بررسی اثر پیش تیمار ویتامین ث و هیدروکینون بر ویژگی های تکوینی و فیتوشیمیایی گیاهچه های حاصل از بذرهای پیر کلزا

زیست شناسی تکوینی

مقاله 7، دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 61، بهمن 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jdb.2023.1969359.1334

نویسندگان

حورا نقی شریفی¹؛ مریم کلاهی^{* 2}؛ محمد جواهریان¹؛ بهروز زرگر¹

¹گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران.

²گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

کلزا با نام علمی Brassica napus L. به دلیل محتوی بالای روغن در دانه، یک سوم کل روغن‌های خوراکی در سراسر جهان را تولید می‌کند که در بهبود نیازهای غذایی جوامع نقش مهمی دارد. آزمون پیری تسریع شده یکی از مهم‌ترین آزمون‌های استفاده شده برای ارزیابی زنده مانی و پتانسیل فیزیولوژیکی بذرها و تهیه اطلاعاتی از درجه سازگاری آن‌ها می‌باشد. شرایط نامناسب محیطی و همچنین شرایط انبارداری بذر می‌تواند زمینه ساز وقوع تنش اکسیداتیو در بذرها و سایر بافت‌های گیاهی گردد. در این پژوهش اثر بهبودی پیش تیمار ویتامین ث و هیدروکینون بر بذر کلزای تحت پیری تسریع شده و ویژگی‌های تکوینی و فیتوشیمیایی گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر کلزا شامل صفات ریخت شناسی، شاخص‌های جوانه زنی و تغییرات فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. پیش تیمار بذر با ترکیبات آنتی اکسیدان موجب کاهش خسارت ناشی از زوال، بهبود کیفیت بذر و گیاهچه‌های کلزا و نیز تغییر در ترکیبات فیتوشیمیایی گیاهچه‌ها شد. کاهش بنیه بذر و ضعف صفات مورفومتری گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر بیانگر ارتباط تغییرات فیتوشیمیایی بذرها با فرایند پیری می‌باشد. گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر با توان رویش، تغییرات فیتوشیمیایی در مسیرهای متابولیکی کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها را نشان دادند. فرایند پیری بذر اگر منجر به مرگ بذر نگردد گیاهچه‌های حاصل از آن سرنوشتی متفاوت با توان بالا برای مقابله با تنش اکسیداتیو کسب می‌کنند. بنظر می رسد گیاهچه ها با دریافت سیگنال حاصل از رادیکال‌های آزاد پیری بذر موجب رویش گیاهچه هوشمند برای مقابله با تنش می شوند.

کلیدواژه‌ها

پیری؛ تکوین؛ فیتوشیمیایی؛ کلزا؛ مورفومتری

مراجع