ارزیابی استخراج ترکیبات فنلی و آنتی اکسیدانی عصاره شقاقل تحت پیش تیمار فراصوت و حلال های ترکیبی

نوآوری در علوم و فناوری غذایی

مقاله 6، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 31، اردیبهشت 1396، صفحه 61-69   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا گرایلی¹؛ اکرم شریفی^{* 2}؛ هما بقایی³

¹1دانش آموخته کارشناسی ارشد ،گروه علوم وصنایع غذایی، واحدسبزوار، دانشگاه آزا داسلامی، سبزوار، ایران

²2 گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده مهندسی صنایع و مکانیک، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

³3 گروه علوم وصنایع غذایی، واحددامغان، دانشگاه آزاداسلامی، دامغان، ایران

چکیده

ترکیبات فنولی متابولیت های ثانویه در گیاه هستندکه دارای اثرات سلامت‌بخش نیز می باشند. با توجه به تاٴثیر آنتی اکسیدان‌های سنتزی بر سلامت انسان تمایل روز افزون در زمینه جایگزینی آنها با آنتی اکسیدان‌های طبیعی وجود دارد. شقاقل یکی از محصولات مهم کشاورزی و بومی اروپا و آسیاست و از آن برای اهداف غذایی و خوراک دام استفاده می‌شود و غنی از ترکیبات فنولی می باشد. در این مطالعه استخراج عصاره شقاقل به کمک  پیش تیمار فراصوت انجام شد. اثر سه متغیر مستقل شامل دما ( C˚80، 70 )، حلال(آب مقطر، اتانول، اتانول و متانول، اتانول و اسید کلریدریک) و روش استخراج (فراصوت و بدون فراصوت) بر روی متغیرهای وابسته (میزان ترکیبات فنولی کل، قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد و ویتامین ث) بررسی شد و شرایط بهینه استخراج برای هر سه متغیر وابسته به طور همزمان تعیین گردید. شرایط بهینه برای میزان ترکیبات فنولی کل (41/259 میلی گرم اسید گالیک در100میلی لیتر) ٬دمای C˚80 ، حلال اتانول و اسید کلریدریک و روش استخراج بدون فراصوت بود. بهینه قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد 453/63 درصد در دمای C˚80 ٬ حلال اتانول و اسید کلریدریک و روش استخراج فراصوت بود. نتایج نشان داد اختلاف معنی‌داری بین عصاره‌ها از نظر مقدار ویتامین ث وجود نداشت.

کلیدواژه‌ها

استخراج؛ امواج فراصوت؛ ترکیبات فنولی کل؛ قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد؛ شقاقل

مراجع

1. اکبر میوه ئی، م . 1393 . بررسی اثر افزودن گیاه شقاقل بر ماندگاری اکسایشی همبرگر ممتاز، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی، علوم و صنایع غذایی، انشگاه آزاد اسلامی، واحد دامغان، دانشکده کشاورزی.
2. حسین زاده، ب. خوش تقاضا، م . و مینای، س. 1393. تهیه آبمیوه پاستوریزه با امواج مایکروویو و فراصوت. طرح پژوهشی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.
3. قره خانی، م. قربانی، م. ابراهیم زاده، م. ع. جعفری، س. م. و صادقی ماهونک، ع. ر. 1389. مقایسه روش‌های مختلف استخراج ترکیب‌های فنولی و فلاونوئیدی ازگیاه گزنه. فصلنامه‌ی علمی ـ پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطّر ایران، جلد ٬26 شماره3 405 ٬-389.
4. کرمی، ز. امام جمعه، ز. میرزائی، ح. صادقی ماهونک، ع. خمیری، م. و آیدانی، ع. 1391. بررسی و مقایسه روشهای استخراج به کمک سوکسله و امواج فراصوت دراستخراج ترکیبات فنلی ریشه شیرین بیان. نشریه فرآوری ونگهداری مواد غذایی، جلد3 ، شماره 2، 22-1.
5. محققی،آ. پورآذرنگ، ه. الهامی راد، ا. دزاشیبی، ز. و همتیار، ن .1387. استخراج ترکیبات فنولیک پوست سیب زمینی راموس با دو روش اولتراسوند و پرکولاسیون و ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره آن در روغن سویا. فصلنامه علوم و صنایع غذایی، جلد 8 ، شماره 1  ،91-81
6. Al-Farsi, M. A. and Lee, C. Y. 2008. Food Chemistry. Springer, Berlin, pp. 977-985.
7. Castro, A. Bergenstahl, B. Tornberg, E. 2012. Parsnip (Pastinaca sativa L.): dietary fibre composition and physicochemical characterization of its homogenized suspensions. Food Research International, 48 (2):  598–608.
8. Cheung, L. M. Cheung, P. C. K. and Ooi, V. E. C. 2003. Antioxidant activity and total phenolices of edible mushroom extracts. Food Chemistry, 81(1): 249-255.
9. Cuvelier, M. E. Richard .H. and Berset C. 1992. Comparison of the antioxidant activity of some acid phenols: structure activity relationship. Bioscience Biotechnology Biochemistry, 56(2): 324 - 325.
10. Dyduch, J. Wolski, T. 1996. Seasonal increase in biomass and changes in photochemical composition of parsnip organs (Pastinaca sativa L.). Part I. Biomass increase in plants Umbelliferae Improvement Newslette, 6: 13-15.
11. Elias, R. Kellerby, S. S. and Decker, E. A. 2008. Antioxidant Activity of Proteins and Peptides. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 48: 430- 441.
12. Enqiang, G. Shufen, L. Ruixiang, Y. Shaokun, T. and Can, Q. 2007. Comparison of Essential Oils of Clove Buds Extracted with Supercritical Carbon Dioxide and other Three Traditional Extraction Methods”, Food Chemistry, 101: 1558-1564.
13. Galoburda, R. Z. Kruma, k. Ruze. 2012. Effect of Pretreatment Method on the Content of Phenolic Compounds, vitamin C and Antioxidant Activity of Dried Dill. World Academy of Science Engineering and Technology, 6(4).
14. Jahangiri, Y. Ghahremani, H. Abedini Torghabeh, J. Ataye Salehi, E. 2011. Effect of temperature and solvent on the total phenolic compounds exteraction from leaves of Ficuscarica. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research, 3(5):253-259.
15. Javanmardi, J.  Stushnoff, C.  Locke, E. and Vivanco, J. 2003. Antioxidant activity and total phenolic content of Iranian Ocimum accessions. Food Chemistry, 83: 547 - 550.
16. Kim, S. Y.  Jeong, S. M. Kim, S. J.  Jeon, K. I.  Park, E.  Park, H. R. 2006. Effect of Heat Treatment on the Antioxidative and Antigenotoxic Activity of Extracts from persimmon (DiospyroskakiL.) peel. Bioscience Biotechnological Biochemistry, 70: 999 - 1002.
17. Kolota, E. Orlowskii, M. Biesiada, A. 2007. Market gardening. Second edition. Parsnip (Pastinaca sativa L.). Publisher University of Life Sciences in Wroclaw: 286-288 (in Polish).
18. Melendez, A. J.  Bejines, E.  Vicario, I.M. and Heredia, F. J. 2004. Vitamin c in orange juices determined by HPLC: influence of the wavelength of detection. Italian Journal of Food Science, 16: 79-85.
19. Rostagno, A. Palma, M. and Barroso, C. 2003. Ultrasound assisted extraction of soy isoflavones. Journal of Chromatography A, 1012: 119-128.
20. Shahidi, F. and Naczk, M. 2004. Phenolics in food and nutraceuticals. Boca Raton, FL: CRC Press.
21. Siddiqui, I. R. 1989. Studies on vegetables: Fiber content and chemical composition of ethanol-insoluble and -soluble residues. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 37(3): 647–650.
22. Wang, J.  Sun, B. Cao, Y.  Tian, Y. and Li, X. 2008. Optimization of ultrasound assisted extraction of phenolic compounds from wheat bran. Food Chemistry, 106: 804-810.
23. Wolski,T , Dyduch, J . , Bag, T. 1999. Evaluation of the chemical composition of several parsnip cultivars (Pastinaca sativa L.) with special emphasis on ‘White Parsnip’ cultivar. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol. 466: 237-248 (in Polish)
24. Zidorn, C. Joher, K. Genzera, M. Schubet, B. Sigmund, E .2005 .Polyacetylenes from the Apiceae vegetable carrot, celiery, fennel, parsley and parsnip and their cytoxic activities. Food Chem. Journal of Agricultural and food, 53:121-126.