سبک شناسی معماریِ دوره پهلوی دوم با رویکرد ارزیابی رفتار کالبدی آثار در هر سبک

فصلنامه آینده پژوهی شهری

مقاله 6، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 9، مرداد 1402، صفحه 115-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uf.2023.1984061.1117

نویسندگان

مازیار سرداری¹؛ لیلا زارع^{* 2}؛ آویده طلایی²؛ وحید قبادیان³

¹پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

سبک­شناسی معماری به عنوان رویکردی در مطالعه تاریخ معماری کارکردهای مختلفی دارد. یکی از مهمترین کارکردهای آن، به عنوان روشی برای طبقه بندی در تاریخ معماری است. از سوی دیگر در پژوهش­های اخیر، همواره ضرورت دستیابی به سبکها در سیر تحولات معماریِ ایران، با مراجعه به کالبد آثار شاخص، مطرح شده است. از این رو، ارزیابی این کالبدها و به تبع، معماری آنها، که به نوبه خود معرف این کالبدها هستند، بهترین راه برای شناخت سبکها خواهد بود. موضوع سبک شناسی معماری  ایران، همواره جزء بحثهای چالش برانگیز در مجامع علمی بوده است که به دلیل گستردگی و تنوع در تعاریف و کارکردهای آن، اتفاق نظری مشخص بین پژوهشگران برسر آن وجود ندارد. سبک شناسیِ دوره پهلوی دوم از حیث نگاه به معماری گذشته از یک سو و از سوی دیگر به دلیل ورود معماری مدرنِ متعالی و متاخر در این برهه، همواره بسیار حائز اهمیت بوده و نقطه عطفی در تاریخ معماری و سبک شناسی این سرزمین است. از همین رو، این مقاله سعی دارد تا با روشی کیفی و رویکردی تفسیری-تاریخی، با مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و مشاهدات میدانیِ گسترده، در ابتدا سبک های معماری در بازه زمانی پهلوی دوم را استخراج و در نهایت با بررسی دقیق کالبدِ برخی از آثارِ شاخصِ متصاعد از این سبک ها؛ ویژگی های هر سبک را ارزیابی و آنها را طبقه بندی کند. نتایج پژوهش نشان میدهد که پنج سبکِ؛ معماری سنتی و سنت گرایی، معـماری مـدرن متعالی و متـاخر، معماری ارگانیک، معماری نوگرای ایرانی و معماری های­-تکنولوژی، سبکهای موجود در بازه زمانی 1332 تا 1357 شمسی هستند که هر کدام به اقتضای نظریه های خود، شاخصه های تاریخی و یا مدرن را با شمایلی متفاوت در کالبد هر اثر به نمایش میگذارند.

کلیدواژه‌ها

سبک‌شناسی؛ پهلوی دوم؛ کالبد؛ ساختمان های شاخص؛ معماری مدرن؛ معماری تاریخی

مراجع