اثر فلزات سنگین مس و سرب بر برخی صفات رشدی، میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی در دو رقم ماش

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 9، دوره 8، 3(31) پاییز، آبان 1393، صفحه 363-374   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهدی کشته گر¹؛ اکبر صفی پور افشار^{* 2}؛ فاطمه سعید نعمت پور²

¹کارشناس ارشد فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، گروه زیست شناسی، نیشابور، ایران

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، گروه زیست شناسی، نیشابور، ایران

چکیده

در زمین­ های زراعی، آلودگی فلزات سنگین به خاطر استفاده از پساب‌های صنعتی آلوده و کاربرد بی­ رویه ­ی کودهای فسفاته به یک مشکل اساسی تبدیل شده است. دوام بلند مدت زیست‌شناختی و باقی ماندن در خاک، سبب انبـاشته شـدن این فلزات در زنجیـره غذایی و در نتیجه سبب تأثیـرات منفی بالقـوه برای سلامت انسان می ­گردد. به ­منظور بررسی تاثیر فلزهای مس و سرب در خاک آلوده بر صفات ریخت‌شناختی، میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی دو رقم ماش، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فلز مس در غلظت­ های صفر، 150، 300 و 400 میلی ­گرم در کیلوگرم خاک خشک و سرب در غلظت صفر، 200، 400 و 600 میلی ­گرم در کیلوگرم خاک استفاده شد. پس از رشد گیاهان به مدت چهار هفته در خاک آلوده، ارتفاع بخش هوایی، طول ریشه، وزن تر و وزن خشک اندام ­هوایی و ریشه، میزان پرولین و میزان پراکسیداسیون لیپیدی در برگ سنجیده شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر، حاکی از تاثیر منفی و سمی فلزات سنگین مس و سرب بر گیاه ماش است، به طورکلی با افزایش غلظت مس و سرب در محیط رشد، صفات ریخت‌شناختی تغییر یافته است. رقم سیستان تاثیر پذیری بیشتری از فلزات سنگین داشته و نسبت به رقم گوهر صفات ریخت‌شناختی آن تغییرات منفی بیش‌تری را نمایان ساخت. فلزات مس و سرب بر میزان پرولین و پراکسیداسیون لیپیدی در گیاه ماش تاثیر زیادی داشت. ضمن این­که میزان پرولین و همچنین پراکسیداسیون لیپیدی تحت تنش فلزات مس و سرب در رقم سیستان افزایش بیشتری نشان داد.

کلیدواژه‌ها

پراکسیداسیون لیپیدی؛ پرولین؛ فلزات سنگین؛ صفات ریخت‌شناختی؛ ماش