تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,991 |
تعداد مقالات | 83,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 76,929,479 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 53,999,275 |
مقایسه عرفانی و کلامی دیدگاه مولوی و سعدی در جبر و اختیار | ||
عرفان اسلامی | ||
دوره 20، شماره 77، مهر 1402، صفحه 309-330 اصل مقاله (551.82 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.706051 | ||
نویسندگان | ||
معصومه حبیبوند1؛ محمدصادق تفضلی* 2؛ حجت اله غ منیری3 | ||
1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران. نویسنده مسئول: m.tafazoli@iaub.ac.ir | ||
3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران. | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با عنوان « مقایسه عرفانی و کلامی دیدگاه مولوی و سعدی در جبر و اختیار» سعی دارد با شیوه تحلیلی _توصیفی موضوع یادشده را در آثار منثور و منظوم مولانا و سعدی واکاوی کرده و معانی این دو مقوله را بهمنظور کشف شاخصهای برخی ابیات و نوشته های این دو شاعر به خواننده ارائهنماید. جبر و اختیار از نکات کلیدی و کاربردی اشعار مولانا و سعدی است، که اصطلاحاتی از قبیل: تقدیر و سرنوشت ، خیر و شرو جبر و تفویض... را نیز دربرمیگیرد. اختیار در اندیشه مولانا تا اندازهای فراتر از اختیار در باور سعدی است .جبری هم که مولانا از آن سخن میگوید با جبری که سعدی در آثار خود بیانمینماید تا حدی متفاوت است .مولانا در مثنوی گاه از منظرعرفان و گاه از دیدگاه کلامی به این دو موضوع پرداختهاست؛ مثلاً درباره جبرو اختیارسالک معتقد است زمانی که وی در آغاز سیر و سلوک قراردارد در حالت اختیار است؛ اما وقتی به مقام فناءفی الله و معیت حق میرسد دیگر اختیاری از خود ندارد بلکه وجود او در جبر مطلق است. نگرش سعدی بیشتر به جبر گرایش دارد و کمتر از اختیار سخنمیگوید جبر در اندیشه او طبق نظریۀ اشعری ، حاکمیت مطلق قضا و قدری است که بر کل جهان حاکم است و انسان در چارچوب یک جبر از پیش تعیینشده در این جهان حرکتمیکند. در نهایت در طرح مسئله اختیار، مولوی و سعدی با توجه به اینکه انسان راجع به امور نفسانی و روحانی خویش صاحب اختیار است، به مجاهدت نفسانی و تربیت نفس پرداختهاند . | ||
کلیدواژهها | ||
جبر؛ اختیار؛ عرفان و کلام؛ تطبیق و مقایسه؛ سعدی؛ مولوی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 58 |