بررسی مفهوم نمادین شیر در آثار عرفانی

عرفان اسلامی

دوره 20، شماره 77، مهر 1402، صفحه 331-348   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.706053

نویسندگان

الهام ولایتی¹؛ محمدهادی خالقزاده^{* 2}؛ جلیل نظری³

¹دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی،یاسوج، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.نویسنده مسئول: [e-mail]

³استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

چکیده

مفاهیم رمزی و نشانه­های نمادین، همواره، در ادبیات عرفانی برای بیان اندیشه و عقاید عرفانی به­کارگرفته­شده­اند. با بررسی متون تاریخی و ادبی درمی­یابیم که شیر، از جمله حیواناتی بوده که در فرهنگ­ها و تمدن­های باستانی و هم ادبیات عرفانی جنبه نمادین و رمزی داشته و برای دست­یابی به مفاهیم دیگر از ترکیب این نماد با عناصر نمادین دیگر بهره­برده­اند. پژوهشگر در این مقاله به ­دنبال جواب این سؤال است که شیر در ادبیات عرفانی در چه موضوعاتی به­عنوان نماد به­کاررفته­است؟  هدف از نگارش این مقاله بررسی مفهوم نمادین شیر در آثار عرفانی است که به روش تحلیلی- توصیفی و به شیوۀ کتابخانه­ای از طریق گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای و اسنادی صورت­گرفته­اســت. حاصل پژوهش نشان­می­دهد که واژۀ شیر علاوه بر این که در ادبیات حماسی و غنایی کاربرد  نمادین فراوانی دارد، در ادبیات عرفانی نیز عارفان از واژۀ شیر در نمادهای حق، نفس اماره، مردان حق، جان و ... بهره­برده­اند.

کلیدواژه‌ها

نماد و رمز؛ ادبیات عرفانی؛ شیر

مراجع