دلالت های تربیت اخلاقی معنا شناسی «باید» از منظر کانت و متکلمان عدلیه

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 8، دوره 13، شماره 48، اردیبهشت 1395، صفحه 93-105   

نویسندگان

فاخته ماهینی¹؛ علیرضا یوسفی^{* 2}؛ سید هاشم گلستانی³؛ نرگس کشتی آرای⁴

¹1دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

²2دانشیار گروه آموزش پزشکی مرکز تحقیقات آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

³3استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

⁴4استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

آگاهی از دلالت‌های معنا شناسی مفهوم «باید» در تربیت اخلاقی از دیدگاه بشری کانت و دینی متکلمان عدلیه این امکان را به افراد می دهد که درباره روابط خود، متناسب با ارزش‌ها و تکالیفی که بر عهده دارند شناخت بهتری به دست آورند. این پژوهش با دو رویکرد تحلیل زبانی و تحلیل استنتاجی و به روش نمونه‌گیری نظری از کلیه متون در دسترس به صورت کل شمار انجام گرفت. داده‌ها به روش موضوعی، کدگذاری و با نظام مقوله بندی قیاسی تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد کانت در جستجوی معرفتی ضروری و کلی برای اخلاق است و دستیابی به آن را تنها از طریق عقل و به انگیزه انجام تکلیف میسر می‌داند. متکلمان عدلیه بر این باورند که اگر چه عقل می‌تواند در شناخت بایدها فرد را راهنمایی کند، اما در نظر گرفتن غایت اعمال است که انجام آنها را الزامی می‌نماید. با برقراری نسبت میان «باید» و هدف‌های تربیت اخلاقی، عوامل تأثیرگذار بر سلوک عملی فرد به دست آمد. این مؤلفه‌ها، دلالت‌های تربیت اخلاقی را در سه حوزه «هدف»، «نقش معلم و والدین» و «نقش فرد» به دست داد.

کلیدواژه‌ها

باید؛ تربیت اخلاقی؛ تکلیف؛ کانت؛ متکلمان عدلیه

مراجع

Ahmadpoor, M. (2013). Islamic Sciences and Culture Academy (ISCA). http://www.dte.ir/portal/home [Persion]. Alaee, G.H; Golestani, S.H; Keshtiaray, N. (2012). The analysis of considered intellectual knowledge in verses of the Holy Quran based on Tafsir Almizan and its implications on the aims of religious education curriculum. Research in Curriculum Planning. 33, 20-37[Persion]. Avani, Sh. (2011). Kantian ethics Duty-oriented or obligation-oriented. Speech at the Iranian Philosophical Society, http://www.ipso.ir [Persion]. Bagheri, Kh. (2008). An Introduction to Philosophy of Education of Iran. Volume 1. Tehran: Elmi & Farhangi [Persion]. Bagheri, Kh. (2010). Approaches and research methods in the philosophy of education. Tehran: Institute of Social and Cultural Studies [Persion]. Eslamian, M; Keshtiaray, N. (2014). Explanation of the components of the curriculum based on the educational approaches of Plato and Farabi.Research in Curriculum Planning. 40, 18-33[Persion]. Great Islamic Encyclopedia (2014): http://www.cgie.org.ir. Kant, I. (1984). Education. Translated by Shokouhi, Gh, Tehran: Tehran University [Persion]. Kant, I. (1990). Groundwork of the Metaphysics of Morals. Translated by Enayat, H. & Gheisari, A., Tehran: Khwarizmi [Persion]. Kant, I. (1997). Cririque of Practical Reason. Translated and Edited by Gregor, M., Cambridge: Cambridge University Press. Kant, I. (2004). The Doctrine of virtue: Part 2 0f the Metaphysics of Morals. Translated by Sanei Darrebidy, M., Tehran: Nagsh-o-Negar [Persion]. Korsgaard, C. (2000). Aristotle and Kant on the Source of Value. Translated by Javadi, M., Organon Journal. 16, 95-120 [Persion]. Mo’allemi, H. (2006). Ethics. Qabasat. 39 & 40, 93-108 [Persion]. Motahari, M. (1987). Philosophy of Ethics. Tehran: Sadra [Persion]. Motahari, M. (1992). Education in Islam. Tehran: Sadra [Persion]. Omid, M. (1998). Must and must not, goodness and badness. Kheradnameh Sadra. 12, 43-59 [Persion]. Rabbani Golpayegani, A. (2005). Philosophy of Obligation in ‘Adliyah theologians view (1). Islamic theology. 56, 13-22 [Persion]. Rabbani Golpayegani, A. (2006). Philosophy of Obligation in ‘Adliyah theologians view (2). Islamic theology. 57, 5-20 [Persion]. Research Institute of Hawzah & University (2007). Educational Aims of Islam. Produced by Arafi et al. Tehran: Samt [Persion]. Scruton, R. (1996). Kant. translated by Ali Paya. Tehran: Tarh-e no [Persion]. Sharifi, AH. (2009). What is good? Which is bad? Qom: Imam Khomaini Educational and Research Institute [Persion]. Sullivan, R. J. (2010). Introduction to Kant's Ethics. translated by Fouladvand, E., Tehran: Tarh- e no [Persion]. Tousi, N. (1981). Naseri Ethics. Tehran: Khwarizmi [Persion].