تحلیل تاب‌آوری شهری در برابر سیلاب با تأکید بر پایداری محیط نمونه موردی: منطقه دو شهر ساری

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 مرداد 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

صدرالدین متولی^{* 1}؛ حسین صیاد نیا²؛ غلامرضا جانباز قبادی³؛ جلال عظیمی آملی⁴

¹دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور، نور، ایران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

⁴دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نور، ایران

چکیده

حوادث طبیعی که جزیی از فرآیند زندگی بشر به شمار می رود و هر روزه بر تعداد و تنوع آنها افزوده می شود، به عنوان چالشی اساسی در جهت نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح می باشند.هدف از پژوهش حاضر، تحلیل تاب‌آوری شهری در برابر سیلاب با تأکید بر پایداری محیط در منطقه دو شهر ساری می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی – تحلیلی و به لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد. داده‌های پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی با ابزار مشاهده و پرسشنامه جمع‌آوری شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان شهر ساری و حجم نمونه با فرمول کوکران میزان 400 نفر محاسبه شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تصمیم‌گیری چند شاخصه (تاپسیس) استفاده شده و نواحی رتبه‌بندی شدند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که منطقه دو شهر ساری از حیث تاب‌آوری دچار ضعف می‌باشد چرا که ناحیه 2-2 از حیث بعد اقتصادی و بعد نهادی، ناحیه 2-3 از لحاظ بعد کالبدی – زیست‌محیطی از وضعیت تاب‌آوری پایینی برخوردارند و ناحیه 2-4 از جهت همه ابعاد تاب‌آوری دچار ضعف می‌باشد. نتایج نشان داده است که عواملی سبب بافت فرسوده، نفوذناپذیری، مدیریت ضعیف، بیکاری و سطح پایین کاربری‌های حیاتی و تعداد زیاد افراد آسیب‌پذیر سبب پایین بودن سطح تاب‌آوری این منطقه بوده است و لازم است در راستای بهبود این عوامل و ارتقاء تاب‌آوری استراتژی‌هایی مانند افزایش مشارکت مردم در مدیریت ناحیه؛ و افزایش هماهنگی و یکپارچگی مدیریت ناحیه به رهنمایی مدیریت شهری مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

تاب‌آوری شهری؛ مخاطرات طبیعی؛ سیلاب؛ پایداری محیط؛ ساری