تحلیل جایگاه مؤلفه‌های تربیت شهروندی در محتوای برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 1، دوره 10، شماره 37، تیر 1392، صفحه 1-19   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد جمالی تازه کند^{* 1}؛ محسن طالب زاده نوبریان²؛ محمود ابوالقاسمی³

¹1دانشجوی دکتری رشته برنامه ریزی درسی در آموزش عالی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²2استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی،

³3استادیار گروه علوم تربیتی و رئیس دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های تربیت شهروندی یعنی دانش، مهارت و نگرش‌های شهروندی در کتابهای درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه صورت گرفته است. در این تحقیق از روش تحلیل محتوای آنتروپی شانون استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه کتاب‌های درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه بود و با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و به دلیل محدودیت جامعه آماری از نمونه‌گیری صرف نظر شده، کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. جهت گردآوری داده‌ها چک لیست تحلیل محتوا مورد استفاده قرار گرفت و روایی آن توسط متخصصان این حوزه تأیید شد. به منظور تعیین پایای ابزار تحقیق از روش حاصل گشت. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر ۸۷ بازآزمایی استفاده و مقدار ضریب همبستگی واحد 99 واحد به دانش شهروندی، 248 واحد ضبط شمارش شده، 3194 آن است که از مجموع واحد به نگرش شهروندی اختصاص دارد. این در حالی است که هر 103به مهارت شهروندی و یک از شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌های تحقیق به صورت نامتوازن مورد توجه قرار گرفته و کتاب‌های درسی نیز به یک نسبت به مؤلفه‌های شهروندی نپرداخته است. با توجه به یافته‌های پژوهش حاضر بازنگری برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه در راستای توجه بیشتر به مؤلفه‌ها و شاخص‌های کمتر مورد توجه، ضروری به شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

تربیت شهروندی؛ مؤلفه‌های شهروندی؛ تحلیل محتوا؛ آنتروپی شانون

مراجع