تعیین مدل شایستگی تولید علوفه در مراتع سراب سفید بروجرد با استفاده از سیستم سامانه اطلاعات جغرافیایی

سنجش‌ازدور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی

مقاله 4، دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 18، خرداد 1394، صفحه 47-60   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی آریاپور^{* 1}؛ مسلم حدیدی²؛ فاضل امیری³؛ علی حسین بیرانوند⁴

¹استادیار گروه مرتعداری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

²مربی سازمان جهاد دانشگاهی کرمانشاه

³دانشیار گروه مهندسی محیط زیست، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

⁴کارشناس ارشد مرتعداری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

چکیده

شایستگی تولید علوفه از جمله عوامل مهم مؤثر در شایستگی چرای مرتع برای بهره­برداری پایدار از پتانسیل­های طبیعی است. تعیین این شایستگی در مدت زمان اندک و با هزینه کم و دقت بالا از مهمترین چالش­های کارشناسان و بهره­برداران مراتع می­باشد. این تحقیق در مراتع سراب سفید بروجرد طی دو سال (1391-1390) و با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، اطلاعات و نقشه­های پایه دستی و رقومی­شده نظیر توپوگرافی و مدل رقومی ارتفاعی اقدام به تولید سایر نقشه­های مورد نیاز مانند شیب، جهت و ارتفاع شد. همچنین اندازه­گیری­های میدانی با استفاده از روش قطع و توزین برای برآورد علوفه، چهارفاکتوری برای تعیین وضعیت مرتع، ترازوی گرایش برای مشخص شدن گرایش، شد. اندازه گیری درصد تاج ­پوشش گیاهان برای تیپ­بندی، پیمایش صحرایی برای جداسازی واحدهای اراضی و به تبع آن تیپ­بندی صورت گرفت. با تلفیق اطلاعات برداشت­شده صحرایی با اطلاعات رقومی­شده در محیط نرم­افزار ArcGIS^®9.3 نقشه­های تیپ­بندی، گرایش، وضعیت و تولید علوفه به دست آمد. نقشه­ لایه­های اطلاعاتی با دستور یکپارچه­سازی در محیط نرم­افزار تبدیل به نقشه نهایی شایستگی تولید علوفه شد. نتایج نشان داد از 16 تیپ جداسازی شده 4 تیپ در کلاس غیرشایسته تولید، 8 تیپ در کلاس سه، 2 تیپ در کلاس دو و 2 تیپ در کلاس یک شایستگی تولید علوفه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در صورت رعایت استانداردها و معیارها، بکارگیری تکنیک­های سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی می­تواند، با سرعت بالا، دقت زیاد و هزینه کم در مدیریت پایدار اکوسیستم­های مرتعی مفید واقع شود.

کلیدواژه‌ها

مدل شایستگی؛ تولید علوفه؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ مراتع سراب سفید؛ بروجرد