تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت

پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی

مقاله 1، دوره 6، شماره 21، خرداد 1393، صفحه 1-36   

نویسندگان

محسن دستگیر^{* 1}؛ مهدی عرب صالحی²؛ راضیه امین جعفری³؛ حسنعلی اخلاقی⁴

¹استاد دانشگاه شهید چمران اهواز

²عضو هئیت علمی دانشگاه اصفهان

³کارشناس ارشد حسابداری،دانشگاه مبارکه

⁴عضو هئیت علمی ،گروه حسابداری،دانشگاه پیام نور

چکیده

امروزه در اقتصاد جهانی، دانش به¬عنوان مهم¬ترین سرمایه جایگزین سرمایه¬های مالی و فیزیکی شده است و فضای کسب و کار مبتنی بر دانش، نیازمند رویکردی است که دارایی نامشهود جدید سازمانی مانند نوآوری¬های نیروی انسانی، روابط با مشتریان، ساختار سازمانی و. . . را در بر می¬گیرد. در اقتصاد دانش¬محور، نقش سرمایه فکری در ایجاد ارزش برای سازمان¬ها بسیار بیشتر از نقشی است که سرمایه¬های فیزیکی ایفا می¬کند. بنابراین سازمان¬ها برای کسب مزیت رقابتی پایدار، نیازمند شناسایی، مدیریت نظام¬مند سرمایه¬های فکری خود می‌باشند. به لحاظ اهمیت سرمایه فکری در فرایند برتری راهبردی شرکت¬ها، این مقاله به بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و عملکرد مالی شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. نمونه¬ی انتخابی شامل 68 شرکت است. برای آزمون فرضیات اطلاعات لازم جمع¬آوری گردیده و ارزش سرمایه فکری شرکت¬ها بر اساس مدل پالیک و عملکرد مالی با استفاده از سه شاخص کیو توبین، نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد محاسبه شده است. سپس با استفاده از روش داده¬های ترکیبی فرایند تجزیه و تحلیل داده¬ها انجام و از آماره¬ی فیشر و آزمون¬های هادری و دوربین واتسون استفاده گردیده و در پایان نیز تجزیه و تحلیل رگرسیونی انجام شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه¬های پژوهش نشان¬دهنده ارتباط معنی¬دار بین سرمایه فکری و دو شاخص عملکرد مالی (نسبت قیمت به درآمد و نرخ رشد) می‌باشد

کلیدواژه‌ها

سرمایه فکری؛ مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری؛ عملکرد مالی

مراجع

 

تامس، داونپورت و لارنس، (2000)، "مدیریت دانش"، رحمان سرشت، تهران، انتشارات ساپکو.

خضری، سمانه، (1390)، "شناسایی و رتبه­بندی شاخص­های ارزیابی سرمایه فکری در دانشگاه با استفاده از تکنیک­های FANP وFTOPSIS مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.

روشندل، سعید، (1388)، "ارزیابی اهمیت نسبت Q توبین و نسبت P/E در تعیین بازده سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی مبارکه.

سپهردوست، حمید، (1389)، "بررسی ارتباط میان سرمایه فکری با عملکرد شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، ماهنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، سال 23، شماره 247، ص 36-24.

صیادیان، سرور، (1388)، "سرمایه‌های فکری و ارائه روشی جهت گزارشگری آن"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.

عباسی، ابراهیم و گلدی­­صدقی، (1389)، "بررسی تأثیر کارایی عناصر سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت­ در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، سال 17، شماره 60، ص 74-57.

قرشی، روح­اله و علوی، (1386)، "الگوی‌اندازه­گیری سرمایه فکری در سازمان­های ایرانی"،‌اندیشه مدیریت، سال 2، شماره 2، ص 157-127.

قلیچ­لی، بهروز، (1384)، "مدل­های‌اندازه­گیری و گزارش­دهی سرمایه فکری سازمان­ها"، مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین المللی مدیریت تهران.

مجتهدزاده، ویدا، (1382)، "نقش حسابداری مدیریت در انعکاس سرمایه فکری"، مجله حسابدار، سال 17، شماره 152، ص 75-72.

مدهوشی، مهرداد و اصغرنژاد امیری، (1388)، "سنجش فکری و بررسی رابطه میان سرمایه فکری و ارزش بازار سهام شرکت­های بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، سال 16، شماره 57، ص 116-101.

مظفری، مریم، (1389)، "بررسی ارتباط بین سرمایه­ فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت­های غیرمالی"، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی یزد.

ملکیان، اسفندیار، (1389)، "تبیین اثرات سرمایه فکری بر عملکرد مالی شرکت­ها با رویکرد فازی در شرکت­های داروسازی"، پژوهش‌های مدیریت اجرایی، سال 10، شماره 40، ص 135.

نمازی، محمد و ابراهیمی، (1388)، "بررسی تأثیر سرمایه فکری بر عملکرد مالی جاری و آینده شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه تحقیقات حسابداری، شماره 4، ص 23-4.

هلشی، مهران و حاجی­عیدی،  (1389)، "حسابداری سرمایه فکری"

Online: , [90/07/20]

همتی، حسن و کرامتی فرهود و شیپوریا،  (1390)، "مدل­ها و روش‌های حسابداری سرمایه فکری".

Online: < Web: Shabestani, Mahdi 90/03/28. Google search> , [90/04/14]

همتی، حسن و معین­الدین و مظفری­شمسی، (1389)، "بررسی ارتباط بین سرمایه فکری و ارزش بازار و عملکرد مالی شرکت­های غیر مالی"، فصلنامه حسابداری مالی، سال 2، شماره 7، ص 48-23.

هندرکسن، الدن اس و ون بردا، (1998)، "تئوری حسابداری (جلد دوم)"، علی پارسائیان، تهران، انتشارات ترمه.

Bontis, N.  (1998) ,"Intellectual Capital: An Exploratory Study that Develops Measures and Models" , Management Decision , Vol 36 , No 2 , pp 63-76.

Brown, Ch. J.  (2002),"Factors that Affect the Successful Commercialization of Intellectual Capital" , Thesis for the Award of the Degree of Doctor of Business Administration of the Curtin University of Technology , Vol 1.

Chen, M. C. , Cheng, S. & Hwang, Y.  (2005) ,"An Empirical Investigation of the­ Relationship between Intellectual Capital and Firm’s Market Value and Financial Performance" , Journal of Intellectual Capital , Vol 6 , No 2 , pp 159-176.

Chen, J. , & Zhu, Z. , & Xie, H. , (2004) ,"Measuring Intellectual Capital: A New Model and Empirical Study", Journal of Intellectual Capital , Vol 5 , No 1 , pp 195-212.

Dimitrios, M. , & Georgios, T.  (2011) ,"The Impact of Intellectual Capital on Firm’s Market Value and Financial Performance", Jornal of Intellectual Capital , Vol 12 , No 1, pp 132-151.

Edvinsson, L. , & Malone, M. , (1997) ,"Intellectual Capital: Realizing Your Company’s True Value by Finding Its Hidden Brainpower", Harper Business, New York, NY.

Muhammad, N. & Ismail, M.  (2009) ,"Intellectual Capital Efficiency and Firm’s Performance: Study on Malaysian financial sectors" , International Journal of Economics and Finance, Vol 1 , No 2 , pp 206-212.

Organisation for Economic Cooperation Development (OECD). , (1999), Measuring and Reporting Intellectual Capital: Experiences, Issues, and Prospects, OECD, Paris.

Pulic, A.  (2000a) , "VAIC–an Accounting Tool for IC Management" , International ­Journal of Technology- Management , Vol 20 , No 5-7 , pp 702-714.

Puntillo, P.  (2009) , "Intellectual Capital and Business Performance. Evidence Italian Banking Industry" , Electronic Journal of Corporate Finance , Vol 4 , No 12 , pp 97-115.

Stewart, T. , (1997) , "Intellectual Capital: The New Wealth of Organisations, Doubleday/Currency" , New York, NY.

Sveiby, K.  (1997), "The Intangible Assets Monitor" , Journal of Human Resourse Costing and Accounting , Vol 2 , No1.

Marr, B. ,&Moustaghfir, K.  (2005) , "Defining Intellectual Capital: a Threedimensional Approach" , Management Decision , Vol 43 , No 9 , pp 1119.

Roos, G. , Roos, J.  (1997) , "Measuring Your Company's Intellectual Performance" , Long Range Planning , Vol 30 , No 3 , pp 413-426.

Roselender, R.  (1997) ,­ "Accounting for the Worth of Employees: Is the Discipline Finally Ready to Respond to the Challenge?" , Journal of Human Resource Costing and­ Accounting , Vol 2 , No 1.   

Wen-Chung Guo. , & Shiri-Rong. , & Shiah-Hou. , & Wei-Jer Chien. , (2012) , "A Study on Intellectual Capital and Firm Performance in Biotech Companies" , Applied Economics Letters London , Vol 19 , No 16, pp 1390.