تاثیر شهرت، حق‌‌الزحمه و تردید حرفه‌‌ای حسابرس بر کیفیت حسابرسی در مدیریت سود

مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

مقاله 3، دوره 3، شماره 2، تیر 1402، صفحه 53-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ابوالفضل سلیمانی^{* 1}؛ مهدیه شکریان برنجستانکی²؛ مریم لاله ماژین³

¹کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

²استادیار، گروه حسابداری، موسسه آموزش عالی فروردین، قائمشهر، ایران

³استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر شهرت، حق‌‌الزحمه و تردید حرفه‌‌ای حسابرس بر کیفیت حسابرسی در مدیریت سود از دیدگاه حسابرسان عضو جامعه حسابداران رسمی ایران می‌‌باشد.
روش: در این پژوهش از روش کمّی- پیمایشی و ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. از میان 230 موسسه حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی در سال 1401، پرسشنامه‌‌ها از طریق ایمیل برای 114 موسسه ارسال گردید که در نهایت 96 پرسشنامه قابل استفاده دریافت شد. برای سنجش سازگاری درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. ضریب آلفای کرونباخ سطح پایایی قابل قبولی (0.7) را نشان می‌‌دهد. داده‌‌های حاصل از پژوهش با استفاده از نرم‌افزارSPSS  نسخه شماره 28 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌‌ها: نتایج نشان می‌‌دهد که حق‌‌الزحمه و تردید حرفه‌‌ای حسابرس تاثیر قابل توجهی بر کیفیت حسابرسی در مدیریت سود دارد؛ اما شهرت حسابرس تاثیر مهمی بر کیفیت حسابرسی در مدیریت سود ندارد. این یافته نشان می‌‌دهد که حسابرسان برای کسب کیفیت حسابرسی بهتر در شیوه‌‌های مدیریت سود، باید بر حق‌‌الزحمه حسابرسی به‌عنوان معیاری از تلاش حسابرسی و تردید حرفه‌‌ای بیشتر تاکید نمایند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه می‌‌تواند به حسابرسان مستقل کمک کند تا کیفیت حسابرسی خود را در شناسایی و جلوگیری از هرگونه شیوه‌‌های دستکاری سود اجرا شده توسط مشتریان افزایش دهند. علاوه‌بر این، به نهادهای اجرایی مانند سازمان‌‌های حسابرسی و بورس و اوراق بهادار در بررسی شرکت‌‌هایی که سود خود را مدیریت می‌‌کنند، یاری رساند.
 

کلیدواژه‌ها

شهرت؛ حق‌‌الزحمه؛ تردید حرفه‌‌ای؛ مدیریت سود؛ کیفیت حسابرسی

مراجع

احمدی، زانیار؛ پورزمانی، زهرا (1402). تاثیر هوش‌‌های چندگانه بر قضاوت و تصمیم‌گیری حسابرسان در حسابرسی با توجه به نقش میانجی فرهنگ سازمانی حسابرسان. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، 3(11)، ص 102-123.

اخگر، محمدامید؛ داودی، سمیره (1398). بررسی توانایی سیستم حسابداری شرکت در ارائه اطلاعات قابل ‌مقایسه و مدیریت سود. دانش حسابداری، 10(1)، ص 91-113.

بیرجندی، حمید؛ خدامی‌پور، احمد؛ پورحیدری، امید (1399). بررسی رابطه بین حق‌‌الزحمه و تردید حرفه‌‌ای حسابرس: رویکرد مدل‌سازی معادلات ساختاری. دانش حسابرسی، 20(79)، ص31-46.

بیرجندی، حمید؛ فتحی، زهرا (1401). بررسی رابطه بین چرخش اجباری مؤسسات حسابرسی و ویژگی‌‌های تردید حرفه‌‌ای حسابرس. دانش حسابداری، 13(48)، ص 203-228.

پورزرندی، ابراهیم؛ حسنی، محمد؛ طاهری، ذبیح‌الله (1392). آزمون مدیریت سود و ضریب واکنش سود مبتنی بر متغیرهای حسابداری. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 2(5)، ص 109-122.

تاریوردی، فرزاد؛ پورزمانی، زهرا (1400). میزان دستیابی به اهداف اخلاقی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS)  در آئین اخلاق و رفتار حرفه‌ای حسابداران رسمی ایران، از دیدگاه مکاتب اخلاقی (ساختارگرا و پسا ساختارگرا). پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، 1(4)، ص 120-145.

زمانی، رضا؛ باقرپور ولاشانی، محمدعلی؛ مرادی، مهدی (1401). تأثیر منبع کنترل درونی بر رابطه بین توانمندسازی روانشناختی حسابرس و کیفیت حسابرسی. دانش حسابرسی، 22(86)، ص 119-135.

سلیمانی، ابوالفضل؛ شکریان برنجستانکی، مهدیه (1400). تخفیف حق‌الزحمه حسابرسی، احتمال تقلب و افشاء تحریف با اهمیت: واکاوی نقش تعدیل‌گری کیفیت حسابرسی. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، 1(4)، ص 70-95.

شکری دوغ آبادی، محمد؛ مرادی، مهدی (1398). بررسی رابطه بین قابلیت مقایسه صورت‌‌های مالی و مدیریت سود. پیشرفت‌‌های حسابداری، 11(1)، ص 165-193.

کاظم دخت، فرشید؛ برادران حسن‌زاده، رسول (1402). ارتباط فشار حق‌الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، 3(10)، ص 116-139.

کردستانی، غلامرضا؛ رضازاده،جواد؛ کاظمی علوم، مهدی؛ عبدی، مصطفی (1397). بررسی تأثیر تمرکز بازار حسابرسی بر حق‌الزحمه و کیفیت حسابرسی. پژوهش‌‌های حسابداری مالی، 10(2)، ص 65-84.

مرادی، مهدی؛ باقرپور ولاشانی، محمدمهدی؛ قربانی، آرش (1395). کشف مدیریت سود از طریق بررسی توزیع تجربی سود. پژوهش‌‌های تجربی حسابداری، 6(3)، ص 19-40.

مرادی، مهدی؛ سلیمانی، ابوالفضل؛ شکریان برنجستانکی، مهدیه (1401). تاثیر بحران ناشی از همه‌گیری ویروس‌ دستگاه تنفسی بر کیفیت حسابرسی. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، 2(6)، ص 112-128.

واعظ، سیدعلی؛ بنابی قدیم، رحیم (1400). کیفیت سود: چالش بزرگ حسابداری. مطالعات حسابداری و حسابرسی، 10(38)، ص 23-38.

یاری، حسن؛ باغومیان، رافیک (1401). اثر تعدیل‌کنندگی شهرت حسابرس بر رابطه میان حق‌الزحمه حسابرسی و بروز تحریف‌های حسابداری. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(55)، ص 145-162.

Abbott, L.J., Parker, S. & Peters, G.F. (2006). Earnings Management, Litigation Risk, and Asymmetric Audit Fee Responses. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 25(1), p.85-98.

Abid, A., Shaique, M. & Anwar, M. (2018). Do Big Four Auditors Always Provide Higher Audit Quality? Evidence from Pakistan. International Journal of Financial Studies, 6(2), p.1-22.

Agoglia, C., Doupnik, T.S. & Tsakumis, G.T. (2011). Principles based versus rules based accounting standards: The influence of standard precision and audit committee strength on financial reporting decisions. Accounting Review, 86(3), p.747-767.

American Institute of Certified Public Accountants (AICPA) (2002). Consideration of fraud in a financial statement audit. Retrieved from:
https://www.aicpa.org/Research/Standards/AuditAttest/DownloadableDocuments/AU-00316.pdf

American Institute of Certified Public Accountants (AICPA). (2021). Overall Objectives of the Independent Auditor and the Conduct of an Audit in Accordance With Generally Accepted Auditing Standards. Retrieved from:     
https://us.aicpa.org/content/dam/aicpa/research/standards/auditattest/downloadabledocuments/au-c-00200.pdf

Anugerah, R. & Akbar, S.H. (2014). Pengaruh Kompetensi, Kompleksitas Tugas dan Skeptisme Profesional Terhadap Kualitas Audit. Jurnal Akuntansi, 2(2), p.139-148.

Asthana, S.C. & Boone, J.P. (2012). Abnormal Audit Fee and Audit Quality. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 31(3), p.1-22.

Bartov, E., Radhakrishnan, S. & Krinsky, I. (2000). Investor Sophistication and Patterns in Stock Returns after Earnings Announcements. The Accounting Review, No.75, p.43-64.

Becker, C.L., DeFond, M.L., Jiambalvo, J. & Subramanyam, K.R. (1998). The effect of audit quality on earnings management. Contemporary Accounting Research, 15(1), p.1-24.

Bekiris, F.V. & Doukakis, L.C. (2011). Corporate Governance and accruals earnings management. Managerial and Decision Economics, 32(1), p.429-456.

Boone, J.P., Khurana, I.K. & Raman, K. (2010). Do the Big 4 and the second-tier firms provide audits of similar quality? Journal of Accounting and Public Policy, 29(4), p. 330-352.

Burgstahler, D., Hail, L. & Leuz, C. (2006). The importance of reporting incentives: Earnings management. The Accounting Review, 81(5), p.983-1016.

Caneghem, T.V. (2004). The impact of audit quality on earnings rounding-up behaviour: some UK evidence. European Accounting Review, 13(4), p. 771-786.

Chih, H.L., Shen, C.H. & Kang, F.C. (2008). Corporate social responsibility, investor protection
and earnings management: Some international evidence. Journal of Business Ethics, No. 79,
p. 179-198.

Choi, J.H., Kim, F., Kim, J.B. & Zang, Y. (2010). Audit office size, audit quality and audit pricing. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 29(1), p. 73-97.

Chung, R., Firth, M. & Kim, J.B. (2005). Earnings management, surplus free cash flow and external monitoring. Journal of Business Research, 58(6), p. 766-776.

Copley, P. & Douthett, E.B. (2002). The association between auditor choice, ownership retained and earnings disclosure by firms making initial public offerings. Contemporary Accounting Research, 19(1), p. 49-76.

DeAngelo. (1981). Auditor independence, low bailing and disclosure regulation. Journal of Accounting and Economics, 3(3), p. 113-127.

Dechow, P.M. & Skinner, D.J. (2000). Earnings management: Reconciling the views of accounting academics, practitioners and regulators. AAA/FASB Financial Reporting Issues Conference.

Eshleman, J.D. & Guo, P. (2014). Abnormal Audit Fees and Audit Quality: The Importance of Considering Managerial Incentives in Tests of Earnings Management. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 33(1), p.117-138.

Fatafas, S.A. & Sun, K.J. (2010). The relationship between auditor size and audit fees: Further evidence from big four market shares in emerging economies. Research in Accounting in Emerging Economies, 10(1), p. 57-85.

Francis, J. & Krishnan, J. (1999). Accounting Accruals and Auditor Reporting Conservatism. Contemporary Accounting Research, 16(1), p.135-165.

Francis, J.R. (2011) A Framework for Understanding and Researching Audit Quality. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 30(2), p.125-152.

Ghani, E.K., Respati, H., Darsono, J.T. & Yusoff, M.M. (2019). The influence of professional skepticism, self efficacy and perceived ethical climate on internal auditors’ ethical judgment in public sector management. Polish Journal of Management Studies, 19(2), p. 155-166.

Healy, P.M. & Palepu, K.G. (2001). Information asymmetry, corporate disclosure and the capital markets: A review of the empirical disclosure literature. Journal of Accounting and Economics, 31(1), p. 405-440.

Healy, P.M. & Wahlen, J.M. (1999). A review of the earnings management literature and its implications for standard setting. Accounting Horizons, 13(4), p. 365-383.

James, I.O. (2014). Audit Firm Characteristics and Audit Quality in Nigeria. International Journal of Business and Economics Research, 3(5), p. 187-195.

Jones, J.J. (1991). Earnings management during import relief investigations. Journal of Accounting Research, 29(2), p. 193-228.

Jordan, C.E., Clark, S.J. & Hames, C.C. (2010). The impact of audit quality on earnings management to achieve user reference points in EPS. Journal of Applied Business Research, 26(1), p.19-31.

Kerler, W.A. & Killough, L.N. (2009). The effects of satisfaction with a client’s management during a prior audit engagement, trust and moral reasoning on auditors’ perceived risk of management fraud. Journal of Business Ethics, 85(1), p.109-136.

Kronenberger, S. & Plietzsch, E. (2017). The auditor’s reputation and its effect on audit quality and audit premia. Discussion paper, German Economic Association of Business Administration.

Lee, P.J., Taylor, S.J. & Taylor, S.L. (2006). Auditor conservatism and audit quality: Evidence from IPO earnings forecast. International Journal of Auditing, 10(3), p.180-199.

Lopes, A.P. (2018). Audit Quality and Earnings Management: Evidence from Portugal. Athens Journal of Business & Economics, 4(2), p.179-192.

Mat, S.A., Muhammad, K., Mohamed, N., Ghani, E.K. & Ali, M.M. (2021). The Influence of Auditor’s Reputation, Auditor’s Fee and Auditor’s Scepticism Audit Quality in Earnings Management. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 25(6), p.1-11.

Octavia, E. & Widodo, N.R. (2015). The effect of competence and independence of auditors on the audit quality. Research Journal of Finance and Accounting, 6(3), p.189-195.

Otley, D.T. & Pierce, B.J. (1996). The Operation of Control Systems in Large Audit Firms. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 15(2), p.65 – 84.

Panel on Audit Effectiveness (PAE). 2008. Panel on Audit Effectiveness: Public Oversight Board Report and Recommendations. Stamford, CT: Public Oversight Board.

Payne, E.A. & Ramsay, R.J. (2005). Fraud risk assessments and auditors’ professional skepticism. Managerial Auditing Journal, 20(3), p. 321-330.

Peecher, M., Piercey, M.D., Rich, J.S. & Tubbs, R.M. (2010). The Effects of a Supervisor’s Active Intervention in Subordinates’ Judgments, Directional Goals, and Perceived Technical Knowledge Advantage on Audit Team Judgments. Accounting Review, 85(5), p.1763-1787.

Peecher, M.E. (1996). The influence of auditors' justification processes on their decisions: A cognitive model and experimental evidence. Journal of Accounting Research, 34(1), p.125-140.

Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB). (2008). Annual Report. Retrieved from: https://pcaobus.org/About/Administration/Documents/Annual%20Reports/2008.pdf

Ronan, R. & Yaari, V. (2008). Earnings management: Emerging Insights in Theory, Practice and Research. Springer Series in Accounting Scholarship, Vol. 3. Springer Science and Business media LLC, Newyork, USA.

Rusmin, R. (2010). Auditor quality and earnings management: Singaporean evidence. Managerial Auditing Journal, 25(7), p. 618-638.

Sayed Hussin, S.A.H., Iskandar, T.M., Saleh, N.M. & Jaffar, R. (2017). Professional Skepticism and Auditors’ Assessment of Misstatement Risks: The Moderating Effect of Experience and Time Budget Pressure. Economics and Sociology, 10(4), p. 225-250.

Shakhatreh, M.Z., Alsmadi, S.A. & Alkhataybeh, A. (2020). The effect of audit fees on disclosure quality in Jordan. Cogent Business and Management, 7(1), p.1-15.

Usman, A., Sudarma, M., Habbe, A.H. & Said, D. (2014). Effect of competence factor, Independence and Attitude against Professional Auditor Audit Quality Improve Performance in Inspectorate (Inspectorate Empirical Study in South Sulawesi Province). Journal of Business and Management, 16(1), p.1-13.

Warrad, L.H. (2017). Financial risk, liquidity risk and their effect on the listed Jordanian Islamic Bank’s performance. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(9), p. 545-561.

Watts, R.L. & Zimmerman, J.L. (1986). Positive accounting theory. Prentice-Hall.

Yuniarti, R. (2011). Audit firm size, audit fee and audit quality. Journal of Global Management, 2(1), p. 84-97.