تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,995 |
تعداد مقالات | 83,533 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,177,319 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,229,890 |
مدلسازی معادله ساختاری اثربخشی تدریس معلمان ریاضی دوره متوسطه شرق استان مازندران در سال تحصیلی 95 -1394 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 5، دوره 10، شماره 38، شهریور 1396، صفحه 95-113 اصل مقاله (328.33 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
حسینعلی زارعی1؛ ام کلثوم غلامحسین زاده* 1؛ مهدی چرمچیان لنگرودی2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1گروه علوم تربیتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
هدف از انجام این پژوهش مدلسازی اثربخشی تدریس معلمان ریاضی دوره متوسطه شرق استان مازندران در سال تحصیلی 95 -1394 بود. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی از نوع زمینهیابی انتخاب شد. جامعه آماری به تعداد 214 نفر بوده که براساس نمونهگیری تصادفی طبقهای با استفاده از جدول کرجسی-مورگان تعداد 134 نفر از معلمان ریاضی(زن و مرد) به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای اطمینان از روایی، پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاور و چند نفر از صاحبنظران مورد بررسی قرار گرفت. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته (با آلفای کرونباخ 929/0) بود که در شش بخش شامل مهارتهای فرایند تدریس، مدیریتکلاس، آموزش ضمن خدمت، مهارتهای حل مسئله، وسایلآموزشی وطرحریزی آموزشی با مجموع 44 سؤال بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی و آمار استنباطی و از نرمافزارهایSPSS و لیزرل استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین مهارتهای فرایند تدریس، مدیریتکلاس، آموزش ضمن خدمت، روش حل مسئله، وسایلآموزشی و طرحریزی آموزشی و اثربخشی تدریس معلمان وجود دارد. معادله ساختاری بیانگر آن است که 94درصد اثربخشی به وسیله مهارتهای حل مسئله و مهارتهای فرایند تدریس تبیین میشود. با توجه به اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به مشارکت والدین در فرایند تحصیل فرزندانشان برای کمک به ترغیب معلم برای ارائه فعالیت بیشتر، استقبال از تعامل دانشآموزان با یکدیگر برای بررسی وارائه راهحل سوالات مطرح شده در کلاس و اجرای مهارتهای حل مسئله در تدریس برای بهبود فرآیند یادگیری فراگیران توجه گردد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اثربخشی؛ حل مسئله؛ مهارت؛ فرایند تدریس | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
در آموزش و پرورش بالا بردن کیفیت یادگیری و تدریس همواره از مسایل پر اهمیت بوده است (موایندا[1],2007 :98). در این رابطه، عملکرد موثر آموزشگران در تدریس و تأثیر آن بر روی یادگیرندگان از متغیرهای مهم در اثربخشی سازمان آموزش و پرورش محسوب میشود (تلخابی، 1379). مفهوم کلی اثربخشی تدریس را میتوان میزان انطباق رفتار دانش آموزان با انتظارات، خواستهها، اهداف، انجام درست کارها، میزان مهارت، دانش و نگرش کسب شده در اثر آموزش تعریف نمود (سلطانی، 1380). تدریس اثربخش، مجموعه رفتارهای معلم است که باعث دستیابی به اهداف آموزشی و یادگیری بهتر فراگیر می شود (محجوب مودب و عسگری، 1389). ضروری است که معلم با استفاده نمودن متغیرهایی از جمله بیان روشن، استفاده از روشهای آموزشی متنوع، تسلط بر موضوع درس، داشتن رابطه خوب با دانشجو، وضعیتی را بوجود میآورد که باعث تسهیل در یادگیری میشود. صمیمت مدرس، رفتار گرم و احترامی که برای شخصیت دانشجو قایل می شود، میتواند تدریس را موثرتر سازد (محمدی خانقاه و حسین زاده، 1394). بیتردید وجود تفاوتهای فردی در بین یادگیرندگان وعدم بهرهگیری از روشهای مناسب ومنطبق با استعداد دانشآموزان در کلاسهای درس به انضمام کمبود یک برنامه هنجار در مراکزآموزشی، زمینهساز چالشهای ایجاد شده در فرایند یادگیری است ودر این راستا چارهای جز ارائه راهکارهای عملیاتی وکاربست آن نخواهیم داشت(شاهورانی و همکاران، 1388). مهمترین هدف آموزش ریاضی اندیشیدن است و به معلمان توصیه میکند که سطح توانایی اندیشیدن را در شاگردان خود بالا ببرند. به این جهت وظیفه و مسئولیت معلم امروز نسبت به گذشته سنگینتر و پیچیدهتر شده است. دیگر نمیتوان باروشهای سنتی جامعه و افراد آن را به سوی یک تحول پیچیده و پیشرفته سوق داد(پولیا، 1382). ریاضیات بهخاطر اهمیتی که دارد موضوع اصلی برنامه درسی دوره آموزش عمومی قلمداد میشود و سهم بسزایی در یادگیری سایردرسها ایفا میکند. این درس درقلب برنامه درسی است وچگونگی تدریس ریاضیات و عوامل تأثیر گذار برآن از اهمیت ویژهای برخوردار است. برخی از پژوهشهای انجام شده در زمینه اثربخشی در زیر مطرح گردیده است. محمدی خانقاه و حسینزاده (1394) در پژوهشی با عنوان تدوین و اعتباریابی مدل تدریس اثربخش برای اساتید دانشگاه تبریز به این نتیجه رسیدند که تدریس اثربخش دارای چهار عامل مهارتهای حرفهای تدریس، قدرت ارتباط با دانشجو، تسلط بر مواد و محتوای درسی و ارزشیابی می باشد که مجموعاً 77 درصد از کل واریانس سازه تدریس اثربخش را تبیین میکنند. یوسفی و همکاران (1394) در پژوهشی تحت عنوان شناسایی مولفههای محیط یادگیری اثربخش بر پایه ادراک دانشجویان رشته بهداشت نشان دادند که تدریس فعال و تعاملی، جو بانشاط، ارتباط آموختهها با نیازهای حرفهای وتوان علمی و تخصصی استاد از مولفه های محیط یادگیری اثربخش میباشند. احمدی و نخستین روحی(1393)، در پژوهشی تحت عنوان» بررسی تمایز یادگیری تلفیقی با یادگیری الکترونیکی و یادگیری سنتی در آموزش ریاضی« نشان دادند که، برنامهی آموزش تلفیقی نسبت به دو شیوه سنتی و الکترونیکی بر یادگیری ریاضی دانشآموزان موثرتر بوده است. این نتایج تلویحات مهمی در زمینه بهبود آموزش با توجه به پیشرفتهای علم و فناوری و بهرهگیری از مزایای هر دو شیوه آموزش سنتی والکترونیکی را دارد. اورنگی و همکاران(1390) در پژوهشی با عنوان بررسی تأثیرآموزشهای ضمنخدمت بر عملکرد حرفهای معلمان شهر شیراز نشان دادند دورههای آموزش ضمنخدمت روشها و فنون تدریس، مدیریتکلاس و سنجش و اندازهگیری، تأثیری بر عملکرد حرفهای معلمان در تدریس کلاسی، کلاسداری، ارزشیابی کلاسی و وضعیت تحصیلی دانشآموزان ندارد. موسوی (1390) در پژوهشی باعنوان بررسی میزان به کارگیری مولفه های تدریس اثر بخش توسط دبیران سال سوم مقطع متوسطه شهر ملایربا 95 درصد اطمینان نتیجه گرفت میزان به کارگیری مولفه های تدریس اثربخش توسط دبیران بالاتر از سطح متوسط میباشد و از نظر جنسیت و مدرک تحصیلی میزان به کارگیری این مولفه ها بین دبیران یکسان است. همچنین نتایج آزمون تحلیل واریانس یکطرفه نشان داد به لحاظ رشته تحصیلی در میزان بهکارگیری مولفه های تدریس اثربخش بین دبیران تفاوت معناداری وجود دارد و دبیران رشته تجربی این مولفه ها را بیشتر به کار میگیرند ولی به لحاظ سابقه خدمت تفاوت معناداری در میزان به کارگیری این مولفهها توسط دبیران مشاهده نشد. سلیمی(1387) در پژوهشی تحت عنوان نقش رسانهها و وسایل آموزشی در فرایند یاددهی-یادگیری به این نتایج رسید که استفاده از رسانهها و وسیلههای آموزشی متنوع در موضوعات و مادههای گوناگون مزایایی دارد از جمله شکلدهی یادگیری دست اول یا نزدیک به آن، ایجاد انگیزه و شوق یادگیری و کمک به تداوم آن، صرفهجویی در زمان آموزش و برقراری آسانتر ارتباط و تفهیم بهتر، شکلگیری سریعتر، عمیقتر و پایدارتر. زارعی و عوض زاده(1385) در پژوهشی که تحت عنوان چندرسانههای آموزشی در فرآیند یاددهی–یادگیری انجام دادهاند نتایج قابل توجهی بدست آوردهاند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که چند رسانهایهای آموزشی میتواند با بهکارگیری عناصر گوناگون از قبیل متن، تصویرهای گرافیکی، انیمیشن و ویدئو ضمن ایجاد نوعی محیط چند حسی برای فراگیران، سبکهای گوناگون یادگیری را نیز تحت پوشش قرار دهد. همچنین این نوع رسانه با داشتن امکانات تعاملی میتواند انگیزه فراگیران را افزایش دهد و در نتیجه یادگیری بهتر و پایدارتری صورت میگیرد. سفیدگر(1380) در پژوهشی با عنوان عوامل مؤثر در بهبود کیفیت تدریس و استفاده معلمان از روشهای فعال در مدارس راهنمایی شهرستان نائین نشان داد استفاده از وسایل آموزشی، استفاده از آزمایشگاه، شرکت در کلاسهای ضمنخدمت، تخصصی شدن رشته تدریس دبیران، تعیین اهداف تدریس و ارزشیابی، موجب استفاده بهتر از روشهای فعال تدریس میگردد. کورپرشوک[2] و همکاران (2014) در پژوهشی با عنوان راهبردهای مدیریت کلاس درس اثربخش و برنامه های مدیریت کلاس درس برای فعالیتهای آموزشی، دریافتند که معلمان نقش کلیدی در آموزش موثر دارند و مدیریت اثربخش کلاس ابزاری برای آموزش اثربخش میباشد. ویت و روج[3] (2014)در پژوهشی با هدف «بررسی تأثیر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر آموزش و یادگیری ریاضی» به انجام رساندند که نتایج حاکی از آن بود که فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر یادگیری و آموزش ریاضی تاثیرگذار میباشد، اما شرایط دیگر، همچون خصوصبات جامعه دانش آموزی، معلمان و مدیریت مدرسه نیز بر نحوه تاثیرگذاری فن آوری اطلاعات و ارتباطات موثر است. شکتر و اسکای[5] (2013) در پژوهشی با عنوان بررسی اثرات آموزش مدیریتکلاس درس به معلمان تازهکار به این نتیجه دست یافت که آموزش مهارتهای مدیریت کلاس موجب کاهش استرس ومدیریت بهتر کلاس شده و آموزش مهارت به عنوان یک مکمل برای مدیریت معلم در کلاس میباشد. زکریا[6] و همکاران (2013) پژوهشی را با هدف « بررسی تأثیر یادگیری مشارکتی بر پیشرفت ریاضی دانشآموزان دوره دبیرستان» و در یک طرح پیشآزمون-پس آزمون بر روی61دانشآموز دبیرستانی در کشورمالزی به انجام رساندند که نتایج پژوهش حاکی از آن بود که بین گروه یادگیری مشارکتی و گروه یادگیری سنتی، در پیشرفت تحصیلیریاضی تفاوت معناداری وجود دارد. و میانگینیادگیری مشارکتی بیشتر از میانگین یادگیری سنتی بوده است. نیکولتا[7](2011) در پژوهشی در پژوهشی که بر روی 158 دانش آموز مقطع ابتدایی انجام داد، دریافت که اگر معلم از شیوه استفاده از نمودارشناختی، نقشهی شناختی و برگههای حلمساله جهت افزایش دریافت و حساسیت نسبت به اطلاعات جدید در دانشآموزان استفاده کند، یادگیری ریاضی افزایش مییابد. ساکا[8] و ساکا (2009) در پژوهشی با عنوان دیدگاه دانشجویان طرح معلمی در مـورد تـأثیر تمرین مدرسهای بر توسعه مهارتهای حرفـهای آنـان، نـشان داده اسـت کـه بـرای توسـعه مهارتهای حرفهای آگاهی از روشهای تدریس در یک مدل آموزشی طراحـی شـده بـسیار مهم و ضروری است و دانشجویان طرح معلمی باید بتوانند از ابزار و وسایل آموزشی و کمک آموزشی استفاده کنند. همچنین یافته ها، آموزشهای قبل از خـدمت و ضمنخدمت را در توسعه مهارتهای حرفهای معلمان بسیار موثر نشان داده است. ریچاردسون[9](2008) درپژوهشی که با استفاده از روش آمـاری تحلیـل عـاملی و تحلیل عامل اکتشافی انجام شده است نشان داد که ویژگی هـای آموزشـی و مهـارتی استادان پایین میباشد. از دیدگاه دانشجویان، یک استاد باید مهارتهای آموزشی حرفه ای به ویژه استفاده از تکنولوژی آموزشـی و وسـایل کمـک آموزشـی و اهـداف آموزشـی و کـاربرد درست ارزیابی را آگاهی داشته باشد. مارکز[10] (2006) در نتایج پژوهشهای خودکه درباره بررسی عوامل موثر بر ویژگیهـای اسـتادان مطلـوب صورت گرفته با استفاده از روش تحلیل مسیر مشخص کرد که که عوامل آموزشـی وسـواد اطلاعاتی استادان یکی از مهمترین عوامل موثر بر ویژگیهای حرفهای استادان میباشد. هدف کلی پژوهش، بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی دوره متوسطه شرق استان مازندران در سال تحصیلی95-1394 می باشد. اهداف فرعی عبارتند از: - تعیین رابطه مهارتهای فرایند تدریس واثربخشی معلمان ریاضی - تعیین رابطه مدیریت کلاس واثربخشی معلمان ریاضی - تعیین رابطه آموزش ضمنخدمت واثربخشی معلمان ریاضی - تعیین رابطه مهارتهای حلمسئله واثربخشی معلمان ریاضی - تعیین رابطه وسایل آموزشی واثربخشی معلمان ریاضی - تعیین رابطه طرحریزیآموزشی واثربخشی معلمان ریاضی - طراحی مدل اثربخشی تدریس معلمان ریاضی
روش پژوهش جامعه مورد مطالعه این پژوهش را کلیه معلمان ریاضی دوره متوسطه شرق استان مازندران (شهرستانهای گلوگاه، بهشهر و نکا) به تعداد 214 نفرکه در سال تحصیلی95-1394 مشغول به تدریس بودهاند، تشکیل میدهد. متغیرهای مستقل شامل مهارتهای فرایند تدریس، وسایل آموزشی، آموزش ضمنخدمت، مهارتهای حلمسئله، مدیریت کلاس، طرحریزیآموزشی و متغیر وابسته اثربخشی معلمان ریاضی بودند. نمونهی آماری در این پژوهش با استفاده ازجدول کرجسی-مورگان به تعداد134نفر انتخاب شد. روش گردآوری دادهها» شامل: «کتابخانهای» و «مطالعه میدانی» بوده است. در روش کتابخانهای، اسناد و مدارک، کتابها، مقالات و پایان نامههای مربوط به پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است و در مطالعه میدانی، پرسشنامه محقق ساختة پنج گزینهای طیف لیکرت با 44 سؤال مورد بررسی قرار گرفت. برای اطمینان از روایی، پرسشنامه توسط اساتید راهنما و مشاور وچند نفر از صاحبنظران مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی پایایی پرسشنامه، آلفای کرونباخ کل پرسشنامه برابر 929/0 محاسبه شد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل دادهها، از دو روش آماری شامل: آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. در آمار توصیفی از ابزارهایی مانند: میانگین، میانه، نما، کمینه، بیشینه، واریانس، انحراف معیار برای توصیف نمونه آماری و دادههای خام حاصل از متغیرهای پژوهش استفاده شد و در آمار استنباطی از آزمون اسپیرمن و از نرمافزار SPSS بهره گرفته شده است واز نرم افزار لیزرل برای مدلسازی استفاده گردید.
نتایج در این این پژوهش تعداد 134 معلم ریاضی از بین 214 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند که 69 نفر آنها زن و 65 نفر مرد بودند. از بین 134 نفر نمونه انتخابی 2/2 درصد دارای مدرک فوق دیپلم، 5/57 درصد لیسانس، 6/39 درصد فوق لیسانس و7/0 درصد دارای مدرک دکترا بودند. میانگین سابقه کاری افراد نمونه آماری 68/18 وانحراف معیار 48/7 وکمترین سابقه کاری 1 سال وبیشترین آن 33 سال بود. جدول1. نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنف Table 1 Kolmogorov – Smirnov Test Results
جدول1 مقادیر بدست آمده (P<0.05 = سطح معنی داری)را نشان میدهند که فرض H0تایید نمیشود. بنابراین با سطح اطمینان 95درصد میتوان ادعا نمود که فرض خلاف پذیرفته شده و تمام متغیرهای پژوهش از یک توزیع غیر نرمال پیروی میکنند. بنابراین برای تجزیه و تحلیل فرضیههای پژوهش از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج آزمون فرضیات در جدول 2 نشان داده شده است.
جدول 2. بررسی همبستگی بین متغیرهای پژوهش واثر بخشی تدریس ریاضی Table 2 The correlation between variables and the effectiveness of teaching mathematics
ضریب همبستگی(**) در سطح اطمینان 99/0 معنادار است. ضریب همبستگی(*) در سطح اطمینان 95/0 معنادار است. . در بررسی تأثیر مهارتهای فرایند تدریس بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن (**381/0 ) بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 000/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه خلاف پذیرفته میشود. در بررسی تأثیر مدیریت کلاس بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول 2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن (** 344/0) بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 000/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه خلاف پذیرفته میشود. در بررسی تأثیر آموزش ضمنخدمت معلمان بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول 2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن(**259/0)بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 001/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه خلاف پذیرفته میشود. در بررسی تأثیر مهارتهای حل مسئله بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن (**483/0) بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 000/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه خلاف پذیرفته میشود. در بررسی تأثیر وسایل آموزشی بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول 2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن (**256/0) بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 003/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه خلاف پذیرفته میشود. در بررسی تأثیر طرحریزی آموزشی بر اثر بخشی تدریس با توجه به اطلاعات جدول2، نتایج نشان میدهد که ضریب همبستگی اسپیرمن (**263/0) بدست آمده است. واز آنجایی که مقدار سطح معنیداری (sig) 002/0 بدست آمده واز مقدار 01/0 کمتر است. لذا این ضریب همبستگی بدست آمده معناداراست. بنابراین فرضیه پژوهش پذیرفته میشود. برای مدلسازی، مهارتهای فرایند تدریس، مهارتهای حل مسئله، مدیریت کلاس، آموزش ضمنخدمت، وسایل آموزشی، طرحریزیآموزشی و اثربخشی مورد استفاده قرار گرفتند که تأثیر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله بر اثربخشی معنی دار شده و بقیه موارد معنی دار نبودند. شکل 1، مدلسازی معادله ساختاری اثربخشی تدریس معلمان ریاضی با تاکید بر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله برمبنای ضریب استاندارد شده و شکل 2، مدلسازی معادله ساختاری اثربخشی تدریس معلمان ریاضی با تاکید بر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله برمبنای t را نشان می دهد. جدول3، ضرایب استاندارد شده متغیرها را نشان می دهد که در اثربخشی، مهمترین متغیر میزان مشارکت والدین در فرایند تحصیل فرزندانشان برای کمک به ترغیب معلم برای ارائه فعالیت بیشتر بود. در مهارتهای فرایند تدریس، مهمترین متغیر استفاده از روشهای فعال تدریس با توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان بود. در مهارتهای حل مسئله، مهمترین نقش را استقبال ازخلاقیت و نوآوری دانشآموزان در ارائه راه حل برای مسائل طرح شده داشت.
شکل1- مدلسازی معادله ساختاری اثربخشی تدریس معلمان ریاضی با تاکید بر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله برمبنای ضریب استاندارد شده Figure 1 Structural equation modeling of the math teachers’ teaching effectiveness with an emphasis on teaching process skills and problem-solving skills based on standardized cofficient
شکل2- مدلسازی معادله ساختاری اثربخشی تدریس معلمان ریاضی با تأکید بر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله برمبنایt Figure 2 The structural equation modeling of the math teachers’ teaching effectiveness with an emphasis on teaching process skills and problem-solving skills based on t value
جدول 3. ضریب استاندارد شده متغیرها Table 3 Standardized coefficient of the variables
همانطور که مشخصههای برازندگی جدول 4 نشان میدهد شاخص ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) برابر 036/0 میباشد که بیانگر برازش خوب مدل است. معیار دیگر برای برازش این مدل، بالا بودن تقریبی شاخص نیکویی برازش(GFI)، شاخص نیکویی برازش اصلاح شده (AGFI)و نزدیکی بودن مقدار آنها میباشند که تاییدی دیگر برای برازش مدل میباشد. هر چه شاخص ریشه میانگین مربعات باقیمانده (RMR)برای مدلی نزدیکتر به صفر باشد، مدل مذکور برازش بهتری دارد که مدل از نظر این معیارنیز مناسب میباشد. همچنین نسبت کای اسکویر(44/169) به درجه آزادی (145) برابر 17/1 میباشد که این مقدار کمتر از 3 میباشد که تأییدی بر برازندگی مدل است.
جدول 4. شاخصهای برازندگی مدل اثربخشی Table 4 Fitting Indices of the effectiveness model
معادلههای ساختاری به شرح زیر بودند. دو متغیر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله 94 درصد واریانس اثربخشی تدریس را تبیین میکنند و مهارتهای فرایند تدریس نسبت به مهارتهای حلمسئله اثر بیشتری بر اثربخشی تدریس دارد. همچنین 56 درصد مهارتهای حلمسئله به وسیله مهارتهای فرایند تدریس تبیین میشود. اثربخشی = 0.44*مهارتهای حل مسئله + 0.59*مهارتهای فرایند تدریس, Errorvar.= 0.0072, R² = 0.94 (0.14) (0.14) (0.013) 1.97 2.36 0.56 Effectiveness = 0.44*problem-solving skills + 0.59*teaching process skills, Errorvar.= 0.0072, R² = 0.94 (0.14) (0.14) (0.013) 1.97 2.36 0.56 مهارتهای حل مسئله = 0.75* مهارتهای فرایند تدریس, Errorvar.= 0.14, R² = 0.56 (0.15) (0.054) 4.46 2.55
Problem-solving skills = 0.75* teaching process skills, Errorvar.= 0.14, R² = 0.56 (0.15) (0.054) 4.46 2.55
بحث و نتیجهگیری هدف کلی پژوهش، بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی دوره متوسطه شرق استان مازندران در سال تحصیلی95-1394 می باشد. نتایج حاصل از تحلیل دادهها مؤید آن بود که بین مهارتهای فرایند تدریس واثربخشی تدریس معلمان ریاضی رابطه معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهشهای انجام شده توسط احمدی و نخستین روحی (1393)، نادری و همکاران (1389)، سفیدگر(1380)، فقیهی (1377)، فریدمن (2014)، زکریا و همکاران (2013)ومارکز(2006) همسو است. همچنین بین مدیریت کلاس و اثر بخشی تدریس ارتباط معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهش انجام شده توسط آندرسن (1988) همسو است. بین آموزش ضمنخدمت واثربخشی تدریس معلمان ریاضی نیز رابطه معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهشهای انجام شده توسط شکتر و اسکای(2013) همسو است.بین مهارتهای حل مسئله واثربخشی تدریس معلمان ریاضی رابطه معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهشهای انجام شده توسط شعبانی(1387)، نیکولتا (2011) و باوم برگر هنری (2005) همسو است. بین وسایل آموزشی و اثر بخشی تدریس ارتباط معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهشهای انجام شده توسط سلیمی(1387)، زارعی و عوض زاده(1385)، ویت و روجب(2014) و ریچاردسون (2008) همسو است. بین طرحریزی آموزشی واثر بخشی تدریس ارتباط معنا داری وجود دارد. نتیجه این پژوهش با پژوهش انجام شده ساکا و ساکا (2009) همسو است. برای مدلسازی، مهارتهای فرایند تدریس، مهارتهای حل مسئله، مدیریت کلاس، آموزش ضمنخدمت، وسایل آموزشی، طرحریزیآموزشی و اثربخشی مورد استفاده قرار گرفتند که تأثیر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله بر اثربخشی تدریس معنیدار شده و بقیه موارد معنیدار نبودند و دو متغیر مهارتهای فرایند تدریس و مهارتهای حل مسئله 94 درصد واریانس اثربخشی تدریس را تبیین میکنند. با توجه به معادله ساختاری اثربخشی میتوان گفت که مهارتهای فرایند تدریس نسبت به مهارتهای حلمسئله اثر بیشتری بر اثربخشی تدریس دارد. همچنین معادله ساختاری بیانگر آن است که 56 درصد مهارتهای حلمسئله به وسیله مهارتهای فرایند تدریس تبیین میشود. با توجه به نتایج، پیشنهادهای زیر ارائه میگردد: 1) با توجه به اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به مشارکت والدین در فرایند تحصیل فرزندانشان برای کمک به ترغیب معلم برای ارائه فعالیت بیشتر، استقبال از تعامل دانشآموزان با یکدیگر برای بررسی وارائه راه حل سوالات مطرح شده در کلاس و اجرای مهارتهای حل مسئله در تدریس برای بهبود فرآیند یادگیری فراگیران توجه گردد. 2) با توجه به رابطه آموزش ضمنخدمت بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به «افزایش اطلاعات علمی با شرکت در دوره ضمنخدمت، شرکت دردورهای خاص که باعث شده تا روشهای مناسبی را برای اداره کلاس اعمال شود و همچنین شرکت دردوره خاص که باعث شده تا روحیه همکاری بین معلمان و شاگردانشان افزایش یابد» توجه شود. 3) با توجه به رابطه مدیریت کلاس بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به موارد«توانایی معلم در واداشتن دانشآموزان به رعایت نظم به هنگام تدریس، توانایی در برقراری ارتباط با دانشآموزان مسئله دار واطمینان از ساکت کردن دانشآموزی که نظم کلاس را به هم میزند »بیشتر توجه شود. 4) با توجه به نقش وسایل آموزشی بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به «نقش امکانات و فضای فیزیکی کلاس در نحوه تدریس، لذت بخش بودن یادگیری دانشآموزان در استفاده از چند رسانه ای ها ( پاورفیلم وسایر نرم افزارهای آموزشی وکمک آموزشی)در تدریس و استفاده از نرمافزار Power point برای ارائه دروس»توجه شود. 5) با توجه به رابطه طرحریزی معلم بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به «نوشتن طرح درس سالانه، تأثیرمیزان طرح درس اجرا شده در تنظیم وقت کلاس و تأثیر اجرای طرح درس در یادگیری دانشآموزان» توجه شود. 6) با توجه به رابطه مهارتهای فرایند تدریس بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود استفاده از روشهای فعال تدریس با توجه به تفاوتهای فردی دانشآموزان، استفاده از مشارکت دانشآموزان در تدریس و توانایی در مطابقت دادن تکالیف درسی با تواناییدانشآموزان کلاس توجه شود. 7) با توجه به رابطه مهارتهای حل مسئله بر اثربخشی تدریس معلمان ریاضی توصیه میشود به استقبال ازخلاقیت و نوآوری دانشآموزان در ارائه راه حل برای مسائل طرح شده، آشنایی با روش کاوشگری در تدریس در حل مسئله و اجازه دادن به دانشآموزان در استفاده از روش آزمون وخطا برای حل مسئله توجه شود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
احمدی، غلامعلی و نخستین روحی، ندا. (1393) بررسی تمایز یادگیری تلفیقی با یادگیری الکترونیکی و یادگیری سنتی(چهره به چهره) در آموزش ریاضی، مجلهی روانشناسی مدرسه،3(2)، 7-26. اندرسون، لورمن. (1377). افزایش اثربخشی معلّمان در فرآیندتدریس، محمد امینی، تهران، انتشارات مدرسه. اورنگی، عبدالمجید؛ قلتاش، عباس؛ شهامت، نادر و یوسلیانی، غلامعلی (1390). بررسی تأثیر آموزشهای ضمنخدمت بر عملکرد حرفهای معلمان. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2 (5)، 114 – 95. امینیفر، الهه؛ صالحصدقپور، بهرام و ولینژادترکمانی، فاطمه (1390). نقش تکنولوژی در یادگیری ریاضی، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزشی، 5 (4)،272 -265. بازرگان، عباس (1380). ارزشیابی آموزشی، تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت). پولیا، جورج (1382).خلاقیت ریاضی(ترجمه پرویز شهریاری). تهران: انتشارات فاطمی. تلخابی، محمود ( 1379). بررسی نگرش معلمان نسبت به آموزش، توسـعه و بکـارگیری مهـارتهـای یـاددهی –یادگیری. شورای تحقیقات آموزش و پرورش استان زنجان حمیدیان، خدیجه (1389). بررسی میزان تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری و مطالعه درس ریاضی بر پیشرفت تحصیلی درس ریاضی1، اداره آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران. رحمانی، فیروزه (1391). بررسی عوامل مؤثر بر اثربخشی تدریس از دیدگاه معلمان دوره متوسطه شهر تبریز در سال 91-1390، پایان نامه ،دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی ،دانشگاه تبریز. سفیدگر، رسول (1380). عوامل مؤثر در بهبود کیفیت تدریس و استفاده معلمان از روشهای فعال تدریس در مدارس راهنمایی شهرستان نائین. شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان. سلطانی، ایرج (1386) تعامل نیازسنجی و اثربخشی آموزشی در سازمانهای یادگیرنده، اصفهان، ارکان دانش. سلطانی، ایرج (1380). اثربخشی آموزش در سازمانهای صنعتی و تولیدی، مجله تدبیر. شماره 119: 44-40. سلیمی، داوود (1387). نقش رسانه ها و وسایل آموزشی درفرآیند یاددهی ـ یادگیری. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه تهران. شعبانی، حسن (1378). تأثیر روش حل مساله بصورت کارگروهی برتفکر انتقادی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پایه چهارم ابتدایی، رساله دکتری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس. شعبانی، حسن (1376). مهارتهای آموزشی و پرورشی(روشها و فنون تدریس). چاپ ششم. تهران: سمت. شاهورانی، احمد؛ تلخآبیعلیشاه، غلامرضا و تلخآبی علیشاه، علیرضا (1388). بررسی رابطه ویژگیهای ارتباطات اثربخش معلم – دانش آموز با یادگیری ریاضی در دانش آموزان، معلمان سال اول مقطع متوسطه شهر تهران. فصلنامه مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار. 3(3)، 67- 51. صمدی، معصومه. (1387). بررسی تأثیر فوریو تداومی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر خود تنظیمگری و حل مسئله ریاضی، فصلنامه علمی-پژوهشی نوآوریهای آموزشی، 7(3)، 79-96. ضامنی، فرشیده و کاردان، سحر (1389). تأثیر کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری درس ریاضی. فصلنامه فناوری اطلاعات وارتباطات درعلوم تربیتی، شماره1: 23-38. فقیهی، فاطمه (1379). جمعبندی تحقیقات انجام شده پیرامون یادگیری مشارکتی، رشد آموزش راهنمایی تحصیلی. ضمیمه شماره 29: 39-55. گلاور، جان و برونینگ، راجر (1386). روان شناسی تربیتی: اصول و کاربرد آن، ترجمه علینقی خرازی، مرکز نشر دانشگاهی، (چاپ ششم) محجوب مودب، هاجر و عسگری، فریبا (1389). مقایسه ویژگیهای تدریس اثربخش از دیدگاه مدرسین و دانشجویان علوم پزشکی گیلان، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 7 (1)، 33-26. محمدی خانقاهی، محمد و حسین زاده، امیدعلی (1394). تدوین و اعتباریابی مدل تدریس اثربخش برای اساتید دانشگاه تبریز. آموزش و ارزشیابی، 8 (31)، 91-71. مشایخ، فریده (1381). دیدگاههای نو در برنامهریزی آموزشی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها، چاپ اول. موسوی، فاطمه (1390). بررسی میزان به کارگیری مؤلفههای تدریس اثر بخش توسط دبیران سال سوم مقطع متوسطه شهر ملایر، پایاننامه کارشناسیارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش (گرایش تعلیم و تربیت اسلامی). میلادی، علی (1392). آسیبشناسی فرایند یاددهی- یادگیری در آموزشهای رسمی از دیدگاه دبیران و دانش آموزان دبیرستانهای شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 92-91. پایاننامه کارشناسیارشد. دانشگاه پیام نور واحد بهشهر. نادری، عزتاله؛ حاجیزاد، محمد؛ شریعتمداری، علی و سیفنراقی، مریم (1389). بررسی و مقایسه مهارتهای حرفهای معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی شهرستان بهشهر به منظور ارائه روشهای ارتقای کیفی این مهارتها. فصلنامة علمی- پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(2)،96-75. Ahmadi, GH. A., & Nokhostin Roohi, N. (2014). The study of the difference between the blended learning with e-learning and the traditional learning (face to face) in teaching mathematics, School Psychology, 1(2), 26-7 [In Persian].
Aminifar, E., Salehsedgh pour, B., & Valinejad Torkamani, F. (2011). The role of technology in learning mathematics. Science and Research Journal of Educational Technology, 5(4), 265-272 [In Persian].
Anderson, L. (1988). The enhancement of the teachers’ effectiveness in teaching process, [M. Amini, Trans.]. Madreseh Publications [In Persian].
Baumberger-Henry, R. N. (2005). Cooperative learning and case study: does the combination improve students. Nurse Education Today, 25(3), 238-246.
Bazargan, A. (2001). Educational assessment. Tehran: the Organization of Research and Compilation of Humanities Books of Universities (SAMT) [In Persian].
Faghihi, F. (2000). The summary of researches on cooperative learning. Guidance studies Educational Groeth. Appendix, 29, 39-55 [In Persian].
Freedman, S., Sarah L. E., Miles M. D., Michelle K. S., Nnadozie O., Hannah J., & Mary Pat, W. (2014). Active learning increases student performance in science, engineering, and mathematics. Journal Proceedings of the National Academy of Sciences, 111(23), 8410—8415.
Hamidian, Kh. (2010). The study of the effect of teaching learning strategies and the study of mathematics on the academic achievement of Math 1. Education department of Tehran Province [In Persian].
Glover, J., & Browning, R. (2007). Educational Psychology: Principles and its Application, [A. Kharazi, Trans.]. University Publishing Center, (6th Edition) [In Persian].
Korpershoek, H., Harms, T., Boer, H. D., Kuijk, M. V., & Doorlaard, S. (2014). Effective classroom management strategies and classroom management programs for educational practice, Rijksuniversiteit, Grote Rozenstraat 3, 9712 TG Groningen.
Mahjoob Moadab, H., & Asgari, F. (2010). The comparison of the characteristics of the effective teaching from the perspective of the medical sciences professors and students of Gilan University. The Journal of Medical Education Research and Development, 7(1), 26-33 [In Persian].
Mashayekh, F. (2002). New perspectives in educational planning. (1st Ed.). The Department of Research and Humanities books Compilation of the Universities [In Persian].
Miladi, A. (2013). The pathology of teaching-learning process in formal education from the perspective of the high school teachers and students in Behshahr in the academic year 2012-2013. (Unpublished Master's thesis). Payame Noor University of Behshahr [In Persian].
Mohammadi Khaneghah, M., & Hosseinzadeh, A. A. (2015). Presenting and Verifying an Effective Teaching Model for Teachers at Tabriz University. Instruction and Evaluation, 8(31), 77-91 [In Persian].
Mousavi, F. (2011). The study of the use of effective teaching components by the third grade high school teachers in the city of Malayer. Unpublished Master's thesis in History and Philosophy of Education, (Islamic education) [In Persian].
Muyinda, P. B. (2007). MLearning: pedagogical, technical and organizational hypes and realities, Campus-Wide Information Systems, 24(2), 97–104.
Naderi, E., Hajizad, M., Shariatmadari, A., & Seife Naraghi, M. (2010). Evaluating and comparing the middle school teachers’ professional skills at the of basic science and humanities courses to provide methods to promote these skills. The Quarterly Journal of Science-Research Educational Management, 2(2), 75-96 [In Persian].
Nicoleta, S. (2011). Teachers for the knowledge society. How can technology improve math learning process? Procedia Social and Behavioral Sciences, 11, 170–174.
Ourangi, A.M., Ghaltash, A., Shahamat, N., & Vioseliani, Gh. A. (2011). The study of the effect of on-job training on teachersʼ professional performance. New Approaches in Educational Administration, 2(5), 95-114 [In Persian].
Paulia, G. (2003). Mathematical Creativity, [P. Shahriari, Trans.]. Tehran: Fatemi Publications [In Persian].
Rahmani, F. (2012). The study of factors affecting the the effectiveness of teaching from the perspective of secondary school teachers in Tabriz in the academic year 2011-12. (Unpublished Master's thesis). Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz [In Persian].
Richardson, K. (2008). The standpoint collegian aground master characteristic. The Journal of Curriculum, 26, 39 – 40.
Saka, A. Z., & Saka, A. (2009). Student teachers, views about the effects of school practice on the development of their professional skills. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1597-1604.
Samuelsson, J. (2009). The Impact of Teaching Approaches on Students’ Mathematical Proficiency in Sweden. International Electronic Journal of Mathematics Education, 5(2), 61-77.
Sefidgar, R. (2001). Factors affecting the quality of teaching and teachers' use of active methods of teaching in secondary schools of Nain. Research Council of Education Department in Isfahan province [In Persian].
Salimi, D. (2008). The role of educational media and educational supplies in teaching-learning process. (Unpublished Master's thesis). Tehran University [In Persian].
Samadi, M. (2009). The immediate and continuing effect of teaching self-regulation strategies on studentsʼ self-regulation strategies and mathematical problem-solving, Quarterly Journal of Educational Innovations, 7(3), 79-96 [In Persian].
Schechter, Ch., & Sky, M. (2013). Reducing reality shock: The effects of classroom management skills training on beginning teachers, Teaching and Teacher Education, 48(30), 1-12.
Shabani, H. (2009). The effect of problem solving method in the form of teamwork on the critical thinking and academic progress of fourth grade students, (Unpublished Ph.D. dissertation). Tarbiat Modares University [In Persian].
Shabani, H. (2008). Educational Skills (teaching methods and techniques). Tehran: SAMT [In Persian].
Shahoorani, A., Talkhabi Alishah, Gh. R., & Talkhabi Alishah, A.R. (2009). Investigating the relationship between the characteristics of effective teacher-student relationship and students’ math learning: the first grade high school teachers in Tehran. The Quarterly Journal of Educational Administration of Islamic Azad University of Garmsar, 3(3), 51-67 [In Persian].
Soltani, I. (2007). Interaction between needs assessment and educational effectiveness in learning organizations. Isfahan: Arkan-e-Danesh [In Persian].
Soltani, I. (2001). The effectiveness of training in industrial and manufacturing organizations. Tadbir Journal, 119, 40-44 [In Persian].
Talkhabi, M. (2000). The Study of the teachers’ attitude toward education, development and utilization of teaching-learning skills. The Research Council of the Education Department of Zanjan Province [In Persian].
Witte, K, D., & Roggeb, N. (2014). Does ICT matter for effectiveness and efficiency in mathematics education? Computers & Education, 75, 173–1840.
Yousefi Afrashteh, M., Morovati, Z., & Cheraghi, A. (2015). Identifying the components of effective learning environments based on health students' perception. Education Strategy in Medical Sciences, 8 (4), 261-268.
Zakaria, E., Solfitri, T., Daud, Y., & Zainal, Z. (2013). The effect of cooperative learning on secondary school students’ mathematics achievement, Creative Education, 4(2), 98-100.
Zameni, F., & Kardan, S. (2010). The effect of information and communication technology on learning mathematics. The Quarterly Journal of Information and Communication Technology on Educational Science, 1, 23-38 [In Persian]. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,811 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 628 |