استراتژی‌زدایی: بررسی تغییر پارادایم در مدیریت استراتژیک

مطالعات راهبردی در کسب و کار

دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، شهریور 1403، صفحه 13-36   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نیما اسکندری نیا^{* 1}؛ سمیه صائب نیا²؛ فاطمه دکامینی³

¹گروه آموزشی مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری، مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردبیل، ایران

³مدرس دانشگاه آزاد تهران و کرج

چکیده

مدیریت استراتژیک و نظریه‌های مزیت رقابتی همیشه با تنوع رویکردی و پیچیدگی نظری همراه بوده‌اند. علیرغم تمامی این تنوع‌های رویکردی و پیچیدگی‌های نظری پیام کلیدی تمامی پارادایم‌های گوناگون مزیت رقابتی یکسان بوده است که تبدیل به وجه مشترک تمامی پارادایم‌ها شده است. پیام کلیدی یکسان و وجه مشترک تمامی پارادایم‌های مزیت رقابتی این بوده است که سازمان‌ها در غیاب استراتژی قادر به ایجاد مزیت رقابتی نیستند و سازمانی هم که فاقد مزیت رقابتی باشد قطعاً شکست می‌خورد. به بیان ساده‌تر پارادایم‌های متداول مزیت رقابتی از جمله دیدگاه مبتنی بر منابع، رویکرد سازمان صنعتی، رویکرد هزینه مبادله، رویکرد کارآفرینی و رویکرد رفتاری با وجود تفاوت‌های نظری از دو موضوعِ خلق استراتژی و ایجاد مزیت رقابتی جهت دستیابی به عملکرد ممتاز حمایت کرده‌اند. اما در طی سال‌های اخیر پارادایمی نوین در حال ظهور است که از استراتژی‌زدایی پشتیبانی کرده است. هدف از انجام این پژوهش معرفی هستی‌شناسی، دانش‌شناسی، ارزش‌شناسی و روش‌شناسی منحصر به فرد این پارادایم در مقایسه با پارادایم‌های دیگر از طریق روش کیفی تحلیل محتوای مقالات منتشر شده می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که پارادایم نوظهور استراتژی‌زدایی به لحاظ هستی‌شناسی، دانش‌شناسی، ارزش‌شناسی و روش‌شناسی دارای تضادهای آشکاری با تمامی پارادایم‌های موجود است. بر اساس این پارادایم نوظهور نه تنها استراتژی‌آفرینی سیاستی اثربخش نیست بلکه سازمان‌ها از طریق استراتژی‌زدایی و عدم توجه به مزیت رقابتی به موفقیت و عملکرد متعالی دست پیدا می‌کنند. یافته-های این پژوهش بینشی منحصر به فرد برای پژوهشگران حوزه استراتژی و همچنین مدیران ارشد سازمان‌ها ایجاد میکند.

کلیدواژه‌ها

استراتژی‌آفرینی؛ استراتژی‌زدایی؛ پارادایم؛ مزیت رقابتی

مراجع