجتماعی

دوره 11، شماره 67، فروردین 1402، صفحه 77-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مریم موسی پور^*

کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی، گروه روان شناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

چکیده

افسردگی یکی از رایج‏ترین اختلالات روان‏شناختی است که بسیاری از روان‏ درمانگران به آن توجه ویژه داشته‏اند و درمان آن از چالش انگیزترین موضوعات بالینی است. لذا این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی، نشخوار فکری و اجتناب تجربی در نوجوانان افسرده انجام شد. پژوهش از نوع نیمه ‏آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل بود. تمامی دانش‏آموزان دختر دوره متوسطه اول منطقه‏ 18 شهر تهران جمعیت آماری این پژوهش را تشکیل دادند. با نمونه‏گیری در در دسترس تعداد 30 نفر انتخاب و در گروه‌های آزمایش(15 نفر) و کنترل(15 نفر) قرار گرفتند و ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه افسردگی-فرم کوتاه، پرسشنامه تحمل پریشانی، پرسشنامه نشخوار فکری و پرسشنامه پذیرش و عمل را تکمیل کردند. داده ها با روش‏های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد.نتایج نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل تغییر معنا‏داری در تحمل پریشانی (56/44=F، 004/0=P و 60/0=η) و نشخوار فکری (32/9=F، 013/0=P و 57/0=η) از پیش‏ آزمون به پس‏ آزمون وجود دارد و در اثر مداخله به روش پذیرش و تعهد، تحمل پریشانی و نشخوار فکری در گروه آزمایش بهبود یافته است (05/0>P). همچنین، بین آزمودنی‏های دو گروه تغییر معنا‏داری در نمره اجتناب تجربی از پیش آزمون به پس ‏آزمون وجود دارد و در اثر مداخله اجتناب تجربی دختران گروه آزمایش کاهش یافته است (26/15=F، 009/0=P و 61/0=η). با توجه به نتایج پژوهش می‏توان از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به‏ عنوان یک مداخله کلیدی در حوزه پیش‏گیری از آسیب‏های عاطفی و شناختی در نوجوانان استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

افسردگی؛ اجتناب تجربی؛ نشخوار فکری؛ تحمل پریشانی؛ درمان پذیرش و تعهد

مراجع

اثنی عشران، سهیلا؛ یزدخواستی، فریبا و عریضی، حمیدرضا. (1400). تأثیر رفتار درمانی دیالکتیک بر تنظیم هیجانی و تحمل پریشانی زنان معتاد در حال ترک با نقش میانجی ذهن آگاهی، ارتباط مؤثر و راهبردهای تنظیم هیجانی. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کابردی، 22(2)، 12-1.

بصیری فرد، مهلا و موسوی نژاد، سیدمحمود. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی و انسجام روانی زنان ناباور. مجله تحقیقات سلامت در جامعه، 8(1)، 92-80.

حسینی، زینب؛ احمدی، وحید و مامی، شهرام. (1401). اثربخشی مداخله مبتنی بر شفقت بر نگرانی و نشخوار فکری مصرف کنندگان مت آمفتامین شهر کرمانشاه. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 23(3)، 145-133.

دلاور، علی. (1399). روش تحقیق در علوم تربیتی و روانشناسی. تهران: نشر رشد.

رجبی، غلامرضا. (1384). ویژگی های روانسنجی ماده های فرم کوتاه افسردگی بک. مجله روانشناسان ایرانی، 1(4)، 18-1.

رضاییان، عاطفه؛ اکبری، لیا؛ امیرزاده، فاطمه و ملک محمدی، نغمه. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی و افسردگی دانش آموزان. مجله سلامت روان کودک، 8(4)، 107-91.

سیاه پوش منفرد، مسلم؛ پرندین، شیما و عزیزی، سجاد. (1401). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر اجتناب هیجانی و ابعاد خستگی روانی زنان مبتلا به ام اس. مجله مطالعات اسلامی ایرانی خانواده، 2(1)، 95-78.

قاسمی مطلق، فاطمه؛ بخشی پور رودسری، عباس و فرنام، علیرضا. (1401). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر اجتناب تجربی و افسردگی دانشجویان با تجربه شکست عاطفی. مجله روانشناسی بالینی، 14(2)، 61-48.

عاشوری، میترا؛ کچویی، محسن و وحیدی، الهه. (1401). نقش واسطه ای اجتناب تجربی در رابطه بین خودشفقتی و بهزیستی روانشناختی در افراد مبتلا به ام اس. مجله ابن سینا، 24(4)، 78-66.

گنجی، حمزه و گنجی، مهدی. (1401). آسیب شناسی روانی براساس DSM-5. تهران: نشر ساوالان.

وصال، مینا و رحیمی، چنگیز. (1400). تأثیر استفاده از رسانه های اجتماعی بر افسردگی در نوجوانان: مرور نظام مند و فراتحلیل. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، 24(1)، 23-1.

یاراحمدی، محبوبه؛ اورکی، محمد؛ سعادت، سیدحسن؛ اسحاقیان، محمد و مومنی، آزیا. (1399). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر تحمل پریشانی و شدت وسواس در بیماران وسواسی. مجله روانشناسی و روانپزشکی ایران، 7(6)، 79-64.

Bliddal, M., Rasmussen, L., Andersen, J. H., Jensen, P. B., Pottegård, A., Munk-Olsen, T., ... & Wesselhoeft, R. (2023). psychotropic medication use and psychiatric disorders during the covid-19 pandemic among danish children, adolescents, and young adults. JAMA psychiatry, 80(2), 176-180.

Bakker, A. M., Cox, D. W., Hubley, A. M., & Owens, R. L. (2019). Emotion regulation as a mediator of self-compassion and depressive symptoms in recurrent depression. Mindfulness, 10, 1169-1180.

Browning, M. E., Van Kirk, N. P., & Krompinger, J. W. (2022). Examining depression symptoms within OCD: the role of experiential avoidance. Behavioural and cognitive psychotherapy, 50(4), 367-380.

Cano-López, J. B., García-Sancho, E., Fernández-Castilla, B., & Salguero, J. M. (2022). Empirical evidence of the metacognitive model of rumination and depression in clinical and nonclinical samples: A systematic review and meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 1-26.

Coleman, S. E., Dunlop, B. J., Hartley, S., & Taylor, P. J. (2022). The relationship between rumination and NSSI: A systematic review and meta‐analysis. British journal of clinical psychology, 61(2), 405-443.

Cheng, Q., Shi, C., Yan, C., Ren, Z., Chan, S. H. W., Xiong, S., ... & Zheng, H. (2022). Sequential multiple mediation of cognitive fusion and experiential avoidance in the relationship between rumination and social anxiety among Chinese adolescents. Anxiety, Stress, & Coping, 35(3), 354-364.

Dahl J, Wilson KL, Luciano C, Hayes S. Acceptance and Commitment Therapy for Chronic Pain. Translated by Alireza Aghayousofi. Tehran: Danje Publications.

Fauth, E. B., Novak, J. R., & Levin, M. E. (2022). Outcomes from a pilot online Acceptance and Commitment Therapy program for dementia family caregivers. Aging & mental health, 26(8), 1620-1629.

Fernández-Rodríguez, C., Coto-Lesmes, R., Martínez-Loredo, V., González-Fernández, S., & Cuesta, M. (2023). Is activation the active ingredient of transdiagnostic therapies? A randomized clinical trial of behavioral activation, acceptance and commitment therapy, and transdiagnostic cognitive-behavioral therapy for emotional disorders. Behavior Modification, 47(1), 3-45.

Grau, P. P., Sripada, R. K., Ganoczy, D., Weinstein, J. H., & Pfeiffer, P. N. (2023). Outcomes of Acceptance and Commitment Therapy for depression and predictors of treatment response in Veterans Health Administration patients. Journal of Affective Disorders, 323, 826-833.

Gao, W., Biswal, B., Yang, J., Li, S., Wang, Y., Chen, S., & Yuan, J. (2023). Temporal dynamic patterns of the ventromedial prefrontal cortex underlie the association between rumination and depression. Cerebral Cortex, 33(4), 969-982.

Heissel, A., Pietrek, A., Kangas, M., der Kaap-Deeder, V., & Rapp, M. A. (2023). The Mediating Role of Rumination in the Relation between Basic Psychological Need Frustration and Depressive Symptoms. Journal of Clinical Medicine, 12(2), 395.

Ivano, C., Marta, I., Alessandro, B., Daniele, Z., & Camilla, C. (2023). Efficacy of short-term psychodynamic psychotherapy (STPP) in depressive disorders: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders.

Kishi, T., Ikuta, T., Sakuma, K., Okuya, M., Hatano, M., Matsuda, Y., & Iwata, N. (2023). Antidepressants for the treatment of adults with major depressive disorder in the maintenance phase: a systematic review and network meta-analysis. Molecular Psychiatry, 28(1), 402-409.

Levin, M. E., Krafft, J., Seifert, S., & Lillis, J. (2022). Tracking valued and avoidant functions with health behaviors: A randomized controlled trial of the acceptance and commitment therapy matrix mobile app. Behavior modification, 46(1), 63-89.

Lepekhov, S. B. (2022). Canopy temperature depression for drought-and heat stress tolerance in wheat breeding. Vavilov Journal of Genetics and Breeding, 26(2), 196.

Mangal, V., Lal, M. K., Tiwari, R. K., Altaf, M. A., Sood, S., Kumar, D., ... & Aftab, T. (2023). Molecular insights into the role of reactive oxygen, nitrogen and sulphur species in conferring salinity stress tolerance in plants. Journal of Plant Growth Regulation, 42(2), 554-574.

McDonald, M. A., Yang, Y., & Lancaster, C. L. (2022). The association of distress tolerance and mindful awareness with mental health in first responders. Psychological Services, 19(S1), 34.

Ortega, M. A., Alvarez-Mon, M. A., García-Montero, C., Fraile-Martinez, O., Guijarro, L. G., Lahera, G., ... & Álvarez-Mon, M. (2022). Gut microbiota metabolites in major depressive disorder—Deep insights into their pathophysiological role and potential translational applications. Metabolites, 12(1), 50.

Polat, H., & Asi Karakaş, S. (2021). The effect of acceptance and commitment therapy orientated anger management training on anger ruminations and impulsivity levels in forensic psychiatric patients: A randomized controlled trial. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1616-1627.

Parazdeh, Y., Viyani, F., Zamani, S., & Zamani, N. (2022). The Effectiveness of Acceptance and Commitment-Based Education on Anxiety, Depression and Rumination in 13-and 16-Year-Old Adolescents with Multiple Sclerosis (Case Study). Pajouhan Scientific Journal, 20(2), 120-126.

Peng, Y., Zhou, H., Zhang, B., Mao, H., Hu, R., & Jiang, H. (2022). Perceived stress and mobile phone addiction among college students during the 2019 coronavirus disease: The mediating roles of rumination and the moderating role of self-control. Personality and Individual Differences, 185, 111222.

Seçer, İ., & Ulaş, S. (2021). An investigation of the effect of COVID-19 on OCD in youth in the context of emotional reactivity, experiential avoidance, depression and anxiety. International journal of mental health and addiction, 19, 2306-2319.

Schiller, C. E., Prim, J., Bauer, A. E., Lux, L., Lundegard, L. C., Kang, M., ... & Gaynes, B. N. (2023). Efficacy of Virtual Care for Depressive Disorders: Systematic Review and Meta-analysis. JMIR Mental Health, 10, e38955.

Shi, J., Han, X., Liao, Y., Zhao, H., Fan, B., Zhang, H., ... & McIntyre, R. S. (2023). Associations of stressful life events with subthreshold depressive symptoms and major depressive disorder: The moderating role of gender. Journal of Affective Disorders.

Tapar, H., Özsoy, Z., Balta, M. G., Daşıran, F., Tapar, G. G., & Karaman, T. (2022). Associations between postoperative analgesic consumption and distress tolerance, anxiety, depression, and pain catastrophizing: a prospective observational study. Brazilian Journal of Anesthesiology, 72, 567-573.

Thomas, L. R., Bessette, K. L., Westlund Schreiner, M., Dillahunt, A. K., Frandsen, S. B., Pocius, S. L., ... & Langenecker, S. A. (2023). Early Emergence of Rumination has no Association with Performance on a Non-affective Inhibitory Control Task. Child Psychiatry & Human Development, 1-17.

Tsai, S. J., Hsu, J. W., Huang, K. L., Bai, Y. M., Su, T. P., Chen, T. J., & Chen, M. H. (2023). Risk of parental psychiatric disorders among adolescents with major depressive disorder according to response to antidepressant treatment: does the type of antidepressant matter?. CNS spectrums, 1-6.

Wahid, I., Rani, P., Kumari, S., Ahmad, R., Hussain, S. J., Alamri, S., ... & Khan, M. I. R. (2022). Biosynthesized gold nanoparticles maintained nitrogen metabolism, nitric oxide synthesis, ions balance, and stabilizes the defense systems to improve salt stress tolerance in wheat. Chemosphere, 287, 132142.

Webb, L., Kyaddondo, D., Ford, T., Bergqvist, A., & Cox, N. (2023). Psychosocial health in adolescent unmarried motherhood in rural Uganda: Implications for community-based collaborative mental health education, and empowerment strategies in the prevention of depression and suicide. Transcultural psychiatry, 13634615221147361.

Xiong, J., He, C., & Wei, H. (2023). Negative School Gossip and Youth Adolescents’ Mobile Phone Addiction: Mediating Roles of Anxiety and Experiential Avoidance. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(2), 1444.