جلوه‌های رمانتیسم در داستان «اناربانو و پسرهایش» اثر گلی ترقی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

دوره 13، شماره 47، مرداد 1402، صفحه 74-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سعید محمدی کیش^*

دانشجوی دورة دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

چکیده

رمانتیسم در مفهوم خیال‌انگیز، افسانه‌ای و رؤیایی به کار می‌رود. این نهضت، انواع آثار ادبی، داستان‌های تاریخی، قصه‌های وحشت‌آور و خیالی، داستان‌های عشقی و همچنین شعر را وسیلۀ بیان خود قرار می‌دهد. داستان «اناربانو و پسرهایش» اثر گلی ترقی است که قرابت‌های بسیاری با برخی از مؤلفه‌های مکتب رمانتیسم دارد. پژوهش پیش رو، مطالعه‌ای نظری است که به روش توصیفی - تحلیلی، داستان «اناربانو و پسرهایش» را بر اساس مؤلفه‌های مکتب رمانتیسم بررسی می‌کند. جامعۀ آماری این پژوهش، داستان «اناربانو و پسرهایش» از مجموعۀ «جایی دیگر» اثر گلی ترقی است. در اشاره به برخی یافته‌ها می‌توان گفت که فردیت شخصیت اصلی داستان که یکی از شاخصه‌های مهم رمانتیسم است، زبان ویژه‌ای را در ظهور و بازتاب برخی مؤلفه‌های رمانتیسم از جمله احساس گرایی، رؤیای آرمان‌شهر، طبیعت‌گرایی، نوستالژی، یاد معشوق و نقد مدنیت آفریده است. بانوی سالخوردۀ این داستان، درون‌مایۀ نمادین عشق و گذار از دشواری‌ها را در برابر عافیت‌طلبی عقلانی قرار داده است. همان گونه که اصل اساسی رمانتیسم ترجیح احساس بر عقل است، احساس مادرانه بر هر گونه تحذیر و تعقل در احتمال وقوع هر پیشامدی فائق آمده است.

کلیدواژه‌ها

ادبیات داستانی؛ رمانتیسم؛ اناربانو و پسرهایش؛ گلی ترقی

مراجع

برتنس، هانس (1387). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمة محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی.

ترقی، گلی (1379). جایی دیگر. تهران: انتشارات نیلوفر.

ثروت، منصور (1387). آشنایی با مکتب‌های ادبی. چاپ دوم. تهران: نشر سخن.

جعفری جزی، مسعود (1378). سیر رمانتیسم در اروپا. تهران: نشر مرکز.

جعفری جزی، مسعود (1388). سیر رمانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما. تهران: انتشارات مرکز.

زهرازاده، محمدعلی؛ فولادی، یعقوب (1390). بررسی تحول اندیشۀ نصرت رحمانی از رمانتیک فردگرا به رمانتیک جامعه‌گرا. پژوهش‌نامۀ ادب غنایی. ۹ (۱۷)، 102-77.

سلیمی کوچی، ابراهیم؛ سکوت جهرمی، فاطمه (1394). بررسی شخصیت‌های داستان «اناربانو و پسرهایش» از منظر تنِ بیگانه کریستوا. ادب پژوهی. ۹ (۳۱)، 135-117.

سیدحسینی، رضا (1376). مکتب‌های ادبی. چاپ پانزدهم. تهران: نگاه.

شریفیان، مهدی؛ سلیمانی ایرانشاهی، اعظم (1389). بن مایه‌های رمانتیکی شعر نیما. پژوهش‌نامۀ ادب غنایی. ۸ (۱۵)، 74-53.

صدرایی، رقیه، (1396)، «بازتاب مکتب رمانتیسم در شعر سهراب سپهری»، مطالعات زبان و ادبیات غنایی، ۷ (۲۳)، 46–33.

صدری‌نیا، باقر (1382). جلوه‌های رمانتیسم در شعر شهریار. نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. 46 (188)، 152–133.

فرخزاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران از دیروز تا امروز. تهران: نشر قطره.

فورست، لیلیان (1375). رمانتیسم. ترجمۀ مسعود جعفری. چاپ سوم. تهران: نشر مرکز.

کویری، توران؛ رهنما، ایرج (1382). در آستانۀ فصلی سرد. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

میرصادقی، جمال (1376). ادبیات داستانی. چاپ سوم. تهران: انتشارات علمی.

میکاییلی، حسین؛ گودرزی، ابراهیم (1391). نفثه المصدور از منظر رمانتیسم. تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، 4 (۱۱)، 229 –213.