نقش واسطه‌ای انگیزش درونی در رابطه بین ادراک از سبک‎های والدگری و تاب‌آوری تحصیلی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 5، دوره 13، شماره 52، تیر 1396، صفحه 383-394   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

طوبی چگینی^{* 1}؛ مسعود غلامعلی لواسانی²؛ الهه حجازی²

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی

²دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش برای تعیین نقش واسطه‌ای انگیزش درونی در رابطه بین ادراک از سبک‌های والدگری و تاب‌آوری تحصیلی دانش­آموزان دختر انجام‌ شد. به این منظور 312 دانش‌آموز دختر کلاس دوم متوسطه آموزش ‌و پرورش منطقه 18 شهر تهران به روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به سه مقیاس ادراک شیوه والدگری (گرولنیک، دسی و ریان، 1997)، مقیاس تاب‌آوری تحصیلی (مارتین، 2003) و مقیاس انگیزش درونی (والرند و دیگران، 1992) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که ادراک سبک‌های والدگری با تاب‌آوری تحصیلی رابطه مثبت معنادار دارد. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که ادراک از سبک‌های والدگری با واسطه‌ انگیزش درونی بر تاب‌آوری تحصیلی تأثیر غیر مستقیم و مثبت معنادار دارد. درمجموع ادراک از سبک‌های والدگری 15درصد از انگیزش درونی را تبیین کرد و 35 درصد از تاب‌آوری تحصیلی توسط ادراک از سبک‌های والدگری و انگیزش درونی پیش‌بینی شد. باتوجه به یافته‌ها می­توان گفت که انگیزش درونی نقش واسطه‌ای در رابطه بین ادراک از سبک‌های والدگری و تاب­آوری تحصیلی دارد

کلیدواژه‌ها

ادراک سبک‎های والدگری؛ انگیزش درونی؛ تاب‌آوری تحصیلی

مراجع

ابراهیمی، ا. (1390). بررسیرابطهتاب‌آوریوهوشهیجانیباسازگاری (عاطفی،اجتماعی، تحصیلی) در دانشآموزانپسردبیرستان‌هایشهرتهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

تنهای رشوانلو، ف. و حجازی، ا. (1391). نقش درگیری، حمایت از خود مختاری و گرمی مادر و پدر در انگیزش خودمختار و عملکرد تحصیلی فرزندان، فصلنامه خانواده پژوهی، 8(1)، 82-62.

رضایی، م.، گلستانه، س. م. و موسوی، س. ع. (1392). بررسی ارتباط تاب‌آوری تحصیلی با ابعاد انگیزش تحصیلی نوجوانان، ششمین کنگره بین‌المللی روان شناسی کودک و نوجوان، تبریز، ایران.

قاسم، م. و حسین چاری، م. (1391). تاب‌آوری روان‌شناختی و انگیزش درونی- بیرونی: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 9(33)، 72-61.

لطفی عظیمی، ا.و ابراهیمی قوام، ص. (1394).سبک های انگیزش و پیشرفت تحصیلی: نقش واسطه ای خود پنداشت تحصیلی. روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 11(43)،257-247.

ویسانی، م.، غلامعلی لواسانی، م. و اژه‌ای، ج. (1391). نقش اهداف پیشرفت، انگیزش تحصیلی و راهبردهای یادگیری بر اضطراب آمار: آزمون مدلی علی. مجله روان شناسی، 16(2)، 160- 142.

هاشمی، ز. (1390). مدل تبیینی تاب‌آوری هیجانی و تحصیلی. پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شیراز.

Ali Khalaf, M. (2014). Validity and Reliability of the Academic Resilience Scale in Egyptian Context. US-China Education Review B, 4(3), 202-210.

Atighi, E., Atighi, A., & Atighi, I. (2015). Predicting psychological resilience based on parenting styles in girl

 adolescence. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 9 (8), 1340-1344.

Cicchetti, D., & Rogosch, R. A. (1997). The role of self-organization in the promotion of resilience in maltreated children. Development andPsychopathology, 9, 797-815.

Darling, N., & Steinberg, L. (1993). Parenting style as context: An integrative model. Psychological       Bulletin, 113, 487-496.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1991). A motivational approach to the self: Integration in personality. In R.     Dienstbier (Ed.), Nebraska symposium on motivation, Perspectives on Motivation, 38, 237-      288.

Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2002). Overview of self-determination theory: An organismic dialectical  perspective, In E. L. Deci & R. M. Ryan (Eds.), Handbook of self-determination research (pp. 3-33)

 New York: University of Rochester Press.

Deci, E. l., & Ryan, R. M. (2011). Levels of analysis, regnant causes of behavior and well-being: The role

 of psychological needs. Psychological Inquiry, 22, 17–22.

Fallon, C. (2010). School factors that promote academic resilience in urban Latino high school students (Unpublished doctoral dissertation, Loyola University Chicago).

Grolnick, W., & Slowiaczek, M. L. (1994). Parents’ involvement in children’s schooling: A multidimensional

conceptualization and motivational model. Child Development, 65,237-252.

Grolnick, W. S., Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1997).Internalization within the family: The self-determination theory perspective. In I. E. Gruses & L. Kuczynski (Eds.), Parenting and children’s Internalization of values: A Handbook of contemporary Theory (pp. 135-161). New York: Wiley.

Hill, N. E., & Taylor, L. C. P. (2004). Parental school involvement and children’s academic achievement.

 Pragmatics and issues, Current Direction s in Psychological Science, 13,161-164.

Howard, S., & Johnson, B. (2000).What makes the difference? Children and teachers talk about resilient outcomes for children “at risk.” Educational Studies, 26, 321–337.

Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 3rd ed. New York: Guilford Press.

Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Baker, B. (2000). The construct of resilience: Implications for interventions and social policies. Development and Psychopathology, 12, 857-885.

Martin, A. J. (2003). The Student Motivation Scale: Further testing of an instrument that measures school students motivation. Australian Journal of Education, 47, 88-106.

Motl, R. W. (2007). Theoretical models for understanding physical activity behavior among children and adolescents-: Social cognitive theory and self-determination theory. Journal of Teaching in Physical Education, 26, 350-357.

Niemiec, C. P. Lynch, M. F. Vansteenkiste, M. Brenstein, J. Deci, E. L., & Ryan, R. (2006). The antecedents and consequences of autonomous self –regulation for college: A self-determination theory perspective on socialization. Journal of Adolescence, 29, 761-775.

Ntoumanis, N. (2001). A self‐determination approach to the understanding of motivation in physical education. British Journal ofEducational Psychology, 71, 225-242.

Sandoval-Hernandez, A., & Cortes, D. (2012). Factors and conditions thatpromote academic resilience: A cross-country perspective. Paper presented at the annual meeting of the 56th Annual Conference of the Comparative and    International Education Society, Caribe Hilton, San Juan, Puerto Rico.

Sinay, E. (2009). Academic resilience: Students beating the odds. Research Today, 5(1), 394-416.

Tanhaye Reshvanloo, F., &  Hejazi, E. (2014). Perceived parenting styles, academic achievement and academic

motivation: A causal model.International Journal of Education and Applied Sciences, 1(2), 94-100.

Vansteenkiste, M. Lens, w. & Deci, E. l. (2006) Intrinsic versus extrinsic goal contents in self determination

 theory: Another look at the quality of academic motivation. Educational Psychologist, 1, 19- 31.

Vallerand, R. J., Pelletier, L. G., Blais, M. R., Briere, N. M., Senecal, C., & Vallieres, E. F. (1992). The academic Motivation Scale: A measure of intrinsic, extrinsic and amotivation in education. Educational and Psychological Measurement, 52, 1003–1017.

Vallerand, R. J., Fortier, M. S., & Guay, F. (1997). Self-determination and persistence in a real-life setting: Toward a motivational model of high school dropout. Journal ofPersonality and Social Psychology, 72,1161–1176.

Yates, T. M., & Masten, A. S. (2004). Fostering the future: Resilience theory and the practice of positive psychology. In P. A. Linley, & S. Jozeph (Eds.), Positive psychology in practice: 521-539. Hoboken: New Jersey.

Zakeri, H., Jowkar, B., & Razmjoee, M. (2010). Parenting styles and resilience. Procedia-Socioal and Behavioral  Sciences , 5, 1067-1070.