فکر ورزی و آزاداندیشی در منظومه فکری آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای (مطالعه تطبیقی: نامه به جوانان غربی و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 2، دوره 18، شماره 56، آبان 1402، صفحه 29-52   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسنده

علی رضا بیابان نورد سروستانی^*

استادیار علوم سیاسی،دانشکده علوم انسانی، واحدشیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز،ایران.

چکیده

آزاداندیشی و فکر ورزی از اصول مهم شکل‌گیری تمدن‌ها و سپس استمرار و تداوم آن‌هاست. این دو اصل که لازم و ملزوم یکدیگرند، با تغییر و تحول در عرصه زیست فردی، اجتماعی و انسانی گسترش جهان ایرانی و اسلامی را با خود به همراه خواهند داشت و چه‌بسا در نظم ایجادشده پس از انقلاب اسلامی به شکل‌گیری و نضج تمدنی منجر شود. در اندیشه و سلوک عملی امامین انقلاب اسلامی ایران هم این دو نقش قابل‌توجهی داشته‌اند به‌گونه‌ای که وصیت امام
خمینی (ره) و بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری سرشار از این دو مفهوم است، ضمن آنکه هر دو در گستره، کلام و اندیشه‌های ایشان به چشم می‌خورد. آنچه این مقاله در پی آن است بررسی الگوهای فکر ورزی و آزاداندیشی در اندیشه و سلوک عملی مقام معظم رهبری با توجه به متن بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و نیز دو پیام و نامه رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان و کشورهای غربی می‌باشد. که در این مقاله با مقایسه و از طریق روش تحلیل
متنی، این صورت‌بندی انجام می‌شود. در هر سه متن به‌نوعی رهبر انقلاب اسلامی ایران در ابتدا به تبیین و روشنگری و سپس دعوت به فکر ورزی و آزاداندیشی و راهکارهای رسیدن به فکر آزاد و باز، ورای تبلیغات رسانه‌ای پرداخته‌اند و در هر سه متن به‌نوعی ذهن آگاه و بیدار جوانان مورد خطاب قرارگرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

فکر ورزی؛ آزاد اندیشی؛ بیانیه گام دوم؛ پیام و نامه به جوانان غرب

مراجع

بنگاش، ظفر (1393). نامه رهبر انقلاب بسیار به‌موقع منتشر شد، تسنیم (تاریخ مشاهده: 11/11/1393).
بیابان‌نورد، علی‌رضا؛ اشرفی، اکبر (1400) تعامل نظریه و عمل سیاسی در اندیشه سیاسی شیعه و نقش آن در تحولات پهلوی دوم (132-1332)، فصل‌نامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال 11، شماره 2: 101-125.
بیابان‌نورد، علی‌رضا؛ اشرفی، اکبر (1398). تعامل نظریه و عمل سیاسی در اندیشه سیاسی شیعه و نقش آن در تحولات پهلوی اول، فصل‌نامه علمی رهیافت انقلاب اسلامی، دوره 13، شماره 47: 63-86.
ثمالی، امیرحسین (1393). پرده جهل جوانان اروپا و آمریکا و دیپلماسی فطرت رهبری، ویژه‌نامه دیپلماسی فطرت، تهران: اندیشکده برهان: 9-17.
خامنه‌ای، سید علی ( 1397). بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی خطاب به ملت ایران، تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
خامنه‌ای، سید علی (1396). طرح کلی اندیشه اسلامی در قران، تهران: صبها.
خامنه‌ای، سید علی (1393). پیام مهم رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، تهران: پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبری (تاریخ مشاهده: 1/11/1393).
خامنه‌ای، سید علی (1394)، نامه رهبر انقلاب اسلامی به عموم جوانان در کشورهای غربی، پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبری (تاریخ مشاهده: 8/10/1394).
خسرو پناه، عبدالحسین (1396). منظومه فکری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (نظام بینشی، منشی و کنشی)، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
خلعتبری، حسام الدین (1397). مبانی و اصول آزاداندیشی از منظر اسلام با تأکید بر اندیشه‌های علامه طباطبایی، فصل‌نامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، دوره 22، شماره 4، پیاپی 77: 595-608.
رمضانی، رضا (1393). وضعیت ویژه مغرب زمین، پایگاه دفتر حفظ و نشر آثار رهبری (تاریخ مشاهده: 16/11/1393).
عاملی، سعیدرضا (1392). روش‌های تحقیق در مطالعات فرهنگی و رسانه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
عبد خدایی، مجتبی (1399). موانع آزاداندیشی در تحلیل روابط بین‌الملل، فصل‌نامه سیاست جهانی، دوره 9، شماره 3 (پیاپی 33): 181-204.
عرب یوسف‌آبادی، فائزه؛ سیفی قره یتاق، داوود؛ عرب یوسف آبادی، عبدالباسط (1394). مطالعه کارگفت های نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپا و آمریکای شمالی، فصل‌نامه مطالعات راهبردی بسیج، سال 18، شماره 67: 5-23.
فرزانه، عبدالحمید (1398). آزاداندیشی و آفت‌های آن ازنظر قران کریم، فصل‌نامه پژوهش‌های اعتقادی- کلامی، سال نهم، شماره 36: 195-224.
لک زایی، شریف؛ کیخا، نجمه (1394). مفهوم آزادی از منظر قرآن کریم، فصل‌نامه سپهر سیاست، شماره 4، سال 2: 89-166.

Morris, J.L.J. (2004). Textual analysis in journalism. In Sh.H. lorio (ED). Qualitative researchin journalism : talking it to the streets. (pp.163-174), London: Lawrence Erlbaum associates publishers.
Given. L.N.(2008), The Sage encyclopedia of qualitative research methods. Los Angeles, calif: sage Publications.
Sulami, I. & Haddad, G.F. (1999). The belief of the people of truth. Fenton,Mich: As-Sunna Foundation of America
Lockyer, S. (2008). Textual analysis. In L.M. Given, The Sage encyclopedia of qualitative research methods(Vol. 1&2, pp865-866). London, : sage Publications.