نقش کنش‌‌های اجرایی در تحول درک خطرات ترافیکی کودکان

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 7، دوره 12، شماره 45، مهر 1394، صفحه 86-75   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محبوبه هاشمی جوزدانی^{* 1}؛ زهرا طبیبی²؛ حسین کارشکی²

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی عمومی

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در این پژوهش نقش تحول جنبه‌‌هایی از کنش‌‌های اجرایی، شامل توانایی حل مسئله، جست ‌و ‌جوی دیداری و حافظه دیداری در انتخاب مکان عبور ایمن و خطرناک بررسی شد. طرح پژوهش حاضر تحولی- توصیفی است و جامعه آن را کلیه دانش‌آموزان مقطع دبستان مناطق 1 و 2 شهر اصفهان در سال تحصیلی 90-89 تشکیل ‌دادند. با استفاده از روش نمونه‌برداری در دسترس 140 نفر از سه گروه سنی (8 ، 9 و 11 ساله) انتخاب شدند. برای ارزیابی درک خطر، از تکلیف شناسایی مکان ایمن و خطرناک عبور از خیابان (آمپوفو-بوتینگ و تامسون، 1991) و برای ارزیابی توانایی حل مسئله، جست ‌و ‌جوی دیداری و حافظه دیداری به ترتیب آزمون‌‌های برج لندن (شلیس، 1982)، قطار کردن رنگ و شماره (لورنته و دیگران، 2009) و فراخنای دیداری ارقام (مبتنی بر آزمون فراخنای ارقام وکسلر) استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیری و ضریب رگرسیون گام به گام تحلیل شدند. نتایج نشان دادند سن، قوی‌ترین پیش‌بین انتخاب مسیر عبور و مرور بود و از مجموعه کنش‌‌های اجرایی نیز فراخنای دیداری ارقام به‌طور معناداری انتخاب مسیر  را پیش‌بینی می‌کرد. نتایج این مطالعه از نقش مهارت‌های شناختی در تحول درک خطرات ترافیکی حمایت کردند. بنابراین، برنامه‌های آموزش ایمنی باید براساس سطح توانایی شناختی کودکان طراحی شوند.
 

کلیدواژه‌ها

درک خطر؛ تحول؛ کنش‌های اجرایی

مراجع

تهرانی‌دوست، م.، رادگودرزی، ر.، سپاسی، م. و علاقبندراد، ج. (1382). نقایص کارکرد‌های اجرایی درکودکان مبتلا به نقص توجه- بیش‌فعالی. تازه‌های علوم شناختی، 1(5)، 9-1.

دادستان، پ.، دل‌آذر، ر. و علیپور، ا. (1389). کنش‌وری اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 7 (25)، 39-27.

سلطانی‌کوهبنانی، س. و شریفی‌درآمدی، پ. (1392). اثربخشی برنامه رایانه‌یار حافظه کاری بر بهبود کنش‌های اجرایی دانش‌آموزان ناشنوا. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روا‌ن‌شناسان ایرانی،10(37)، 60-51.

طبیبی، ز. و امین‌یزدی، ا. (1389). تحول پردازش شناختی مکان‌های خیابان ایمن و ناایمن در نمونه ایرانی. مجله روان‌شناسی، 4 (14)،403-383.

مشهدی، ع.، رسول‌زاده‌طباطبایی، ک.، آزادفلاح، پ. و سلطانی فر، ع. (1389). توانایی برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون‌کنشی. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، 1(11)، 170-151.

Ampofo-Boateng, K., & Thomson, J. A. (1991). Chil-dren’s perception of safety and danger on the road. British Journal of Psychology, 82(4), 487-505.

Barton, B. K. (2006). Integrating selective attention into developmental pedestrian safety research. Canadian Psychology, 47(3), 203-210.

Barton, B. K., Lew, R., Kovesdi, C., Cotterl, N. D., & Ulrich, T. (2013). Developmental differences in auditory detection and localization vehicles. Accident Analysis and Prevention, 53 (10), 1-8.

Barton, B. K., & Morrongiello, B. A. (2011). Examining the impact of traffic environment and executive functioning on children's pedestrian behaviors. Developmental Psychology, 47(1), 182-191.

Barton, B. K., & Schwebel, D. C. (2007). The influences of demographics and individual differences on children's selection of risky pedestrian routes. Journal of Pediatric Psychology, 32(3), 343-353.

Barton, B. K., Ulrich, T., & Layday, B. (2011). The role of gender, age and cognitive development in children's pedestrian route selection. Child: Care, Health and Development. 38(2), 280-286.

Chun, M. M. (2011). Visual working memory as visual attention sustained internally overtime. Neuro- psychologia, 49 (6), 1407-1409.

Congiu, M., Whelan, M., Oxley, J., Charlton, J., Delia, A., & Muir, C. (2008). Child pedestrians: Factors associated with ability to cross roads safely and development of a training package. Monash Uni-versity Accident Research Center, Melbourne, Australia.

Conway, A. R. A., Kane, M. J., Bunting, M. F., Hambrick, D. Z., Wilhelm, O., & Engle, R. (2005). Working memory span tasks: A methodological rev- iew and users guide. Psychology Bulletin & Review, 12 (5), 769-786.

Deutsch, D., & Dooley, K. (2013). Absolute pitch is associated with a large auditory digit span: A clue to its genesis. Acoustical Society of America, 133(4), 1859-1861.

Dunbar, G., Hill, R., & Lewis, V. (2001). Children’s attentional skills and road behaviour. Journal of Experimental Psychology: Applied, 7(3), 227-234.

Gliko, B. T., Espe-Pfeifer, P., Selden, J., Escalona, A., & Golden, C. J. (2000).Validity of digit span as a test for memory in dementia. Clinical Neuropsy-chology, 15 (8), 653-850.

Heyes, S. B., Zokaei, N., Van Der Staaij, I., Bays, P. M., & Husain, M. (2012). Development of visual working memory precision in childhood. Deve-lopmental Science, 15(4), 528-539.

Howell, D. C. (2002). Statistical methods for psychology (5th ed). Belmont CA: Duxbury.

Kremen, S. W., Jacobson, K. C., Xian, H., Eisen, S. A., Tsuang, M. T., & Lyons, M. J.  (2009). Factor structure of planning and problem-solving: A beha-vioral genetic analysis of the Tower of London Task in middle-aged twins. Behavior Genetic, 39(2), 133-144.

Koo, H. J., & Shin, M. S. (2008). A standardization study of Children's Color Trails Test (CCTT). Journal of Korean Academy of  Child & Adole-scent Psychiatry,19(1), 28-37.

Lezak, M. D., Howieson, D. B., & Loring, D. W. (2004). Neuropsychological assessment (4th ed). NY: Oxford University Press.

Liorente, A. M., Voigt, R. G., Williams, J., Frailey, J. K., Satz, P., & D’Elia, L. F. (2009). Children’s Color Trails Test 1 & 2: Test–retest reliability and factorial validity. The Clinical Neuropsychologist, 23 (4), 645-660.

Peich, M.C., Husain, M.,& Bays, P.M. (2013). Age-related decline of precision and binding in visual wor-king memory. Psychology and Age, 28(3), 729-743.

Schewebel, D. C., Davis, A. L., & O'Neal, E. E. (2011). Child pedestrian injury: A review of behavioral risks and preventive strategies. American Journal of Lifestyle Medicine, 6(1), 1-11.

Smidts, D. P. (2003). Developmental executive function in early childhood. Unpublished PhD dissertation, University of Melbourne, Australia.

Tabibi, Z., & Pfeffer, K. (2003). Choosing a safe place to cross the road: The relationship between attention and identification of safe and dangerous road crossing sites. Child: Care, Health and Deve-lopment, 29(4), 237-244.

Tabibi, Z., & Pfeffer, K. (2007). Finding a safe place to cross the road: The effect of distracters and the role of attention in children's identification of safe and dangerous road-crossing sites. Infant and Child Development, 16 (2), 193-206.

Tabibi, Z., Pfeffer, K., & Talebiyan Sharif, J. (2012). The influence of demographic factors, processing speed and short-term memory on Iranian children’s pedestrian skills. Accident Analysis and Prevention, 45(47), 87-93.

Thatcher, R. W. (1991). Maturation of the human frontal lobes: Physiological evidence for staging. Develop-mental Neuropsychology, 7(3), 397-419.

Tombaugh, N. T. (2004). Trail Making Test A and B: normative data stratified by age and education. Archives of Clinical Neuropsychology, 19(2), 203-214.

Thompson J. (1996). Child pedestrian accidents: What makes children vulnerable? In B Gillham & J Thomson (Eds.). Child safety: Problems and pre-vention from pre-school to adolescence. London: Routledge.

Vuontela, V., Steenari, M. R.,Carlson, S., Koivisto, J., Fjällberg, M., & Aronen, M. T. (2003). Audio-spatial and visuospatial working memory in 6-13 year old school children. Learning Memory, 10(1), 47-81.

Wasserman, J. D., Mitchell, J. H., & Melrose, S. (1995). Development of visual search strategies in normal children. Archives of Clinical Neuro-psychology, 10(4), 400-401.

Whitebread, D. (1993). An investigation of cognitive factors involved in the development of problem-solving strategies by young children. Unpublished PhD dissertation, University of Nottingham, UK.

Whitebread, D., & Neilson, K. (2000). The contribution of visual search strategies to the development of pedestrian skill by 4-11 year-old children. British Journal of Educational Psychology, 70(4), 539-557.

World Health Organization (2004). World report on road traffic injury prevention: Summary. Geneva: World Health Organization.

World Health Organization (2009). Global status report on road safety time for action. Geneva: World Health Organization.

Woodman, G. F., & Luck, S. J. (2010). Why is infor-mation displaced visual working memory during visual search? Visual Cognition, 18(2), 275-295.

Zeedyk, M. S., Wallace, L., & Spry, L. (2002). Stop, look, listen, and think? What young children really do when crossing the road? Accident Analysis and Prevention, 34(1), 43-50