مدیریت راهبردی پرتفولیوی کسب وکارها شکل گیری دوسوتوانی در سطح شرکتهای هلدینگ

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 1، دوره 23، شماره 65، شهریور 1396، صفحه 13-43   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

محمد طالاری¹؛ سیدحمید خداداد حسینی^{* 2}؛ اسداله کردنائیج³؛ عادل آذر⁴

¹دانشجوی دکتری مدیریت استراتژیک، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

²استاد مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

³دانشیار مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

⁴استاد مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

با توجه به محیط کسب‌وکار کنونی یکی از چالش‌های اساسی شرکت‌های هلدینگ نحوه مدیریت راهبردی پرتفولیوی کسب‌وکارهایشان است. براین اساس و با توجه به انتقادات به مدل­های موجود مدیریت پرتفولیوی شرکت، هدف این مطالعه ارائه و تبیین مدلی مؤثر برای مدیریت پرتفولیوی شرکت‌های هلدینگ می‌باشد. رویکرد این تحقیق استقرایی و روش آن کیفی است و برای نظریه‌پردازی و ارائه مدل از راهبرد نظریه‌پردازی داده بنیاد کلاسیک استفاده شده است. روش گردآوری داده‌ها مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته است و با استفاده از نمونه‌گیری نظری با 22 خبره فعال در 13 شرکت هلدینگ مصاحبه شده است. کدگذاری و تحلیل مصاحبه­ها منجر به شکل‌گیری مفهوم «پرتفولیوی دوسوتوان» به عنوان مقوله اصلی پژوهش شد. یافته پژوهش منجر به شکل‌گیری دو ماتریس «توانمندی» و «نیازمندی» به قابلیت‌های کاوش و بهره‌برداری برای تحلیل SBUها شد. با استفاده از خروجی و ابعاد این دو ماتریس، «ماتریس توازن» براساس منطق زیربنایی دوسوتوانی شکل گرفت. این ماتریس SBUها را به چهاردسته تقسیم‌بندی می‌نماید و تصمیمات در سطح هلدینگ برای هر گروه متفاوت خواهد بود. در نهایت مشخص شد هلدینگ­ها برای تحلیل پرتفولیوی خود از دو جهت گیری ابزاری و رویکردی استفاده می‌کنند. جهت‌گیری هلدینگ‌ها توازن پرتفولیوی آنها را مشخص می‌کند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت راهبردی پرتفولیو؛ پرتفولیوی دوسوتوان؛ ماتریس توانمندی؛ ماتریس نیازمندی؛ ماتریس توازن؛ نظریه پردازی داده بنیاد کلاسیک

مراجع

رحمان سرشت، حسین، فتح الهی، افشین، (1389) استراتژی‌ها و شیوه‌ها در شرکت‌های مادر، تهران: نشر دوران، چاپ اول.

گولدینگ، کریستینا، (1394) تحقیق داده بنیاد: راهنمای عمل برای مدیریت، کسب‌وکار و بازاریابی، ترجمه سید محمد اعرابی، شهرام خلیل نژاد، سیدعلیرضا‌ هاشمی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول.

3. Ansoff Hi, Kirsch W, Roventa P. (1982), Dispersed positioning in portfolio analysis, Industrial Marketing Management, 11:(1), 237-252.

4. Bettis Ra, Hall Wk. (1981), Strategic portfolio management in the multibusiness firm, California Management Review, 24, 23-38.

5. Birkinshaw, J, Gupta, K. (2013), clarifying the distinctive contribution of ambidexterity to the field of organization studies. The Academy of Management Perspectives, 27:( 4), 287–298.

6. Campbell, A, Luchs, K. (1992), Strategic synergy, London: Butterworths.

7. Cardozo, R, Wind, J. (1985), Risk return approach to product portfolio strategy, Long Range Planning, 18(2), 77–85.

8. Carlesi L, Verster B, Wenger F. (2007), The new dynamics of managing the corporate portfolio, McKinsey on Finance, spring, 1–8. 

9. Chatterjee, S. (1992), Sources of value in takeovers: Synergy or restructuring—Implications for target and bidder firms. Strategic Management Journal, 13(4), 267–286.

10. Christensen, H, Cooper, A, de Kluyver, C. (1981), The “dog” business: A reexamination, Academy of Management Proceedings, 26–30.

11. Corbin J, Strauss A. (2015), Basics of Qualitative Research Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, Sage publishing, 4th Edition.

12. Cummings, S, Daellenbach, U. (2009), A guide to the future of strategy? The history of long range planning, Long Range Planning, 42, 234–263.

13. David, P, O’Brien, J.P, Yoshikawa, T, Delios, A. (2010), Do shareholders or stakeholders appropriate the rents from corporate diversification? The influence of ownership structure. Academy of Management Journal, 53(3),636–654.

14. Day, D. (1977), diagnosing the product portfolio. Journal of Marketing, 41,29–38.

15. Devinney, T.M, Stewart, D.W. (1988), Rethinking the product portfolio: Ageneralized investment model, Management Science, 34(9), 1080–1095.

16. Devinney, T.M, Stewart, D.W, Shocker, A.O. (1985), A note on the application of portfolio theory: A comment on Cardozo and Smith, Journal of Marketing, 49(4), 107–111.

17. Duncan, R.B. (1976), The ambidextrous organization: Designing dual structures for innovation, In R. H. Kilmann, L. R. Pondy, & D. Slevin (Eds.),The management of organization design: Strategies and implementation (pp.167–188). New York: North Holland.

18. Fernandez, W.D. (2004), ‘The Grounded Theory method and case study data in is research: Issues and design’, in Hart, D.N. and Gregor, S.D. (eds) Information Systems Foundations: Constructing and Criticising, ANU EPress,Canberra Australia.

19. Glaser, B.G. (1978), Theoretical Sensitivity: Advances in the methodology of grounded theory, Mill Valley, Calif. Sociology Press.

20. Glaser, B. G. (1998). Doing Grounded Theory: Issues and discussions. Mill Valley, Calif. Sociology Press.

21. Glaser, B. (2005), The grounded theory perspective III: Theoretical coding,Sociology Press. Mill Valley, CA.

22. Glaser B.G, Holton J. (2005), Staying Open: The use of theoretical codes in grounded theory, The Grounded Theory Review, 5 (10), 1-20.

23. Goold, M, Campbell, A, Alexander, M. (1998), Corporate strategy and parenting theory, Long Range Planning, 31(2), 308–314.

24. Grant, R.M. (2010), Contemporary strategy analysis (7thed.), Malden, MA:Blackwell.

25. Hambrick, D, MacMillan, I. (1982), The product portfolio and man’s best friend. California Management Review, 25(1), 84–95.

26. Haspeslagh, Ph. (1982), portfolio planning, uses and limits, Harvard Business Review, 60 58-73.

27. Hax, A.C, Majluf, N.S. (1983), The use of the industry attractiveness –business strength matrix in strategic planning, Interfaces, 13, 54-71.
28. Henderson, B. (1970), the product Portfolio, Perspective of Boston Consulting
Group, 1.

29. Hoskisson, R.E, Johnson, R.A. (1992), Corporate restructuring and strategic change: The effect on diversification strategy and R&D intensity, Strategic Management Journal, 13(8), 625–634.

30. Johnson, G, Whittington, R, Scholes, K, Angwin, D, Regnér, P, (2014),Exploring Strategy: Text & Cases (10th), Prentice Hall imprint, UK.31. Lavie, D, Kang, J, Rosenkopf, L. (2011), Balance within and across domains:The performance implications of exploration and exploitation in alliances.
Organization Science, 22, 1517–1538.

32. Lavie, D, Rosenkopf, L. (2006), Balancing exploration and exploitation in alliance formation. Academy of Management Journal, 49, 797–818.

33. March, J.G. (1991), Exploration and exploitation in organizational learning,Organization Science, 2(1), 71-87.

34. Nippa, M, Pidun, U, Rubner, H. (2011), Corporate Portfolio Management:Appraising Four Decades of Academic Research, Academy of Management Perspectives, 25, 50-66.

35. O’Reilly, C.A, Tushman, M.L. (2011), Organizational Ambidexterity in Action: How Managers Explore and Exploit, california management review,53(4), 1-18.

36. O’Reilly, C.A, Harreld, J.B, Tushman, M.L. (2009), Organizational ambidexterity: IBM and emerging business opportunities, California Management Review, 51, 1–25.

37. Philip, T.U, William, E.E, Rajunor, B.A. (2012), Portfolio Analysis Models: AReview, European Journal of Business and Management, 4, 101-120.

38. Pidun, U, Rubner, H, Krühler, M, Untiedt, R, Nippa, M, (2011), Corporate Portfolio Management: Theory and Practice, Journal of Applied Corporate Finance, 23, 63-76.

39. Rothaermel, F.T, Deeds, D.L. (2004), Exploration and exploitation alliances in biotechnology: A system of new product development. Strategic Management Journal, 25, 201–221.

40. Seeger J.A. (1984), reversing the images of BCG's Growth Share Matrix,Strategic Management Journal 5, 93-97.

41. Segev Eli. (1995), Corporate Strategy & Portfolio Models, South-Western Pub.

42. Thompson, A.A, Strickland, A.J. (1996), Strategic management: Concepts & cases (9th ed.), Boston, MA: Irwin McGraw Hill

43. Trautwein, F. (1990), Merger motives and merger prescriptions. Strategic Management Journal, 11(4), 283–295.

44. Tushman, M.L, O’Reilly, C.A. (1996), the ambidextrous organization:Managing evolutionary and revolutionary change, California Management Review, 38, 1–23.

45. Untiedt, R, Nippa, M, Ulrich, P. (2013), Application matters: how different corporate portfolio management practices impact firm performance, Int. J.Business Performance Management, 14(2), 63-76.

46. Untiedt. R, Nippa, M, Pidun, U. (2012), Corporate Portfolio Analysis Tools Revisted: Assessing Causes That May Explain Their Scholarly, International Journal of Management Reviews, 14(3), 263–279.

47. Van der Velten, T, Ansoff, I. (1998), Managing business portfolios in German companies, Long Range Planning, 31(6), 879–885.

48. Wensley, R. (1981), Strategic marketing: Betas, boxes or basics. Journal of Marketing, 45, 173–183.

49. Wensley, R. (1982), PIMS and BCG: New horizons or false dawn? Strategic Management Journal, 3(2), 147–158.

50. West, D, Ford, J, Ibrahim, E, (2015), Strategic Marketing: Creating Competitive Advantage, OXFORD.

51. Wind, Y, Mahajan, V. (1981), Designing product and business portfolios,
Harvard Business Review, 59(1), 155–165.