بررسی کیفیت معرفتی در مکاشفات روزبهان و مقایسه آ با تجربه دینی از دیدگاه ویلیام جیمز

کاوش های عقلی"

مقاله 6، دوره 2، شماره 2، آذر 1402، صفحه 86-111   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فرهاد فرضی¹؛ عبدالرضا مظاهری^{* 2}؛ انشاءالله رحمتی³

¹دانشجوی دکتری گروه فلسفه و ادیان و عرفان ، واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ، ایران

²استاد گروه فلسفه و ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ، ایران

³استاد گروه فلسفه و ادیان و عرفان ، واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران

چکیده

چکیده:

در عرفان اسلامی – مکاشفه مساله مهم و مورد توجه خاص و ویژه ای بوده و هست زمانی که عارف بر اثر تهذیب نفس و ریاضتی که از سوی مرشد و پیر به اوالقا می شود و به حالات و مقاماتی دست یافت در واقع واحد مکاشفاتی شده است. کشف و شهود در عرفان به معنای اطلاع بر معنای غیبی و امور حقیقی است که در ماورای حجاب است، از روی وجود وجدان آن‌ها به گونه‌ای که مکاشف متحقق به حقیقت مکشوف گردد یعنی همان مقام حق الیقین و یا از روی شهود و رؤیت که همان مقام عین الیقین است.

از مسائل مهم در فلسفه عرفان، شناخت تجربه عینی است. تجربه دینی مواجهه درونی و شهودی با امر قدسی است.

ویلیام جیمز معتقد است که احساسات، ثابت‌ترین و بنیادی‌ترین عناصر هستند. در نگاه او تجربه دینی، تجربه‌ای است که فاعل، آن را دینی می‌فهمد. ویژگی‌های تجربه‌ دینی، براساس نظریۀ ویلیام جیمز عبارتند از: توصیف ناپذیری، کیفیت معرفتی، زودگذری و حالت انفعالی این تحقیق به بررسی یکی از مهم ترین این ویژگی ها یعنی کیفیت معرفتی در مکاشفات روزبهان و مقایسه آن با تجربه دینی از نگاه ویلیام جیمز خواهد پرداخت.

روش تحقیق: روش این مطالعه توصیفی- تحلیلی می‌باشد و روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای است و از کتاب، مقاله، نرم‌افزار استفاده شد. همچنین ابزارگردآوری اطلاعات فیش‌برداری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: مکاشفات؛ روزبهان بقلی؛ کیفیت معرفتی؛ تجربه عرفانی؛ تجربه دینی؛ ویلیام جیمز

مراجع