ادب غنایی در اشعار شیخ کاظم سعیدی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

دوره 10، شماره 36، آبان 1399، صفحه 31-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کریم رشیدی گمین¹؛ پوران یوسفی پور کرمانی^{* 2}؛ هوشمند اسفندیارپور³

¹دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه ازاد اسلامی، انار، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، انار، ایران

³استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران

چکیده

در گسترۀ ادب ایرانی از شاعران بزرگی می‌توان یاد کرد که هنر و قدرت صحنه‌پردازی خاصی را در اشعار خویش به‌ کار برده‌اند که به نوعی با هویت فردی و جمعی همۀ ما ایرانیان ربط و نسبت داشته است. احساسات و عواطف توأم با تفکر آدمی، مضامین و معانی آثار ادبی را تشکیل می‌دهد. نمونه‌هایی ارزشمند از اشعار غنایی به قرار زیر است: شکوائیه، مدح، مراثی، اشعار دینی و مذهبی، اصطلاحات عارفانه، خمریات، نفوذ فرهنگ اسلامی، هجویات، مناجات، اشعار تعلیمی، توصیفات، اشعار عاشقانه، قلندریات، اصطلاحات علمی و غیره. در این مقاله که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام‌گرفته، نویسندگان در صدد تبیین اندیشه و عقیدۀ شیخ کاظم سعیدی هستند تا به این پرسش‌ها پاسخ دهند: جهان‌بینی شعر شیخ کاظم چگونه است؟ از انواع مضامین غنایی در شعر خود بهره برده است و کدام نوع کاربرد بیشتری دارد؟ اشعار عاشقانه، وصف، شکوائیه، خمریات، ملی‌گرایی، قلندریات، اصطلاحات عارفانه و تعلیمی در شعر شیخ کاظم از نتایج پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها

شیخ کاظم سعیدی؛ مضامین؛ اقتباس؛ اشاره

مراجع

دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.

رزمجو، حسین (1370)، انواعادبیوآثارآندرزبانفارسی، ویراستار محمد جعفر یاحقی، مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ اول.

رنجبر، احمد (1385)، بدیع، تهران: اساطیر.

زرین کوب، عبدالحسین (1367)،  سیری در شعر فارسی، تهران: انتشارات نوین، چاپ دوم.

سعیدی، کاظم (1394)، بیداد زمستان، کرمان: نشر فرهنگ عامه. 

شجیعی، پوران (1348)، صور معانی در شعر فارسی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

شمیسا،  سیروس (1369)، سبک شناسی شعر، تهران: انتشارات فردوس.

-----------  (1373)، کلیات سبک شناسی، تهران: فردوس، چاپ چهارم.

صورتگر، لطفعلی (1347)، ادبیات توصیفی ایران، تهران: اکونومیست.

محجوب، محمد جعفر (1348) سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران: فردوس وجامی.

مؤتمن، زین العابدین (1339)، تحول شعر فارسی، تهران: کتابفروشی حافظ و کتابفروشی مصطفوی.