تحول مفاهیم اخلاقی و دیگردوستی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 1، دوره 1، شماره 2، دی 1383، صفحه 1-13   

نویسندگان

پریرخ دادستان؛ معصومه پورمحمدرضا تجریشی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

در این پژوهش فرایند تحول مفاهیم اخلاقی و دیگردوستی در دانش‏آموزان دوره راهنمایی تحصیلی بررسی شد. 1020 دانش‏آموز(510 دختر و 510 پسر) از پایه‏های تحصیلی اول تا سوم راهنمایی و در پنج منطقه اقتصادی- اجتماعی شهر تهران به طور تصادفی با روش نمونه‏گیری خوشه‏ای انتخاب و سطوح تحول اخلاقی و دیگردوستی آنان به وسیله پرسشنامه ”ما“
(MDT، 1989) تعیین شد. تحلیل داده‏ها نشان داد (1) دیگردوستی با افزایش سن متحول نمی‏شود اما رفتارهای دیگردوستانه با تغییر نوع روابط از نزدیکان به بیگانگان تغییر می‏کند. (2) تفاوت شاخص کلی تحول اخلاقی بین پایه اول با پایه‏های دوم و سوم معنادار بود اما عدم افزایش معنادار نمرات بین پایه‏های دوم و سوم، توقف روند تحول این شاخص را نشان داد. (3) نمرات دانش‏آموزان دختر و پسر در متغیرهای کلی دیگردوستی(RAT، RBT، RCT) و در شاخص کلی تحول اخلاقی(TJ) تفاوت معناداری را به دست نداد. (4) وجود رابطه معنادار بین وضعیت اقتصادی- اجتماعی با تحول اخلاقی و دیگردوستی برجسته شد و پایینترین میانگینها در مناطق غیرمرفه و بالاترین میانگینها در مناطق مرفه به دست آمد. یافته‏ها ضرورت ایجاد یک جـّو تعاون و تقابل در روابط اجتماعی، لزوم ارائه الگوهای دیگردوستانه و جامعه‏گرایانه توسط بزرگسالان و اتخاذ راهبردهایی به منظور تضمین شرایط بهینه تحول شناختی را مطرح کردند.

کلیدواژه‌ها

دیگردوستی؛ تحول اخلاقی؛ قضاوت اخلاقی؛ دوره راهنمایی