بررسی فقهی بانک شیر براساس پارامترهای تغذیه، فرمول ترکیبی شیرهای مادران و سازوکارهای ایمونولوژیکی و فیزیولوژیکی پزشکی

نوآوری در علوم و فناوری غذایی

مقاله 13، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 28، شهریور 1395، صفحه 123-133   

نویسنده

محسن ولایتی^*

هیات علمی

چکیده

بررسی زوایای مختلف بانک شیر و حکم فقهی آن از مسائل مستحدثه فقهی و مسائل نوظهور در دنیای پزشکی امروز است. از زوایای این پژوهش مضر بودن بانک شیر برای کودک است که نتایج حاصله از آیات و روایات ویافته  های پزشکی برتری شیر مادر بر اینگونه شیرها است. زاویه دیگر نکوهش مرضعه به علت مشخص نبودن آن در این بانک ها است. از آن جا که از نظر پزشکی شیردهی توسط مادر، مقدمه سلامتی کودک ومادر است و سلامتی آنها نیز امری لازم است، از باب مقده واجب می توان شیرددهی توسط مادر را ضروری دانست. اساسی ترین مؤلّفه که بانک شیر را در مذاهب اسلامی دچار اشکال می کند قرابت رضاعی ناشی از آن است که مشهور اهل سنت آن را پذیرفته و حرام می دانند. امّا شیعه با ارائه دو نظریّه جواز و احتیاط با آن مواجه شده است. با تأمّلی عمیق می توان اذعان داشت اگر مادر در شیردهی دچار اضطرار گردد بعید نیست که بتوان آن را جایز دانست.

کلیدواژه‌ها

بانک شیر؛ اضطرار؛ نظریه شیعه؛ تغذیه؛ علم پزشکی

مراجع

1-     قرآن مجید، بقره173.

2-     بهشتی، ع. 1390.  تغذیه با شیر مادر . موجود در لینک : ( شیر مادر  www.clinicalmedicine.ir /tag/).

3-     شیر مادر. موجود در لینک : ( /مقاله-شیر-مادر/ http:/ //bankmaghale.ir/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1/ aghale.ir ).

4-     سایت پزشکان بدون مرز. 1391. ترکیب و مزایای تغذیه با شیر مادر. موجود در لینک : ( www.pezeshk.us ).

5-     تسخیری،م. حکم فقهی بانک شیر. موجود در لینک : ( www.taskhiri.ir ).

6-     جزیری، ع.1419. الفقه علی المذاهب الاربعه.جلد چهارم، انتشارات دارالثقلین، بیروت، صفحات255-245.

7-     حرعاملی، م .1409.وسایل الشیعه . جلد چهاردهم ، انتشارات آل البیت، قم ، صفحه28.

8-     خاتمی، ف.، هاشمی، ج. 1391. علائم  بالینی و رادیولوژیکی کودکان مبتلا به هیدرونفروز دوران جنینی و شیر خوارگی مراجعه کننده به بیمارستان دکتر شیخ. طرح پژوهشی، بیمارستان دکتر شیخ، مشهد.

9-     خمینی، ر.1424.مکاسب محرمه. جلد دوم، دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، صفحه45.

10-  سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی. 1392. ترکیب شیر مادر برای نوزاد پسر و دختر متفاوت است. موجود در لینک:(http://irna.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=81044877  ).

11-  دباغ مقدم، آ . چراغی، ن . عالی پور، ع . حسینی، ج. 1392. بررسی بانک شیر مادر از دیدگاه ضوابط شرعی با تاکید بر ضرورت های تغذیه ای و بهداشتی، خلاصه مقالات دومین همایش بررسی ضوابط شرعی در پزشکی، تهران.

12-  روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ چاپ 10/05/1385ش. موجود در لینک: (http://donya-e-eqtesad.com/news/379585)

13-  روزنامه همشهری، تاریخ چاپ 05/05/1389ش. موجود درلینک: http://hamshahrionline.ir/details/112472/Lifeskills/familywomen)

14-  شیرازی، ا.بی تا .المهذب فی فقه الامام الشافعی. جلداول، صفحه250.

15-  صدوق، م.1352. خصال. انتشارات جاویدان .تهران، صفحه85..

16-  صدوق، م.1413. من لایحضره الفقیه . انتشارات جامعه مدرسین، صفحه120.

17-  صالحی، ن. 27 مهر1390ش. ذخیره ومصرف شیر دوشیده. موجود در لینک : ( http://www.msirani.blogfa.com ).

18-  طوسی، م .1390. الاستبصار .انتشارات دارالکتب الإسلامیه،صفحه101.

19-  طوسی، م.1407. انتشارات دارالکتب الإسلامیه،صفحه118.

20-  طوسی، م. بی تا.اتشارات المبسوط فی فقه الإمامیه، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.

21-  کرکی، ع.1414 .جامع المقاصد .جلد دوازدهم . انتشارات آل البیت، صفحه211.

22-  کلینی، م . 1407. فروع کافی. انتشارات دارالکتب الإسلامیه،تهران ،صفحه153.

23-  مکارم شیرازی، ن،بی تا .کتاب النکاح. جلد سوم،انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب،قم، صفحه21.

24-  مغنیه، م . 1421. الفقه علی المذاهب الخمسه.انتشارات دارالتیار الجدید، بیروت،صفحه243.

25-  مجلسی، م. 1403. بحارالانوار، جلد صد وسوم، انتشارات دارالمعرفه، بیروت،صفحه123.

26-  محقق داماد، م.1406.  قواعد فقه.جلد چهارم و دوم، انتشارات مرکز نشر علوم اسلامی،تهران،صفحات15و142-137.

27-  مرتضی، ا . 1394 .پژوهشی در تاریخچه وضرورت تأسیس بانک شیر مادران و چالش های فقهی حقوقی، مجله اخلاق وتاریخ پزشکی، شماره8، صفحه55.

28-  الموسوعه الفقهیه ،جلد بیست و دوم، صفحات247-243.

29-  نجفی، م . 1404 . جواهرالکلام، انتشارات دار إحیاء التراث العربی، بیروت، صفحه130.

30-  نراقی، ا . 1415 . مستند الشیعه فی احکام الشریعه . انتشارات آل البیت، قم، صفحه258.

31-  نورمحمدی، غ. 1392. بررسی فقهی موضوع بانک شیر در پزشکی. دومین همایش بررسی ضوابط شرعی در پزشکی، تهران.

32-  وبلاگ خورشید شب مهاجر، 1391، موجود در لینک:  (http://hinightsun.blogfa.com/post/202)

33-  تغذیه با شیر مادر یک برد دوجانبه. 5 مرداد 1394 ش. موجود در لینک: (http://iranvij.ir/?p=1858833 ).

34-  نجات نوزادان در آفریقای جنوبی با بانک شیر مادر. 13دی 1394 ش. موجود در لینک: ( http://presstv.ir/DetailFa/2016/01/03/444271/milk-banks-infant-mortality-africa  ).

35-  سایت ویکی پدیا، مقاله شیردهی. موجود در لینک : (https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D9%87%DB%8C)