درنگی در ماهیت تمکین با ابتنای بر انگاره مقاصد شریعت

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مهر 1402

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2023.1963317.4234

نویسندگان

اردوان ارژنگ^{* 1}؛ محمد علی فلاح علی ّاباد²؛ فاطمه علی زاده³

¹عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق . دانشگاه یاسوج

²دانش آموخته دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه میبد

³گروه الهیات. دانشکده انسانی. دانشگاه یاسوج. یاسوج. ایران

چکیده

وظایف و حقوق خانوداگی( از جمله تمکین زن) در نظام حقوقی اسلام، مبتنی بر هویت و ویژگی‌های تکوینی انسان(زن و مرد) است. این جُستار با روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای به ماهیت و ابعاد موضوع تمکین خاص و نسبت آن با مقاصد شریعت پرداخته است. برآمد بررسی احتمالات مختلف در مورد چیستی و ماهیت تمکین، گویای این است که تمکین، اقدامی در راستای رفع همه نیازهای جنسی و عاطفی و مجموعه‌ای فرآیندی و مرکب از اعمال و رفتارها(نه عملی لحظه‌ای و بسیط) است که سازنده عنوان استمتاع کامل می‌باشد. باور به این فرآیند و ترکب تمکین، به مثابه مقوِم استمرار خانواده با اهداف و مقاصد شریعت سازگارتر است و بلکه از سوی پذیرش بساطت آن با این مقصد مهم و شریف یعنی تحکیم بنیان خانواده ناسازگار است. این ادعا مستند به ادله و نصوص دینی مربوطه است. نگاه شریعت و فقه به خانواده و هر آنچه به استحکام به خانواده کمک می‌کند و همچنین تمکین را به مثابه جهاد در راه خداوند دانستن و سیاق روایات و اینکه روایات به ابعاد مختلف تمکین تام اشاره کرده‌اند، بخش دیگری از ادله‌ی‌ ناظر به فرآیندی بودن است.

کلیدواژه‌ها

تمکین,,؛ ,،استمتاع,,؛ ,،نشوز,,؛ ,،زوجین,,؛ ,،جهاد