کاوشی در معرفت شناسی تابع مطلوبیت در اقتصاد اسلامی

پژوهش های بازاریابی اسلامی

دوره 1، شماره 3، شهریور 1402، صفحه 67-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهدی گل دوزها^* ؛ اکبر میرزاپور باباجان

دانشکده مدیریت، حسابداری و علوم انسانی دانشگاه آزاد قزوین

چکیده

تولید علوم انسانی اسلامی کاری بسیار پیچیده بوده و لازم است دانشمندان جهان اسلام و دلسوزان علم و بشریت در عالم اسلام، نه تنها برای تداوم حیات تمدنی خود که برای نجات علم کمر همت بربسته و با نگاهی اسلامی و واقع‌بینانه علوم انسانی اسلامی را تولید کرده و به بشریت عرضه نمایند.
آنچه در وهله اول برای این هدف مورد نیاز است، نقد و بررسی مبانی علوم انسانی غربی بوده و در گام بعدی بازتعریف مبانی بر اساس گنجینه‌های فراوان معرفت دینی در حوزه‌های گوناگون علوم انسانی می‌باشد. بخش اساسی علم اقتصاد بر اساس مبانی اندیشه‌ای فیلسوفان غرب بر مبنای تعریف مادی از انسان، تعریف ناقصی از مطلوبیت ارائه می‌دهد که نیاز است تا ضمن نقد این تعریف به تعریف جدیدی به این مفهوم دست یافت تا بتوان مبتنی بر آن اصول دیگر علم اقتصاد اسلامی را بر مبنای آن شکل داد. در این مقاله مطلوبیت از منظر اسلام مورد بررسی قرار داده و با نقد نظریات پیرامون نظریه مطلوبیت، نظریات منتخب ارائه می‌شود.
این مطالعه با روش مرور روایتی دو دسته اصلی مطالعات برای ارائه نظریه بدیل مطلوبیت ارائه می نماید. در دسته بندی اول نظریه بیشینه سازی دوساحته مادی و معنوی مطلوبیت بیان شده که با توجه به اشکالات در تعریف لذات مادی و معنوی، تفکیک این دو لذات، تناقض در تابع بیشینه‌سازی، لزوم تکمیل این مفهوم با مفاهیمی چون ایمان، عدم توجه به جایگاه لذت در کنار تکلیف، دسته بندی مطالعات دوم برای احتراز از اشکالات مذکور مورد بررسی و تبیین قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌ها

اسلام؛ اقتصاد؛ نظریه مطلوبیت

مراجع