اثربخشی بازی‌‌درمانی مبتنی برتعامل والد-کودک (CPRT) بر کارکردهای اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی (ADHD)

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

دوره 24، شماره 2 - شماره پیاپی 92، شهریور 1402، صفحه 163-174   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2022.1942180.3208

نویسندگان

لیلا امینیان¹؛ شکوه السادات بنی جمالی^{* 2}؛ فریبرز درتاج³؛ حسن احدی³

¹گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

²گروه روان شناسی، دانشگاه الزهرا تهران، تهران، ایران

³گروه روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی روش تعامل والد-کودک از طریق بازی‌درمانی (CPRT) بر کارکرد اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی (ADHD) انجام شد.‌این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی، با پیش‌آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کودکان 8 تا 10 سال دارای اختلال نقص توجه بیش‌فعالی در سال 1398 مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر تهران بود. نمونه شامل 30 نفر (دو گروه 15 نفره) بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامۀ درجه­بندی رفتاری کارکردهای اجرایی  BRIEF (فرم والد) (Guy& et al, 2000) و پرسشنامۀ سازگاری اجتماعی کودکان (Dokhanchi,1998)  بود. گروه آزمایشی در قالب ۱۰ جلسۀ ۱۲۰ دقیقه‌ای یک بار در هفته تحت بازی‌‌درمانی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و نیز تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر با نرم افزار آماری SPSS انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که آموزش بازی‌‌درمانی مبتنی بر تعامل والد-کودک بر کارکردهای اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی اثربخش بوده است (001/0p<).

کلیدواژه‌ها

بازی‌‌درمانی؛ تعامل والد -کودک؛ کارکردهای اجرایی؛ سازگاری اجتماعی؛ کودکان دارای نقص توجه - بیش‌فعالی

مراجع

AliAkbari, N., Abolghasemi, A., Atadokht, A., & Niromandsomeheh, B. (2015). Evaluation of the effectiveness of parent-child relationship group therapy therapy on increasing social skills of preschool children with attention deficit-hyperactivity disorder. Quarterly Journal of Personality and Individual Differences, Fourth Year, 7, 63-47. [Persian].

American Psychiatric Association. (2013). Fifth Edition of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Translated by Yahya Seyed Mohammadi. Tehran: Ravan Publications.

AsghariNekah, S., & Abedi, Z. (2014). Evaluation of the effectiveness of play therapy based on executive functions on improving response inhibition, planning and working memory of children with attention deficit hyperactivity disorder. Cognitive Psychology Quarterly. II, 1, 52-41. [Persian].

Ashuri, M., Ghasemzadeh, S., & Dallalzadehbidgoli, F. (2019). The effect of play therapy based on cognitive-behavioral model on social skills of preschool children with attention deficit-hyperactivity disorder. Child Mental Health Quarterly, 6, 2, 39-27. [Persian].

Babak, S., Hamidipour, R., & Bahari, F. (2018). Evaluation of the effectiveness of group play therapy based on behavioral-cognitive approach on social, 3, 23, 38-54. [Persian].

Barzegar, Z. (2013). An introduction to the place of play therapy in children's psychological problems. Exceptional Education, 2, 44-35. [Persian].

Bratton, S., Landreth, G. L., & Kellam, T. (2006). Improving the parent-child relationship through play. Translated by Javad Mahmoudi Gharaei (2017). Tehran: Ghatreh Publications.

Dabir, M., Asadzadeh, H., & Hatami, H.R. (2017). Teaching play therapy based on the parent-child relationship to mothers and its effectiveness in reducing the negative academic emotions of student children. Cultural Education Quarterly - Women and Family. Twelfth Year, 40, 57-36. [Persian].

Dokhanchi, H. (1998). Children's social adaptability scale. Retrieved from http://edu-admin.ir

Guy, S. C., Gioia, G. A., Isquith, P. K., & Kenworthy, L. (2000). Behavior rating inventory of executive function. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, Incorporated, 6, 3, 235-238.

Mash, E., & Wolf, D (2019). Psychology of Child Abnormality Volume One. Translated by Saeed Ariapour, Seyed Musa Masouleh. Tehran: Arjmand Publications.

Michaelene, M., Ostrosky and Hedda Meadan. (2010). Helping Children Play and Learn Together. Young Childeren.104-108

Mirzakhani, N., Pourjabar, N., Rezaei, M., Dibajnia, P., & Akbarzadeh Baghban, A. (2016). The effect of structured play on the executive performance of high-functioning autistic children aged 5-12 years. Rehabilitation Medicine, 5, 3, 35-47. [Persian].

Moradi Mokhles, H., Houshmandi Shoja, M., & Salehi, V. (2018). Improving the social adjustment of children with attention deficit / hyperactivity disorder by developing an approximate growth zone in the context of creative play. Exceptional Children Quarterly, 18, 1, 73-84. [Persian].

Nodei, K., Sarami, Gh. R., & Keramati, H. (2016). Relationship between executive functions and working memory capacity with students' reading performance: The role of age, gender and intelligence. Cognitive Psychology Quarterly. 4, 3, 11-24. [Persian].

Rezaei, F., & Malekian, F. (2019). The effectiveness of play therapy with cognitive-behavioral approach on social development and reducing social panic in first grade primary school children in Kermanshah. Journal of New Advances in Behavioral Sciences, 4, 37, 41-29. [Persian].

Sadock, B.J., Sadock, V. A., Ruiz, P (2015). Summary of Kaplan Psychiatry: Behavioral Sciences, Clinical Psychiatry. Translated by Farzin Rezaei. Tehran: Arjmand Publications.

Saheban, F., Amiri, S., Kajbaf, M., & Abedi, A (2010). Investigating the short-term effect of executive function training on reducing the symptoms of attention deficit and hyperactivity in male elementary school students in Isfahan. Cognitive Science News, 12, 1, 52-58. [Persian].

Seif Naraghi, M., & Naderi, E. (2015). Behavioral disorders in children and adolescents (methods of correcting and repairing them). Tehran: Arasbaran Publications. [Persian].

Taheri, M. (2017). The effect of executive function-based play therapy on the ability to plan and selectively pay attention to children with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Recent Advances in Behavioral Sciences; 9, 49-37. [Persian].

Tahmasebi, A., & Khosropour, F (2019). The effectiveness of parent-child relationship therapy (CPRT) on social skills and cognitive emotion regulation of children under 12 years of age with ADHD. The Rise of Psychology, 8, 6, 123-113. [Persian].

Tamm, L. (2005). Intervention for preschoolers at risk for Attention-deficit/ hyperactivity disorder (ADHD): service before diagnosis. Clinical neuroscience research, 5, 5, 47-253.

Theule, J., Wiener, J., & Jenkines, J. M. (2013). Parenting Stress in Families of Children with ADHD: A Meta-Analysis. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 21, 3-17.

Wiefferink, CH., Rieffe, C., Ketelaar, L., De Raeve, L., & Frijns, JH. (2012). Emotion understanding in deaf children with a cochlear implant. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 18, 2,175-86.