واکاوی مؤلفه‌های معنویت و ارزیابی آن در سازمان

مدیریت کسب و کار

مقاله 1، دوره 6، شماره 21، فروردین 1393، صفحه 9-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیّد محمد علی خاتمی فیروزآبادی¹؛ علی دستافر^{* 2}

¹دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

چکیده

     نیروی انسانی گران‌بهاترین منبع سازمان برای شکوفاسازی استعدادها و دستیابی مستمر به عملکرد عالی محسوب می‌شود. کارفرمایان پیشرو در مواجهه با فشارهای محیط رقابتی جدید می‌کوشند تا حدامکان استعدادهای نیروی انسانی خود را به‌طور کامل شکوفا سازند. به عقیده کریشناکمر و چریستافر اگر مدیران برای درک نگرش‌های معنوی و تشویق آن در یک سازمان تلاش کنند، معنویت، فکر مثبتی برای سازمان‌ها است. به‌دلیل اهمیت موضوع معنویت در سازمان این پژوهش به‌دنبال واکاوی مؤلفه‌های معنویت و ارزیابی آن در سازمان است؛ در این راستا ابتدا مطالعات کتابخانه‌ای گسترده‌ای برای شناسایی مؤلفه‌های معنویت در محیط‌های کاری از طریق بررسی بعضی متون دینی و روایات به‌ویژه کتاب «نهج‌البلاغه» و همچنین بررسی مؤلفه‌های معنویت در محیط کار از متون غربی و بومی‌کردن آن صورت گرفت که درنهایت به چهارده مؤلفه در سه سطح فردی، گروهی و سازمانی منجر شد. مؤلفه‌ها برای تعیین روایی در اختیار خبرگان قرار گرفت و بر مبنای آن و با توجه به اصلاحات انجام‌شده، پرسشنامه اصلی (به‌صورت پرسشنامه بسته با طیف لیکرت) توسط محقق تهیه شد. پرسشنامه نهایی برای استخراج داده‌ها توسط کارشناسان دو سازمان به‌صورت موردی تکمیل‌ شد؛ بنابراین نتایج تنها در این دو سازمان قابل‌تعمیم است. مؤلفه‌های تدوین‌شده برای معنویت عبارت‌اند از: اخلاص در کار، احساس معنی در کار، خدمت به مردم، آرامش روانی در کار، احساس تعهد در کار، عزت‌نفس، وجدان کاری، انطباق رفتارها با اعتقادات، مشورت و مشارکت با همکاران، احترام به همکاران، همکاری و کمک به همنوع، همسویی بین ارزش‌های فردی و سازمانی، همسویی بین اهداف فردی و سازمانی و توجه سازمان به نیازهای سطوح عالی کارکنان.
 

کلیدواژه‌ها

معنویت؛ معنویت در محیط کار؛ تعهد عاطفی؛ احساس معنی در کار؛ هدف متعالی در کار