بررسی خواص ضدباکتریایی عصاره اتانولی کنگر (Gundelia tournefertii) کردستان بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای

بهداشت مواد غذایی

مقاله 8، دوره 6، 2 (22) تابستان، شهریور 1395، صفحه 73-83   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بشرا ایوبی^{* 1}؛ شعله درویشی²؛ فردین میراحمدی³

¹دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات کردستان، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

²استادیار گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

³مربی گروه علوم و صنایع غذایی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

با توجه به افزایش روز‌افزون مقاومت دارویی میکروارگانیسم‌ها و تمایل به استفاده از نگهدارند‌های طبیعی، هدف از این مطالعه تشخیص خاصیت ضدباکتریایی کنگر بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیا کولای است. در این مطالعه عصاره اتانولی ساقه گیاه کنگر کردستان در روتواواپراتور عصاره‌گیری گردید و فعالیت ضدباکتریایی (حداقل غلظت بازدارندگی و حداقل غلظت‌کشندگی) به روش تست رقت بر روی محیط مولر هینتون آگار ارزیابی شد. مطالعه در سه تکرار انجام گرفت و داده‌ها با روش تجزیه پروبیت با استفاده از نرم‌افزار SAS 9.2 تجزیه و تحلیل شدند. کمترین حداقل غلظت مهارکننده رشد برای استافیلوکوکوس اورئوس  µg/ml5/62 و همچنین کمترین میزان ‌کشندگی این ماده برابر غلظت کمترین میزان محدودکنندگی بود. کمترین غلظت‌کشندگی برای اشریشیا کولای  µg/ml25/31 و کمترین غلظت مهارکنندگیµg/ml 62/15 برآورد شد. این مطالعه نشان داد عصاره اتانولی کنگر از توان ضدمیکروبی بسیار بالایی برخوردار است، بنابراین می‌توان از آن در ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها جهت محافظت مواد غذایی در مقابل میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عصاره اتانولی؛ کنگر؛ ضدباکتریایی؛ استافیلوکوکوس اورئوس؛ اشریشیا کولای

مراجع

 

• آبرومندآذر، پرویز؛ متقیان‌پور، زهرا؛ شریفان، انوشه و لاریجانی، کامبیز (1389). بررسی اثر روش استخراج بر ترکیب شیمیایی و ضدمیکروبی اسانس گیاه زنیان (carum copticum). مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی تهران، سال 7، شماره 2، صفحات: 84-75.
• نهایی، محمدرضا و جلالی، علی (1366). روش‌های نوین آزمایشگاهی میکروب‌شناسی پزشکی. (ترجمه). تألیف: تریگان، لوسی، و پالیام، لین، چاپ اول، مؤسسه انتشاراتی نیکنام، صفحات: 316-299.
• طالعی، غلام‌رضا؛ مشکوه‌السادات، محمدهادی و دلفان، بهرام (1383). اثر آنتی‌باکتریال آلکالوئید استروئید‌های نیشکر، شوکران و عروسک پشت پرده بر روی تعدادی از باکتری‌های گرم مثبت و منفی. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان، سال 6، شماره 21، صفحه 8-3.
• طالعی، غلام‌رضا؛ مشکوه‌السادات، محمدهادی و موسوی، زهرا (1385). بررسی ترکیبات شیمیایی و اثر ضدباکتریایی اسانس چهارگونه از گیاهان دارویی استان لرستان. فصلنامه گیاهان دارویی، سال 6، ویژه‌نامه 1، صفحات: 52-45.
• طالعی، غلام‌رضا؛ مشکوه‌السادات، محمدهادی و دلفان، بهرام (1382). بررسی اثر آنتی‌باکتریال عصاره‌های الف، جوشن، همیشه سبز و سماق لری بر روی تعدادی از باکتری‌های گرم مثبت وگرم منفی. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان، سال 5، شماره 18، صفحات: 23-19.
• علم هولو، مصطفی؛ و ناظری، سنبل(1393). بررسی فعالیت آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌باکتریایی عصاره‌های الکلی گل و ریشه گیاه سیاه گینه روی برخی باکتری‌های بیماری‌زای انسانی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، سال 21، شماره 4، صفحات: 285-277.
• کشاورز، محمدعلی (1389). مطالعه اثر آنتی‌باکتریال شش گیاه دارویی کنگر، بابونه بازار، کدو، پونه، گل محمدی و چوب مسواک. پایان نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، شماره پایان‌نامه 583.
• مؤمنی، تاج‌خانم و شاهرخی، نوبهار (1370). اسانس‌های گیاهی و اثرات درمانی آن‌ها. چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، صفحات: 8-1.
• ناظمی، علی؛ هاشمی، مهرداد؛ خاتمی‌نژاد، محمدرضا و پورشمسیان، کامران (1384). اولین بررسی فعالیت ضدمیکروبی عصاره‌های آبی Heracleum Persicum و متانولی گیاه. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، سال 15، شماره 2، صفحات: 94-91.

• Aberoomand Azar, P., Mottaghianpuor, Z., Sharifan, A. and Larijani, K. (2010). Studies on the Effect of Extraction Method on Chemical Composition and Antimicrobial Activity of Carum copticum Essential Oil, Food Technology & Nutrition, 7(2): 84-75. [in Persian]

● Abad, M.J., Ansuategui, M. and Bermejo, P. (2007). Active antifungal substances from natural sources. Archivoc, 7: 116-145.

• · Aborajai, A., Darwish, R.M., Al-khalils, S., Mahafzah, A. and Al-Abbadi, A. (2001). Screening of antibiotic resistant inhibitors from local plant materials against two different strains of Pseudomonas areoginosa. Journal of Ethnopharmacology, 76(1): 39-44.
• · Alamhulu, M. and Nazeri, S. (2015). Investigation of Antibacterial and Antioxidant Activities of Alcoholic Extracts of Flower and Root of Dendrostellera lesserti on Some Human Pathogenic Bacteria. Scientific Journal of Hamadan University of Medical Sciences, 21(4): 277-285. [in Persian]
• · Apak, R., Guklu, K., Demirata, B., Ozyurek, M., Esin Celic, S., Bektassoglu, B., et al. (2007). Comparative evaluation of various total antioxidant capacity assays applied to phenolic compounds with the CUPRAC Assay. Molecules, 12: 1496-547.
• · Chakraborty, A. and Brantner, A.H. (1999). Antibacterial steroid alkaloids from the stem bark of Holarrbena pubescens. Journal of Ethnopharmacology, 68: 339-344.
• · Charnley, G. and Doull, J. (1999). Human exposure to dioxins from food. Food and Chemical Toxicology, 43: 671-679.
• · Chemat, F., Huma, Z.E. and Kamran Khan, M. (2011). Applications of ultrasound in food technology: Processing, preservation and extraction. Ultrasonic Sonochemistry, 18(4): 813-835.
• · Defeo, V., Brunn, M. and Tahiri, B. (2003). Chemical composition and antibacterial activity of essential oil from Thymus spinulosus ten. (lamiaceae). Journal of Agriculture, Food and Chemistry, 51: 2849-2853.
• · Devasagayam, T., Tilak, J., Boloor, K., Sane, K., Ghaskadbi, S.S. and Lele, R. (2004). Free radicals and antioxidants in human health: current status and future prospects. Journal of Pharmacology Review, 52: 794-804.
• · Fotadar, U., Zaveloff, P. and Terracio, L. (2005). Growth of Escherichia coli at elevated temperatures. Journal of Basic Microbiology, 45(5): 403–4.
• · Gill, A.O. and Holley, R.A. (2006). Disruption E. coli, Listeria monocytogenes and Lactobacillus sakei cellular membranes by plant oil aromatics. International Journal of Food Microbial, 108: 1-9.
• · Halabi, S., Battah, A.A., Aburjai, T., Hudai, B.M. (2005). Phytochemical and antiplatelet investigation of Gundelia tournefortii L. Journal of Pharmaceutical Biology, 4(6): 496-500.
• · Hausner, M. and Wuertz, S. (1999). High rates of conjugation in bacterial biofilms as determined by Quantitative in situ analysis. Applied Environmental Microbiology, 65: 3710-13.
• · Jamshidzadeh, A., Fereidoni, F., Salehi, Z., Niknahad, H. (2007). Hepato protective activity of Gundelia tournefortii L. extract and inhibition on glutathione- S- transferas activity. Zahedan Journal of Research Medical Sciences, 100: 1249-53.
• · Kamalak, A., Canbolat, O., Gurbuz, Y., Erol, A. and Ozay, O. (2005). Effect of maturity stage on chemical composition in vitro and in situ dry matter degradation of tumbleweed hay (Gundelia tournefortii L.). Small Ruminant Research, 58: 149-156.
• · Keshavarz,. M.A. (2010) Antibacterial Effects of six medicinal plant artichokes, daisies market, zucchini, oregano, rose and brushed wood. MS thesis, Kerman University of Medical Sciences, protocol number 583. [in Persian]
• · Lev_Yadum, S., Abbo, S. (1999).Traditional use of Akub (Gundelia tournefortii, asteraceae) in Israel and the polistinian authorithy area. Journal of the Society for Economic Botany, 53 (2): 217-19.
• · Mitscher, L. A., Drake, S., Gollapudi, S. R. and Okwute, S. K. (1987). A modern look at folkloric use of anti-infective agents. Journal of Natural Products, 50: 1025-1040.
• · Momeni, T. and shahrokhi, N. (1991). Essential oils and their treatment effects. First Edition, Publication of Tehran University: 8-1. [in Persian]
• · Nahayi, M.R. and Jalali, A. (1987). Modern methods of medical microbiology laboratory. (Translation). Author: trigan, Lucy, and Palyiam, Lin, 1st Edition, publishers Niknami: 316-299. [in Persian]
• · Nariman, F., Eftekhari, F., Habibi, Z., Massarrat, S., Malekzadeh, R. (2009). Antibacterial of Helicobacter pylori. Iranian Journal Basic Medicen Science, 12(2): 105-11.
• · Nazemi, A., Khataminezhad, M.R., Pourshamsian, K. and Hashemi, M. (2005). Antimicrobial Activity of Aqueous and Methanol Extracts of Heracoleum Persicum, Medical Sciences Journal of Islamic Azad University, 15(2): 94-91. [in Persian]
• · Pinstrup-Andersen, P. (2009). Food security: definition and measurement. Food Security; 1(1): 5-7.
• · Treagan. L., and Paliiam, L. (1987). Microbia laboratory, In: Nahai, M. R., Jalali, A. Medical Microbiology Laboratory Procedures, First edition, Tabriz, 299-316.
• · Talei, G., Meshkatosadat, M.H. and Delfan, B. (2004). Effect of antibacterial steroid alkaloids from three Lorestan medicinal plants on gram-negative/positive bacteria. Yafte, 6(2): 3-9. [in Persian]
• · Talei, G., Meshkatalsadat, M. and Mosavi, Z. (2007). Antibacterial Activity and Chemical Composition of Essential Oils from Four Medicinal Plants of Lorestan, Iran. Journal of Medicinal Plants, 1(S3): 45-52. [in Persian]
• · Talei, G., Meshkatosadat, M.H. and Delfan, B. (2004). Antibacterial activity of fruit, leaves extracts of Artemisia persica boiss ,Rhus coriaria, Ephedra intermedia and Daphne mucronata royle of Lorestan. 5(3): 19-24. [in Persian]
• · Ultee, A., Kets, E.P.W. and Alberda, M. (2000). Adaptation of the food-borne pathogen Bacillus cereus to carvacrol. Arch Microbiology, 174(4): 233-238
• · Zaika, L.L., Kissinger, J.C. and Wasserman, A.E. (1983). Inhibition of lactic acid bacteria by Heracleum persicum herbs. Journal of Food Science, 48: 1455-1459.
• · Zheng, L. and Sun, D.W. (2006). Innovative applications of power ultrasound during food freezing processes. A review. Trends in Food Science & Technology, (17)1: 16-23.
• · Zhu, X., Zhang, H. and Lo, R. (2004). Phynolic componds from the leaf extract of artichoke and their antimicrobial. Journal of Agriculture and Food Chemistery, 52: 7272-7278.