بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی آموزش و پرورش

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 10، دوره 13، شماره 48، اردیبهشت 1395، صفحه 119-133   

نویسندگان

رضا جعفری هرندی¹؛ علی نقی فقیهی²؛ حسن نجفی^{* 3}

¹1استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، ایران

²دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه قم، ایران

³کارشناس ارشد مطالعات برنامه درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی نظام آموزش و پرورش کشور در حوزه برنامه درسی انجام شد. این مباحث شامل؛ ویژگی‌های فردی حضرت، عصر قبل از ظهور (عصر غیبت)، عصر ظهور و عصر بعد از ظهور(دوران حکومت) می‌شد. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی معارف اسلامی بوده که وزارت آموزش و پرورش در سه دوره تحصیلی (ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم) طی سال‌های1330 تا 1387 به چاپ رسانده است. نمونه مورد بررسی 90 عنوان کتاب درسی معارف اسلامی بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته بود. نتایج پژوهش با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون T مستقل) و با کمک نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد تحلیل قرار گرفت. عمده‌ترین نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که: اختلاف مشاهده شده بین میانگین مؤلفه‌های مرتبط با مهدویت در دو دوره قبل از انقلاب اسلامی (36/19) و بعد از انقلاب اسلامی (64/26) در سطح (p < 0/05) معنادار است.

کلیدواژه‌ها

مفاهیم مهدویت؛ تحلیل محتوا؛ کتب درسی معارف اسلامی

مراجع

Amini, M, Mashaalahinejad, Z, Alizadeh Zarei, M, (2012), The content analysis of the elementary school skies gifts and Persian according to the Mahdism, Journal of Islamic and Psychology Studies, No10, pp 7 – 26 [Persian]. Babouyeh Qomi, J, M, (2011), Kamal Al-Din Va Tamam Al- Nemah, translation: Pahlevan, M. Qom: Msjed Jamkaran [Persian]. Baghaei, H, Myhman Doost, H, Qahremany Fard, F, Qahremany Fard, K, (2012), Operational and Conceptual Model driving the training strategies of Mahdaviyat in educational system of the country, Journal of Mashreq Mouood, No 26, pp 165 – 189 [Persian]. Dadsetan, P, (2008), 18 papers in psychology, Tehran: Samt [Persian]. Daneshgar, S, Jafari, E, Liaghatdar, M, J, (2004), Vulnerability of religious education and the school fields, Journal of Research on Curriculum, No 3, pp 33 – 52 [Persian]. Darvishi, L, Ahmadi, P, (2012), Content analysis of The Caltural Activities In The Secondary Education Baced On National And Relious Simbols, Journal of Research on Curriculum, No 35, pp 15 – 32 [Persian]. Dibaei Saber, M , jafari Sani, H, Ayati, M, (2010), A study on elementary school Farsi curriculum (third and fourth grade) engagement with reading skill literacy based on PIRLS’ study, Journal of Educational Innovations, No 36,pp 29 – 49 [Persian]. Eisner, E, W, (1979), The Educational Imagination: On the Design and Evaluation of School Programs, New York: Macmillan College. Faqihi, A,N, Jafari Harandi, R, Najafi, H, (2013), Mechanisms underlying the ground setting education derived from the Hadith traditions, Journal of Mashreq Mouood, No 26, pp 65 – 90 [Persian]. Faiz Kashani, M, (1997), al-Mahajj al-bayza fi Tahzib Al- Ahya, Mashhad: Astan Quds Razavi [Arabic]. Faramazi, S, Abedini, Y, (2014), According of religion-making and interpersonal components in the elementary textbooks, Journal of Research on Curriculum, No 40, pp 151 – 163 [Persian]. Ghaffari Irani, S, (2013), A study of the status of messianic beliefs among secondary school students in Qom, Master's thesis, Faculty of Humanities, University of Kashan [Persian]. Giroux, H, A, (1992), The emancipation of teaching, Boston: Allyn and Bacon. Hassanzadeh, R, (2003), The role and function of educational institutions in social values - cultural, Journal of Educational Innovations, No 4, pp 64 – 49[Persian]. Hosseinian, L, (2007), Mahdism, spirituality and globalization, Proceedings of the Third International Conference Mahdism doctrine, Qom: Institute of Mahdism [Persian]. Hosseini Dashti, A, (2005), Fourteen innocent face shining, Qom: Mouood' Salem [Persian]. Ibn Miskawayh, A, M, (2002), Tahzib Al-Akhlaq, Tehran: Asatir [Arabic]. Jafari Harandi, R, Najafi, H, (2013), Evaluation according to the messianic elements in Iranian secondary level curriculum content, Journal of Mashreq Mouood, No 28, pp 57 – 86 [Persian]. Jafari Harandi, R, (2012), The content analysis of the elementary level textbooks as regards to the attention paid to the issue of messianism, Journal of Mashreq Mouood, No 28, pp 107 – 132 [Persian]. Kashani, M, F, (2011), Maaden Al-Hekmah, Qom: Islami [Arabic]. Kulayni, M, Y, (2013), Al-Kafi', Tehran: Raz Tavakol [Arabic]. Macdonald, J, J, (2002), Spiritual Health in Older Men. Paper Presented, Interactive Seminar on Older Men and Community Building. Majlesi, M, B, (1993), Bihar al-Anwar, Beirut: Alvfa’ Institute [Arabic]. Maleki, H. (2013). Curriculum Development (Practical Guide), Mashhad: Payam Andisheh [Persian]. Marzoughi, R, (2008), Mahdawiat in School Curricula: With an Approach to Educational Philosophy of Expectation, Journal of Islamic Education, , No 7, pp 127 – 137 [Persian]. Mehrmohammadi, M, Samadi, P, (2003), Reload this model of religious education and youth in the secondary school, Journal of Educational Innovations, No 3, pp 34 – 9 [Persian]. Midgley, C, Anderman, E, L, (2003), Differences between elementary and middle school teachers and students, Journal of Early Adolescence, No 15, pp 90 – 113. Mohammadi Reyshahri, M , (2012), Mizan alhekmah With Persian Translation, Qom: Darolhadith [Persian]. Mousavi, M, (2009), Mahdavi School (Introduction to the philosophy underlying the education system), Journal of Mashreq Mouood, No 10, pp 85 – 115 [Persian]. Noamani, M, E, (2007), Alghybeh, Tehran: Asyana [Arabic]. Pahlevan, M, (2006), The suitable issues for research on Mahdaviat, Journal of Safineh, No 12, pp 119 – 142 [Persian]. Rosnani, H, (2002), Islamization of Curriculum, Journal of Metodology of Sicial Science and Humanities, No 32, pp 87 – 110 [Persian]. Ryba, R, (1997), Education, Democracy and Development: An International Perspective, Boston: Dordrecht. Safi Golpaygani, L, (2004), Montakhab Al-Asar fi imam Al- Sani Ashar, Qom: imam al-montazar [Arabic]. Salehi, G, R, (2007), Mahdism and the purposes of Islamic Educational System, Journal of Mashreq Mouood, No 1, pp 171 – 184 [Persian]. Sha'bani, H, (2013), Content analysis as a research method: the approach of the school curriculum, Tehran: Ban Al-zahra [Persian]. Shafiei Sarvestani, I, (2008), Extremes approaches in the field of Mahdism, , Journal of mouood, No 92, pp 14 – 17 [Arabic]. Tabarsi, A, A, (2013), Ehtejaj, Qom: Navid Zohoor [Arabic]. Tosi, M, H, (2012), Amali, Qom: Armaghan Touba [Arabic]. Yarmohammadian, MH, (2013), Principles of Curriculum Development, Tehran: Yadvareh Ketab [Persian]. Yazdi Haeri, A, Z, (2013), Alnasb Fi Ahval Al-iamam Al-gheb, Qom: Talieh- Sabz [Arabic].