بررسی اثر تیمارها ی شیمیایی ( جیبرلیک، اسکوربیک و سالیسیلیک اسید) بر ویژگی های جوانه زنی بذر گونه های Lolium rigidum Gaudin. ،Lolium prenne L.

تحقیقات بذر

دوره 12، شماره 45، بهمن 1401، صفحه 1-10   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jsr.2023.1981390.1250

نویسندگان

رقیه حبیب زاده¹؛ جلال محمودی^{* 2}؛ بهرام ناصری³

¹دانش آموخته رشته مرتعداری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور.

²عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور

³کارشناس ارشد مرکز بذر جنگلی خزر

چکیده

به منظور بررسی اثر پیش تیمار های جیبرلیک، اسکوربیک، سالیسیلیک اسید بر جوانه زنی گونه‌هایLolium prenne L.، Lolium rigidum Gaudin. آزمایشی در آزمایشگاه مرکز بذر جنگلی خزر طراحی شد. این تحقیق با تیمار جیبرلیک اسید با غلظت های 125، 250 میلیون در قسمت در مدت زمان 24 ساعت و اسکوربیک اسید با غلظت های 100، 200، 300 میلی گرم بر لیتر وسالیسیلیک اسید با غلظت های 200، 300، 400 میلی گرم بر لیتر در مدت زمان 12 ساعت در قالب طرح آماری تصادفی با 3 تکرار انجام شد. ضمناً آب مقطر به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. به طوری که در این آزمایش صفاتی از قبیل درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه زنی و شاخص بنیه بذر مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که بین تیمارها از نظر درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه زنی و شاخص جوانه زنی در سطح 1 درصد تفاوت معنی دار وجود دارد و پرایمینگ باعث افزایش درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه زنی و شاخص جوانه زنی می شود. در نتیجه تیمارهای جیبرلیک، اسکوربیک، سالیسیلیک اسید به عنوان تیمارهای مناسب باعث افزایش معنی داری بذرهای گونه هایLolium rigidum Gaudin. و Lolium prenne L. در مرحله جوانه زنی می شوند و تیمار اسکوربیک اسید در غلظت 300 میلی گرم بر لیتر موجب جوانه زنی بهتری در مقایسه با سایر تیمارها شد.

کلیدواژه‌ها

پرایمینگ؛ جوانه زنی؛ Lolium rigidum Gaudin. و Lolium prenne L

اصل مقاله

 

Effect of chemical treatments (gibberellic, ascorbic and salicylic acid)

on seed germination characteristics of species Lolium rigidum Gaudin.,

Lolium prenne L.

 

Ghafar Aghavaysi¹, Farzad Fayaz^2*, Babak Pasari³

¹Graduated M.Sc student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran,   Email: [e-mail]

²Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran,

   Email: [e-mail]

³Assistant Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran,

   Email: [e-mail]

 

Article Info		ABSTRACT
Article type: Research Full Paper       Article history: Received: 2022-8-16 Revised:   2022-9-1 Accepted: 2022-9-16       Keywords: Priming Germination Lolium rigidum Gaudin. Lolium prenne L.		To study the effect of gibberellic, ascorbic, salicylic acid pretreatment on germination of species Lolium prenne L., Lolium rigidum Gaudin. the experiment was designed in laboratory at Caspian Forest Seed Centre. This study treated with gibberellic acid concentrations of 125, 250 ppm in 24 hours, and ascorbic acid at concentrations of 100, 200, 300 mg/l and salicylic acid concentrations of 200, 300, 400 mg /l in 12 hour time difference randomized design with three replications and sterile water was also as control. In this experiment parameters such as, germination percentage, germination rate, germination value and the index of germination were evaluated. It would be interesting to mention that based on variance analysis results as well as comparing the average values, priming application shows considerable influences of about 1% on germination percentage, germination value and germination rate and the index of germination seems to be statistically significant, Therefore, gibberellic, ascorbic, salicylic acid pretreatment application appreciably increases germination percentage, germination rate, germination value and the index of germination, and ascorbic acid treatment at a concentration of 300 m/l was better germination than other treatments.
	©The author(s)                              Publisher: Islamic Azad University, Gorgan branch Doi: 10.30495/jsr.2023.1981390.1250

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بررسی اثر تیمارها ی شیمیایی (جیبرلیک، اسکوربیک و سالیسیلیک اسید) بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر گونه‌های Lolium rigidum Gaudin.، Lolium prenne L.

 

غفار آقاویسی¹، فرزاد فیاض^2*، بابک پاساری³

¹ دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سنندج، سنندج، ایران، رایانامه: [e-mail]

² استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران، رایانامه: [e-mail]

³ استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران، رایانامه: [e-mail]

 

اطلاعات مقاله		چکیده
نوع مقاله: مقاله کامل علمی   تاریخ دریافت: ۲۵/۵/۱۴۰۱ تاریخ بازنگری: ۱۰/۶/۱۴۰۱ تاریخ پذیرش:  ۲۵/۶/۱۴۰۱     واژه‌های کلیدی: پرایمینگ جوانه زنی Lolium rigidum Gaudin. Lolium prenne L.		به‌منظور بررسی اثر پیش تیمار‌های جیبرلیک، اسکوربیک، سالیسیلیک اسید بر جوانه‌زنی گونه‌های Lolium prenne L.، Lolium rigidum Gaudin. آزمایشی در آزمایشگاه مرکز بذر جنگلی خزر طراحی شد. این تحقیق با تیمار جیبرلیک اسید با غلظت‌های 125، 250 میلیون در قسمت در مدت زمان 24 ساعت و اسکوربیک اسید با غلظت‌های 100، 200، 300 میلی‌گرم بر لیتر وسالیسیلیک اسید با غلظت‌های 200، 300، 400 میلی‌گرم بر لیتر در مدت زمان 12 ساعت در قالب طرح آماری تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در ضمن آب مقطر به‌عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. به‌طوری‌که در این آزمایش صفاتی از قبیل درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین نشان داد که بین تیمارها از نظر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، ارزش جوانه‌زنی و شاخص جوانه‌زنی در سطح 1 درصد تفاوت معنی‌دار وجود دارد و پرایمینگ باعث افزایش درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه‌زنی و شاخص جوانه‌زنی می‌شود. در نتیجه تیمارهای جیبرلیک، اسکوربیک، سالیسیلیک اسید به‌عنوان تیمارهای مناسب باعث افزایش معنی‌داری بذرهای گونه‌هایLolium rigidum Gaudin.  و Lolium prenne L. در مرحله جوانه‌زنی می‌شوند و تیمار اسکوربیک اسید در غلظت 300 میلی‌گرم بر لیتر موجب جوانه‌زنی بهتری در مقایسه با سایر تیمارها شد.
استناد: آغه ویسی، غفار؛ فیاض، فرزاد؛ پاساری، بابک. (۱۴۰1). بررسی اثر تیمارها ی شیمیایی (جیبرلیک، اسکوربیک و سالیسیلیک اسید) بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذر گونه‌های Lolium rigidum Gaudin.،Lolium prenne L.. نشریه تحقیقات بذر، 12 (۴)، 10-1.
	ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرگان © نویسندگان.		Doi: 10.30495/jsr.2023.1981390.1250

 

 

 

 

مقدمه

            جوانه‌زنی یک مرحله حیاتی در چرخه زندگی گیاهان زراعی و خودرو است و اغلب باعث کنترل جمعیت آنها می­شود (19). پرایمینگ بذر
(Seed Priming) به‌طور گسترده و توسعه یافته، جهت اصلاح جوانه‌زنی و سبز شدن گیاهچه در گستره زیادی از گیاهان استفاده می‌شود (20). پرایمینگ بذر یکی از روش‌های فیزیولوژیکی به حساب می­آید که سبب تسریع فرایندهای جوانه­زنی بذرها می­شود. طی این روش انتقال مواد ذخیره ای، فعال­سازی و سنتز RNA و DNA، تولید  ATPو بهبود غشای سیتوپلاسمی در بذرها آغاز می­شود (4). پرایمینگ با اصلاح سلول­های زوال یافته در فرایند جوانه‌زنی (11) باعث افزایش جوانه­زنی می شود (28). گونه­های علفی .Lolium prenne L و Lolium rigidum Gaudin. از خانواده گندمیان می‌باشند.Lolium rigidum Gaudin. در مدیترانه، آسیای مرکزی، شمال آفریقا، شمال و جنوب آمریکا و استرالیا و در ایران در کرمانشاه، گرگان، مازندران، بلوچستان و اردبیل (3) و گونه Lolium Prenne L. به‌صورت طبیعی در ارتفاعات 3000-4000 متر هیمالیا در اروپا، مدیترانه، آسیای مرکزی، آفریقا و آمریکا و در ایران البرز، غرب، مرز شرق و جنوب غربی پرکنش دارند این گراس‌ها چراگاه و علفزار خوبی برای گوسفندان و سایر دام‌ها مهیا می‌سازند (3، 9). جوانه‌زنی این گونه‌ها به دلیل داشتن خواب فیزیولوژیکی به سختی صورت می‌گیرد، لذا می‌بایستی به منظور شکستن آن از تیمارهای مناسب استفاده نمود. مشاهده شده است که اسید سالیسیلیک برسیستم‌های گیاهی اثرهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گوناگونی دارد که شامل جذب یون، نفوذپذیری غشا، انتقال مواد و سرعت رشد می‌باشد (23). همچنین اسید سالیسیلیک باعث افزایش بعضی از هورمون‌ها ی گیاهی شامل اکسین‌ها و سیتوکنین‌ها می‌گردد (24). بر اساس مطالعات مشخص شده که اسید سالیسیلیک موجب بهبودی تعدادی از تنش‌های غیر زنده مثل تنش گرمایی در گیاه خردل ( 14)، خسارت سرما در گیاهان مختلف شده است (17، 25). اسید جیبرلیک به عنوان تحریک کننده ای قوی و موثر در جوانه‌زنی و شکستن خواب بذر در گونه‌های مختلف گیاهی پذیرفته شده است (15). اسید آسکوربیک (ویتامین C) ویتامین آنتی اکسیدانت محلول در آب است که اثرات سوء حاصل از رادیکالهای آزاد بذر را از بین می برد و سبب افزایش جوانه‌زنی می شود (21). همچنینTavil  و همکاران (2009) در مطالعات که به بررسی اثرات پیش تیمارهای مختلف از جمله اسیدآسکوربیک بر جوانه‌زنی بذر Agropyron elongatum  پرداختند به این نتیجه دست یافتند که اسیدآسکوربیک بهترین پیش تیمار باغلظت 300 میلی‌گرم بر لیتر می باشد، Hakimi و Hamada (2001) نیز به این نتیجه دست یافتند. صابری و طویلی (1389) در تحقیقات خود بر روی بذر puccinellia distance اشاره داشتند که اسید جیبرلیک با غلظت ppm250 سبب افزایش جوانه‌زنی می شود. همچنین اسید جیبرلیک به عنوان تحریک کننده ای قوی و موثر در جوانه‌زنی و شکستن خواب بذر در گونه‌های مختلف گیاهی پذیرفته شده است (15). هدف از این تحقیق مطالعه تاثیر تیمارهای اسید سالیسیلیک، اسید جیبرلیک و اسید آسکوربیک بر برخی از ویژگیهای مرتبط با جوانه‌زنی و تعیین بهترین پیش تیمار در بذرهای گونه لولیوم یاچچم می باشد.

 

مواد و روش‌ها

            این پژوهش به منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی بر دو گونهLolium rigidum Gaudin. وLolium prenne L.  به ترتیب بنام‌های چچم سخت و چچم دائمی با اعمال تیمار شیمیایی بر دو گونه مذکور انجام شد. بذر گونه‌های یاد شده از بانک ژنی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع تهیه و آزمایش در آزمایشـگاه مرکز بذر جنگلی خزر انجـام گردید. لازم به توضیح است که در تمامی آزمایشات تلاش شده به‌منظور افزایش دقت و کاهش خطا بذرهایـی انتخاب شوند کـه از قوه نامیه و سلامتی مناسب و اندازه یکنواخت بهره مند باشند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریـل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد.

 

سطح زمانی	غلظت	تیمار
12 ساعت	400، 300، 200 میلی‌گرم در لیتر	اسید سالیسیلیک
12 ساعت	300، 200، 100  میلی‌گرم در لیتر	اسید آسکوربیک
24 ساعت	250، 125 قسمت در میلیون	اسید جیبرلیک
		آب مقطر (شاهد)

 

 

 

            برای انجام آزمایش جوانه زنی، بذرها در 4 تکرار 25 تایی بر روی کاغذ صافی (Top of paper) در پتری دیش کاشته شده (1،2) و پس از تعیین غلظت و مدت زمان مناسب تحت تیمارهای شیمیایی مورد آزمایش قرار گرفتند. نمونه‌های بذر پس از کشت، به داخل ژرمیناتور با دمای 20 تا 25 درجه سانتی گراد منتقل شده (13) و جوانه‌زنی به‌طور مرتب در هر 24 ساعت کنترل می گردید و بذوری به عنوان جوانه زده محسوب شدند که حداقل رشد جنین آن به اندازه 2 میلیمتر بود (8، 27) و در پایان جوانه زنی، ویژگی‌های جوانه‌زنی همچون درصدجوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذرمورد ارزیابی قرار گرفتند. درصد جوانه‌زنی (12) و سرعت جوانه‌زنی و ارزش جوانه‌زنی (18) و شاخص بنیه بذر (10) بر اساس روابط زیر بدست آمدند:

GP= ∑G / N*100 درصد جوانه‌زنی

GR= ∑ (G/t) سرعت جوانه‌زنی

PV    * MDG =  GV ارزش جوانه زنی

شاخص بنیه بذر VI= GR% * MSH / 100

N تعداد کل بذر:

∑G : تعداد بذرهای جوانه‌زده

GPدرصد جوانه‌زنی:  

T  روز شمارش:

G بذور جوانه‌زده در هر روز:

GR  سرعت جوانه‌زنی:

PV: ماکزیمم میانگین جوانه‌زنی روزانه                                    

MDG: میانگین جوانه‌زنی روزانه                                              

GV  ارزش جوانه‌زنی:  

MSH : میانگین طولی گیاهچه (ریشه‌چه + ساقه‌چه)               

GP% :  درصد جوانه‌زنی                                                          

VI  شاخص بنیه بذر:    

 

سرانجام داده‌های مربوط به تیمارهای شیمیایی در گونه‌های  Loliumبا استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه آنالیز واریانس دو طرفه قرار گرفتند.

 

بحث

            اثر تیمار‌های شیمیایی بر ویژگی‌های جوانه‌زنی دو گونه . Lolium rigidum Gaudin و .L Lolium prenne.

 

 

 

 

جدول ۱: جدول آنالیز و تجزیه واریانس گونه‌ها تحت تیمار اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک و اسید جیبرلیک.

F
شاخص بنیه بذر	ارزش جوانه زنی	سرعت جوانه زنی	درصد جوانه زنی	درجه آزادی	منبع تغییرات	تیمار
**647/72	**613/13	**42/275	**506/64	3	غلظت	اسید سالیسیلیک
**183/102	**44/66	**554/309	**358/44	1	گونه
**723/58	**294/57	**36/205	**222/266	3	گونه* غلظت
**419/42	**536/66	**744/246	**44/6	3	غلظت	اسید آسکوربیک
**97/24	**358/10	**596/19	**03/8	1	گونه
**668/40	**033/7	**524/14	**62/10	3	گونه* غلظت
**154/10	**509/114	**021/265	**021/65	2	غلظت	اسید جیبرلیک
**540/11	**135/22	**925/48	**057/23	1	گونه
**398/27	**518/17	**831/40	**203/25	2	گونه* غلظت

 

 

 

            نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای مختلف پرایمینگ روی جوانه‌زنی گونه‌های Lolium rigidum Gaudin. وLolium prenne L. از نظر تاثیرگذاری بر درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه زنی، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر در سطح یک درصد اختلاف معنی‌دار وجود دارد (جدول 1-1).

بررسی ویژگی‌های فیزیولوژیکی .Lolium rigidum Gaudin و .L  Lolium prenne تحت تیمار‌های شیمیایی اسید سالیسیلیک: مقایسه میانگین‌های حاصل از آزمون دانکن (جدول1-2) نتایج نشان می دهد در گونه . Lolium rigidum Gudin تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت 400 میلی‌گرم بر لیتر بیشترین درصد جوانه زنی36 درصد و سرعت جوانه‌زنی 43/3 بذر در روز و ارزش جوانه‌زنی 5/0 و شاخص بنیه بذر 78/27 در مقایسه با سایر تیمارها را در برداشته است. گونه .Lolium prenne L تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت 400 میلی‌گرم بر لیتر بیشترین درصد جوانه‌زنی 80 درصد و سرعت جوانه‌زنی 12/6 بذر در روز و ارزش جوانه‌زنی 44/4 و شاخص بنیه بذر 33/69 در مقایسه با سایر تیمارها در بر داشته  که شاهد افزایش در ویژگی‌های جوانه‌زنی دو گونه نسبت به شاهد هستیم.

اسید آسکوربیک: این اسید سبب افزایش درصد، سرعت، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر به ترتیب در گونه Lolium rigidum Gudin. از 20 درصد، 53/2 بذر در روز، 2/0، 08/20 در شاهد به 66/82 درصد، 63/17 بذر در روز، 15/12، 94/87 در غلظت 300 میلی‌گرم درلیتر و در گونه .Lolium prenne L از 72 درصد، 21/5 بذر در روز، 93/2، 33/60 در شاهد به 84 درصد، 94/8 بذر در روز، 74/3، 77/76 در غلظت 300 میلی‌گرم درلیتر گردید. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که درصد، سرعت، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر حاصل از کاربرد اسید آسکوربیک بالاتر از سایر تیمارها می‌باشد.

اسید جیبرلیک: اسید جیبرلیک تاثیر معنی‌داری بر درصد، سرعت، ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر گونه‌های Lolium rigidum Gaudin. و .Lolium prenne L داشت.  تیمار اسید جیبرلیک در غلظت ppm 250 بیشترین درصد و سرعت و ارزش جوانه‌زنی و شاخص بنیه بذر را در گونه‌های Lolium در پی داشتند. در گونه Lolium rigidum Gaudin. درصد جوانه‌زنی 20 درصد، سرعت جوانه‌زنی 53/2 بذر در روز، ارزش جوانه‌زنی 2/ 0، شاخص بنیه بذر 08/20 در شاهد به 66/62 درصد، 79/14 بذر در روز، 79/ 14، 03/65 و در گونه .Lolium prenne L از 72 درصد، 21/5 بذر در روز، 93/2، 33/60 در شاهد به 33/82 درصد، 11/10 بذر در روز، 11/ 4، 64/74 در غلظت ppm 250 افزایش یافتند.

 

 

شکل 1: مقایسه درصد جوانه‌زنی بذرهای  Lolium prenne L.و .Lolium rigidum Gaudin تحت تاثیر تیمارهای شیمیایی.

 

 

شکل 2:  مقایسه سرعت جوانه‌زنی بذرهای  Lolium prenne L.و .Lolium rigidum Gaudin تحت تاثیر تیمارهای شیمیایی.

 

 

شکل 3: مقایسه ارزش جوانه‌زنی بذرهای  Lolium prenne L.و .Lolium rigidum Gaudin تحت تاثیر تیمارهای شیمیایی.

 

شکل 4: مقایسه شاخص بنیه بذر  Lolium prenne L.و .Lolium rigidum Gaudin تحت تاثیر تیمارهای شیمیایی.

 

جدول 2: مقایسه میانگین صفات مختلف در دو گونه Lolium rigidum Gaudin. وL. Lolium prenne تحت تیمارهای شیمیایی.

صفات
اسید سالیسیلیک	درصد جوانه‌زنی		سرعت جوانه‌زنی	ارزش جوانه‌زنی		شاخص جوانه‌زنی
Lolium rigidum Gaudin
0	00/20a		53/ 2abc	2/0abc		08/20abc
200	00/16ac		76/1c	125/0b		18/22b
300	33/17c		08/2ab	199/0ac		78/27ac
400	00/36b		43/3a	5/0 ac		08/29a
L. Lolium prenne
0	00/72abc		21/5 ab	93/2b		33/60bc
200	33/57d		78/5b	666/0e		48/52b
300	33/61ac		12/6d	90/1 d		42/54 d
400	ab 00/80		71/7b	44/4a		33/69a
Lolium rigidum Gaudin.
0	00/20a	2/0abc	08/20abc
100	66/58a	36/5a	51/65a
200	00/60c	63/6c	34/67de
300	66/82ab	15/12b	94/87e
L. Lolium prenne
0	00/72abc	93/2b	33/60bc
100	b 00/76	00/2 a	48/67ab
200	00/84ac	23/2 ef	57/73b
300	00/84d	74/5bc	77/76a
Lolium rigidum Gaudin.
0	00/20a	2/0abc	08/20abc
125	33/57e	93/6a	71/59a
250	66/62ab	79/11b	03/65cd
L. Lolium prenne
0	00/72abc	93/2b	33/60bc
125	ad 00/72	99/2bc	15/58abc
250	33/82ef	11/4bc	64/74b

 

بحث

 

            متخصصین همواره در تلاش هستند تا در مراتع علاوه بر بهره‌برداری متعادل و مستمر از گونه‌های با ارزش گیاهی، زمینه امکان تجدید حیات طبیعی آنها را فراهم نموده و بدین وسیله در حفظ و احیاء آنها اقدام نمایند. افزایش قدرت جوانه‌زنی، سرعت رشد و استقرار گیاهچه‌ها در مراتع ازجمله عواملی هستند که باعث افزایش محصول می‌شود. بنابراین شناخت تأثیرمواد شیمیایی مختلف بر جوانه‌زنی گیاهان حائز اهمیت است. تیمارهای شیمیایی ازجمله اسیدهای مختلف نظیرجیبرلیک، اسکوربیک و سالیسیلیک اسید در این امر بسیار موثر می باشند. در این تحقیق تاثیر اسید سالیسیلیک بر افزایش جوانه‌زنی گونه‌های Lolium rigidum Gaudin. و L. Lolium prenne بررسی و نتایج به دست آمده با نتایج حاصل از تحقیقات (17، 25) که نشان می دهند سالیسیلیک اسید محرک خوبی بر جوانه‌زنی است همخوانی دارد. اسید سالیسیلیک باعث افزایش ترشح برخی از هورمونها ی دیگر گیاهی نظیر شامل اکسین‌ها و سیتوکنین‌ها ( 24) می شود. هورمون‌های گیاهی یاد شده در تحریک جوانه‌زنی موثر می باشند. اگرچه غلظت‌های بالای اکسین مانع جوانه‌زنی می شود، اما غلظت پایین و متوسط معمولا محرک است ( 7). بر اساس نتایج حاصل از تحقیق حاضر به نظر می رسد افزایش اکسین در نتیجه تاثیر اسید سالیسیلیک در حدی است که افزایش جوانه‌زنی را در پی دارد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد اسید آسکوربیک  با غلظت 300 میلی‌گرم بر لیتر در افزایش جوانه‌زنی تاثیر حائز اهمیتی دارد که با نتایج حاصل از (16، 26) مطابقت دارد. در خصوص علت تاثیر اسید آسکوربیک بر جوانه‌زنی و افزایش آن در مقایسه با حالت شاهد می
توان به نقش آن در کاهش اثرات سوء حاصل از رادیکالهای آزاد بذر اشاره کرد. یکی از راه‌های مبارزه با رادیکالهای آزاد حاصل از بذر، ویتامین‌های آنتی اکسیدانت از جمله اسید آسکوربیک (ویتامین C) و توکرفرول (ویتامین E) است. ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است و قابلیت واکنش و از بین بردن اثرات سوء حاصل از رادیکال‌های آزاد را دارد (21). استفاده اسید جیبرلیک با غلظت ppm250 موجب افزایش جوانه‌زنی شده که با مطالعات صابری و طویلی (1389) هماهنگی دارد. اسید جیبرلیک در دو مرحله در فرایند جوانه‌زنی دخالت می کند. در مرحله اول اسید جیبرلیک در نسخه برداری از کروموزم‌ها در مرحله آغازی ایجاد آنزیم دخالت می کند. در مرحله بعدی که بسیار موثر است نقش جیبرلین فعال کردن آنزیم‌های دخالت کننده در سیستم‌های جابه جایی مواد غذایی است (5).

 

نتیجه‌گیری

            بر اساس یافته‌های این پژوهش جوانه‌زنی بذرهای Lolium rigidum Gaudin. و L. Lolium prenne در نتیجه استفاده از تیمارهای مذکور افزایش یافته و تفاوت معنی داری را نشان داده، اما در عین حال ملاحظه گردید که بیشترین تاثیر مریوط به غلظت 300 میلی‌گرم بر لیتر اسید آسکوربیک بوده که این امر مبین مناسب بودن تیمار یاد شده در بین تیمارهای مورد استفاده بر بهبود جوانه‌زنی بذرهای
Lolium rigidum Gaudin. و L. Lolium prenne می‌باشد. لذا با توجه به اهمیت و ارزش گونه‌های یاد شده پیشنهاد می شود به منظور افزایش جوانه‌زنی و کسب نتایج بهتر از دستاورد‌های پژوهش حاضر استفاده گردد.

 

 

منابع

آذرنیوند، ح.، قربانی، م.، جعفری، ح. 1386. بررسی اثر کلروسدیم بر جوانه‌زنی دو گونه مرتعیArtemisia vulgaris،Artemisia scoparia. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران. جلد 14(3). 358-352.

آذرنیوند، ح.، جعفریان جلودار، ز. 1382. اثرات شوری بر جوانه‌زنیAgropyron desertorum  و cristatum Agropyron. مجله بیابان. جلد 8 (1).

جوری، م.ح. مهدوی، م. 1389. شناسایی کاربردی گیاهان مرتعی. انتشارات آییژ. 434 صفحه.

حسینی، آ. و کوچکی، ع. 1386. اثر تیمارهای مختلف پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه‌زنی چهار رقم بذر چغندر قند. مجله پژوهش‌های زراعی ایران، 1: 69- 76.

خوشخوی، م. 1375. گیاه افزایی (ازدیاد نباتات) مبانی و روش‌ها (ترجمه). چاپ پنجم، جلد اول، انتشارات دانشگاه شیراز، 373 صفحه.

صابری، م. طویلی، ع. 1389. اثرهای تیمارهای مختلف پرایمینگ بر ویژگی‌های جوانه‌زنی بذرPuccinellia distans. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران. جلد 17(1). 51-60.

طویلی، ع. 1386. مجموعه درسی تکنولوژی بذرگیاهان مرتعی، دانشکده منابع طبیعی تهران.

قادری، ا. سلطانی، سلطانی، ا.، میری، ع. ١٣٨7. تاثیر پرایمینگ بر جوانه‌زنی به دما در پنبه. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 15(3): 44-51.

کریمی، هـ. ١٣٨0. گیاهان هرز ایران. انتشارات دانشگاه تهران. 419 صفحه.

Abdulbaki, A.A. and Anderson, J.D. 1975. Vigor determination in soybean seed by multiplication. Crop Sci. 3: 630-633.

Bray, C.M. 1995. Biochemical processes during osmopriming of seed. In Seed Development and Germination, (eds J. Kigel and G. Galili), Marcel Dekker, Inc, NewYork. Pp: 767-789.

Camberato, J. and Mccarty, B. 1999. Irrigation Water quality: part I. Salinity. South Carolina Turfgrass Foundation New. 6(2): 6-8.

Chuanren, D., Bochu, W., Wanqian, L., Jing, C., Jie, L., and Huan, Z. 2004. Effect of chemicaland physical factors to improve the germination rate of Echinacea angustifolia seeds.Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 37: 101–105.

Dat, J.F., Foyer, C.H. and Scott, I.M., 1998. Changes in salicylic acid and antioxidants during induced thermotolernance in mustard seedlings. Plants Physiol. 118: 1455-1461.

Fathi, Gh. and Esmailpour, B. 2000. Plant growth regulator, fundamental and application. Mashad jahad-e-Daneshgahi Press. 288 pp. (Translated in Persian).

Hakimi, A.M.A.A. and Hamada, A.M. 2001. Counteraction of Salicylic acid stress on whaet plants by grain soaking in ascorbic acid, thiamin or sodium salicylate. Biol. Plant, 44: 253-261.

Kang, H.M. and Saltivet, M.E. 2002. Chilling tolerance of maize, cucumber and rice seedlings leaves and roots are differently affected by salicylic acid. Physiol. Plantarum. 115: 571-576.

Khan, M.A., and Gulzar, S. 2003. Light, salinity, and temperature effects on the seed germination of perennial grasses. American Journal of Botany. 90: 131-134.

Keller, M. and Kollmann, J. 1999. Effect of seed provenance on germination of herbs for agricultural compensation sites. Agriculture, Ecosystems and Environment, 72: 87-99.

McDonald, M.B. 2000. Seed Technology and Its Biological Basis. Sheffield Academic Press, Sheffield, UK, PP. 287-325.

McDonald, M.B. 2004. Orthodox seed deterioration and it is repair. pp. 273-304 in beanch- Arnold, R.L. and Sanchez, R.L. Handbook of seed physiology Food Prodact press. Argantinea.

Sakhabutinova, A.R. 2003. Salicylic acid prevents the damaging action of stress factors on wheat plants. Bulg. J. Plants Physiol., Special Issue. 314-319.

Senaratna, T. 2003. Acetyl Salicylic acid (Aspririn) and Salicylic acid induced multiple stress tolerance in bean and tomato plant. Plant Growth Regulation. 30: 157-161.

Shakirova, F.M. and Sahabutdinvoa, D.R. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant science. 164: 317-322.

Tasgin, E., Atic, O. and Nalbantoglu, B. 2003. Effect of salicylic acid on freezing tolerance in winter wheat leaves. Plant Growth Regul. 41: 231-236.

Tavili, A., Zare, S., and Enayati, A. 2009. Hydropriming Ascorbic and Salicylic Acid Influnce on Germination of Agropyron elangatum Host. Seed under Salt Stress. Research Journal of Seed Science, 2(1): 16-22.

Tavili, A., Zare, S., Moosavi, S.M., and Enayati, A. 2010. Effects of Priming Techniques on Seed Germination and Early Growth Characteristics of Bromus tomentellus L. and Bromus inermis L. Notulae Scientia Biologicae. 2(1): 104-108.

Taylor, A.G., Allen, P.S., Bennett, M.A., Bradford, K.J., Burnis, J.S., and Misira, M.K. 1998. Seed enhancements. Seed Science Research. 8: 245-256.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مراجع

Abdulbaki, A.A. and Anderson, J.D. 1975. Vigor determination in soybean seed by multiplication. Crop Sci. 3: 630-633.

Bray, C.M. 1995. Biochemical processes during osmopriming of seed. In Seed Development and Germination, (eds J. Kigel and G. Galili), Marcel Dekker, Inc, NewYork. Pp: 767-789.

Camberato, J. and Mccarty, B. 1999. Irrigation Water quality: part I. Salinity. South Carolina Turfgrass Foundation New. 6(2): 6-8.

Chuanren, D., Bochu, W., Wanqian, L., Jing, C., Jie, L., and Huan, Z. 2004. Effect of chemicaland physical factors to improve the germination rate of Echinacea angustifolia seeds.Colloids and Surfaces B: Biointerfaces 37: 101–105.

Dat, J.F., Foyer, C.H. and Scott, I.M., 1998. Changes in salicylic acid and antioxidants during induced thermotolernance in mustard seedlings. Plants Physiol. 118: 1455-1461.

Fathi, Gh. and Esmailpour, B. 2000. Plant growth regulator, fundamental and application. Mashad jahad-e-Daneshgahi Press. 288 pp. (Translated in Persian).

Hakimi, A.M.A.A. and Hamada, A.M. 2001. Counteraction of Salicylic acid stress on whaet plants by grain soaking in ascorbic acid, thiamin or sodium salicylate. Biol. Plant, 44: 253-261.

Kang, H.M. and Saltivet, M.E. 2002. Chilling tolerance of maize, cucumber and rice seedlings leaves and roots are differently affected by salicylic acid. Physiol. Plantarum. 115: 571-576.

Khan, M.A., and Gulzar, S. 2003. Light, salinity, and temperature effects on the seed germination of perennial grasses. American Journal of Botany. 90: 131-134.

Keller, M. and Kollmann, J. 1999. Effect of seed provenance on germination of herbs for agricultural compensation sites. Agriculture, Ecosystems and Environment, 72: 87-99.

McDonald, M.B. 2000. Seed Technology and Its Biological Basis. Sheffield Academic Press, Sheffield, UK, PP. 287-325.

McDonald, M.B. 2004. Orthodox seed deterioration and it is repair. pp. 273-304 in beanch- Arnold, R.L. and Sanchez, R.L. Handbook of seed physiology Food Prodact press. Argantinea.

Sakhabutinova, A.R. 2003. Salicylic acid prevents the damaging action of stress factors on wheat plants. Bulg. J. Plants Physiol., Special Issue. 314-319.

Senaratna, T. 2003. Acetyl Salicylic acid (Aspririn) and Salicylic acid induced multiple stress tolerance in bean and tomato plant. Plant Growth Regulation. 30: 157-161.

Shakirova, F.M. and Sahabutdinvoa, D.R. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant science. 164: 317-322.

Tasgin, E., Atic, O. and Nalbantoglu, B. 2003. Effect of salicylic acid on freezing tolerance in winter wheat leaves. Plant Growth Regul. 41: 231-236.

Tavili, A., Zare, S., and Enayati, A. 2009. Hydropriming Ascorbic and Salicylic Acid Influnce on Germination of Agropyron elangatum Host. Seed under Salt Stress. Research Journal of Seed Science, 2(1): 16-22.

Tavili, A., Zare, S., Moosavi, S.M., and Enayati, A. 2010. Effects of Priming Techniques on Seed Germination and Early Growth Characteristics of Bromus tomentellus L. and Bromus inermis L. Notulae Scientia Biologicae. 2(1): 104-108.

Taylor, A.G., Allen, P.S., Bennett, M.A., Bradford, K.J., Burnis, J.S., and Misira, M.K. 1998. Seed enhancements. Seed Science Research. 8: 245-256.