نقش لیبرالیسم و فروپاشی کمونیسم در گسترش عرفان و معنویت

عرفان اسلامی

دوره 20، شماره 77، مهر 1402، صفحه 349-366   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2023.706055

نویسندگان

امیررضا حبیبی¹؛ صمد قائم پناه^{* 2}؛ حسن شمسینی غیاثوند³؛ سیداسدالله اطهری³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.

²استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه علوم سیاسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران.

چکیده

ازآنجاکه لیبرالیسم متکی بر آزادی فردی و معتقد به کرامت ذاتی انسان است از عصر روشنگری راه را برای معنویت‌هایی گشود که اصالت را به کرامت ذاتی انسان می‌داند و عرفان از آن جمله بود، از طرف دیگر مهم‌ترین ایدئولوژی مخالف با دین و معنویت که با عرفان نیز همخوانی نداشت کمونیست بود که علی­رغم درخشش سریع خود با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان دوران جنگ سرد به سرعت کم­نور شد و بزرگ‌ترین مکتب مادی مخالفت با معنویت از صحنۀ جهانی کناررفت و با عبور این ابر تاریک، زمینه برای گرایش به عرفان هموارگردید و اندیشۀ لیبرالیسم که با مبانی معنویت منافاتی نداشت بلکه احیای دین و معنویت و عرفان را سرعت­بخشید و در عصر فرا تجددگرایی (پست­مدرنیسم) شاخه‌های متعدد عرفان گسترش­یافت و عرفان اسلامی نیز در این میان با استقبال در سراسر جهان مواجه­گردید و انسان­شناسی جهانی با محوریت اصالت انسان و حاکمیت عشق و محبت عرفانی در جامعه مطلوب جهانی و اهداف جامعه بین­الملل خودنمایی­کرد و جهانی­شدن با گرایش به معنویت همسوگردید.

کلیدواژه‌ها

عرفان و معنویت؛ کرامت انسان؛ فرا تجددگرایی؛ جهانی‌شدن؛ لیبرالیسم؛ عرفان اسلامی

مراجع