تأثیرات اجتماعی و اقتصادی نوسازی بافت های فرسوده ی شهری ناشی از سیاستگذاری تجمیع قطعات ( مطالعه ی موردی: بافت فرسوده ی منطقه ی ۱۵ شهر تهران )

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 1، دوره 9، شماره 30، خرداد 1398، صفحه 1-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید یعقوب موسوی^{* 1}؛ محمدرضا زندمقدم²؛ ساسان مسعودی³

¹دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهراء تهران. ایران. نویسنده مسئول

²استادیار گروه جغرافیا، واحد سمنان. دانشگاه آزاد اسلامی. سمنان. ایران

³دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان. دانشگاه آزاد اسلامی. سمنان. ایران

چکیده

مقاله­ی حاضر «شناسایی و تحلیل اثرات نوسازی بافت­های فرسوده ناشی از سیاستگذاری تجمیع قطعات، در ابعاد اجتماعی– اقتصادی»، است.این تحقیق به روش پیمایش انجام گرفته است و با ابزار پرسشنامه و روش نمونه­گیری طبقه­ای و تصادفی، داده­ها جمع­آوری و بررسی شده­اند. جامعه آماری تحقیق، شهروندان 24 تا 80ساله ساکن در منطقه­ی 15 شهرداری تهران تعریف شده­اند. در مبانی نظری تحقیق تلاش شده است از رویکردهای شناخته شده مانند کارکردگرایی و توسعه شهری استفاده شود و سپس بر اساس یافته­های نظری مدل عملیاتی تحقیق ترسیم گردید. پس از گردآوری داده‌ها، به کمک روش­های آماری و با استفاده از نرم­افزار spss، داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته‌اند. با استفاده از آزمون پیرسون اثرات تجمیع بافت نوسازی شده، بر روی ابعاد اجتماعی و اقتصادی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته­ها نشان می­دهد بیشترین رابطه­ی معنا دار در بعد اجتماعی تأثیر در سطح حس تعلق مکانی(335/0) مشارکت(334/0)، امنیت(211/0)، خدمات اجتماعی(166/0) است و بعد از آن بیشترین رابطه­ی معنا دار در بعد اقتصادی و به ترتیب  شامل تأثیر در مالکیت زمین و مسکن(269/0)، سرمایه­گذاری(129/0) و درآمد و هزینه(106/0) است. دریافته­های کاربرد روش تحلیل مسیر نتایج نشان می­دهد که در بیشترین و قوی‌ترین اثرات تجمیع بافت نوسازی شده، می‌توان به اثر مستقیم رضایت از تجمیع بر متغیرهای تمایل به مشارکت (406/0) احساس امنیت (340/0) زمین و مسکن(487/0) درآمد و هزینه(380/0)، خدمات اجتماعی(318/0) اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

نوسازی بافت فرسوده؛ تجمیع قطعات؛ مشارکت در نوسازی؛ خدمات اجتماعی؛ تعلق مکانی

مراجع

1. اعتماد، گیتی. (1392). ارزیابی طرح نواب و پیامد­های آن ، چاپ اول:  انتشارات معانی
2. بانک اطلاعاتی شهرداری منطقه­ی 15 تهران. ( 1395 ). معاونت برنامه­ریزی و توسعه­ی شهری
3. بحرینی، حسین ؛ ایزدی، محمد سعید ؛ مفیدی، مهر انوش.(1393). رویکردها و سیاستهای نوسازی شهری (از بازسازی تا بازآفرینی شهری پایدار)، فصلنامه­ی مطالعات شهری، شماره­ی نهم، صص 30-17.

4. پورجعفر، محمدرضا، .(۱۳۸۸ ).، مبانی بهسازی و نوسازی بافت قدیم شهرها، چاپ اول، تهران: انتشارات پیام.
5. حبیبی، محسن؛ حاجی­بنده، مونا.(1388). بررسی تجربه سازماندهی مجدد زمین در ژاپن برای استفاده­ی از آن در ایران، فصلنامه هویت شهر، دوره 3، شماره 5، صص 14-3.
6. حبیبی، سید محسن؛ سعیدی رضوانی، هادی .(1384). شهرسازی مشارکتی؛ کاوشی نظری در شرایط ایران، مجله­ی هنرهای زیبا، شماره­ی 24.
7. حسینی، سیدجواد؛ حیدری، محمدرضا.(1387). شیوه­های مؤثر در بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده­ی، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، مشهد مقدس.

8. خادمی، امیرحسین؛ جوکار سرهنگی، عیسی.(1393). ارزیابی کیفیت زندگی شهری(مطالعه­ی موردی: بافت فرسوده­ی شهر آمل)، فصلنامه برنامه­ریزی شهری، سال دوم، شماره­ی 3، صص 61-47

9. رفیعیان ، مجتبی .(1393).  مدیریت بازافرینی شهری، چشم­انداز جهانی، انتشارات دانشگاه تهران.
10. داوودپور، زهره و نیک نیا، ملیحه.(1390). بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری راهبردی به سوی دستیابی به ابعاد کالبدی توسعه­ی پایدار
11. سعیدی رضوانی، نوید و علی احمدی.(1390). نکاتی در باب تسهیلگری در نوسازی بافتهای فرسوده­ی، ­نشریه­ی اینترنتی نوسازی. سال دوم. شمارە­ی 13.1-5.

1. شارع پور، محمود.(1395). جامعه­شناسی شهری تهران: انتشارات سمت.
2. شرکت عمران و بهسازی شهری ایران. (1393) پنجمین نشست­های تخصصی عمران و بهسازی بافت­های فرسوده­ی شهری
3. شیخی ، محمد تقی .(1390). جامعه­شناسی شهری ، انتشارات شرکت سهامی انتشار.
4. شریف­زادگان، محمدحسین؛ دهقان، علی؛ فتحی، حمید(1390)بررسی ساز و کار اشتراک بخش عمومی و خصوصی در نواحی دچار افت شهری؛ نمونه­ی موردی: بافت فرسوده­ی منطقه­ی 15 تهران، نشریه­ی اینترنتی نوسازی، 13(2).
5. عزیزی. (1393). ارزیابی موفقیت طرحهای تجمیع در بافت تاریخی شهر یزد

17. عالم زاده بحرینی، محمد جواد. (۱۳۹۴). تجمیع از مجموعه کتاب­های نوسازی و توسعه­ی محلی.
18. عندلیب، علیرضا. (۱۳۹۲) مقایسه وتطبیق باز آفرینی بافت­های فرسوده­ی شهری.
19. لاله پور، منیژه؛ سرور، هوشنگ.(۱۳۸۷ )، بررسی نظام برنامه­ریزی و مدیریتی بافت­های فرسوده­ی شهری در ایران با تأکید بر رویکرد مشارکتی، مجموعه مقالات بافت­های فرسوده­ی شهری
20. مهندسین مشاور آرمانشهر .(1388). طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده­ی شهر زنجان، تهران جلد سوم، انتشارات وزارت راه و شهرسازی،.
21. مرکز امار ایران .(1395) .سرشماری نفوس و مسکن

 

22. Amado, M.P. Santos, C.V. Moura, E.B. & Silva, V.G. (2009). Public Participation Sustainable Urban Planning” World Academy of Science, Engineering and technology, No.53, Pp 597-603.
23. Ichimiya.T and Murayama. A (2002). “Organization Of Downtown Revitalization Group and Its Role”. Fukaya City Master Plan: Proposal By Citizen Planning Group-part 3, architectural Institute Of Japan Annual Conference(Hokuriku). Japan.
24. Murayama.A. (2005). “Governance For Sustainable Urban Regeneration : Cases Of Participatory Urban Planning And Marchizukuri In Fukaya City” , PhD Research center For Regeneration, The University Of Tokyo. Japan
25. Nallathiga, R., (2008) Metropolitan Urban Governance Approaches and Models: Some Implications for Indian Cities, Paper Presented at the Third international Conference on Public Policy and Management on “Urban Governance and Public-Private Partnerships” Held at the Indian Institute of Management – Bangalore on August 4-6 Bangalore.
26. Pasione, M (2001), Urban Geography: A Global Perspective, Rutledge.