بررسی و تبیین نقش عقلانیت در تربیت از منظر قرآن کریم

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 12، دوره 14، شماره 55، اسفند 1396، صفحه 147-159   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسینعلی جان نثاری¹؛ سید حسین واعظی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)

²دانشیار، گروه الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، دانشکده علوم انسانی، گروه الهیات

چکیده

دین اسلام، حقیقت تربیت دینی را در گرو تربیت عقلانی، علمی، سیاسی و اجتماعی می‌داند. پژوهش حاضر با هدف استخراج و تبیین اصول، منابع و شرایط تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم بوده که موضوع را با روش کیفی و به‌صورت توصیفی- استنباطی، مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار داده است. یافته‌های پژوهش حاکی است: تفکر، از ویژگی اساسی انسان و به معنای؛ به‌کار گرفتن نیروی عقل و اندیشه، برای استنتاج امور مفید و یقینی است. در نگاه قرآنی همه‌چیز در حقیقت، آیاتی الهی است و از ماهیت نمادی آن‌ها فقط کسانی آگاه می‌شوند که عقل داشته و می‌توانند به معنی واقعی تفکر کنند. قرآن کریم انسان را به تفکر و تعقل دعوت نموده و ایمان را بر پایه آن می‌داند. برای مقابله با مسائل فردی و اجتماعی پیچیده، به پرورش افرادی نیازمند است که با تکیه بر نیروی اراده و تعقل خویش، منطقی و خلاق بیندیشند و تولیدکننده دانش و فرهنگ در عصر دانایی باشند.

کلیدواژه‌ها

تعقل؛ تفکر؛ تربیت؛ قرآن کریم

مراجع

Holy Qur’an. {Arebic}

Amodi, A. (1987). Ghorar al- hekam va dorar al- kalem. Qom: Daftar Tabliqat Eslami Publication. {Arebic}                        

Amodi, S. Al- ahkam fi osoul al- ahkam. Cairo: Halabi Institute. {Arebic}

Asgari, A. (1991). Al- Forough loghavia. A research by Nashr Eslami Institute. Qom: Nashr Eslami Institute. {Arebic}

Farahidi, K. (1988). Al- Ein. Researched by Mahdi Mahzouni and Ebrahim Al- Saameraei. Dar Al- Hejre Institute. {Arebic}

Feinberg, W. (2003), Critical reflection and religious education How deep?: Illinois University Press. {English}

Harrani, A. (2008). Tohaf al- oghool. Translated by: Sadeq Hasanzadeh. 9^th Ed. Qom: Al Ali Publication. {Persian}

Hashemi Rekavandi, S.M. (1978). Humanistic Education and personality. Tehran: Boostan Publication. {Persian}

Hashemi, M. (1984). Bohooth fi elm Al-osoul (Reports of Sayyed Ayatollah Mohammad Bagher Sadr lessons). 2^nd Ed. Qom: Maktab Al-A`lam Al-Eslami. {Persian}

Ibn Fares, A. Moa‘jam maqaiis al- loghat. Beirut: Dar Al- Kotob Al- Elmie. {Arebic}

Ibn Manzoor, J. (1984). Lesan al- arab. Qom: Adab Hozeh Publication. {Arebic}

Imani, M. (1999). Moral education. Tehran: Amir Kabir Publication. {Persian}

Izutsu, T. (1982). God and human in Qur`an. Translated by: Ahmad Aram. Tehran: Sahami Publication. {Persian}

Jouhari, E. (1986). Sehah al- loqat. A research by Ahmad Abdolghafour Atar. Beirut: Dar Al- Elm Publication. {Arebic}

Koleini, M. (1968). Al- Osoul men Al-Kaafi. Edited by Ali Akbar Ghaffari. Tehran: Dar Al-Kotob Al-Eslamie Publication. {Arebic}

Mahdizadeh, H. (1984). An introduction to wisdom semantics in religious matters. Journal of Ma`refat. No. 74. {Persian}

Majlesi, M.B. (1982). Behar Al-Anvar. Beirut: Dar Al- Ehya, Al- Torath Al Eslami, Al-Tebat Al- Sanieh. {Arebic}

Motahari, M. (2007). Education in Islam. 57^th Ed. Tehran: Sadra Publiation. {Persian}

Motahari, M. (2012). Collection of the works. Vol. 22. Wisdoms, advices, and molality. Tehran: Sadra Publication. {Persian}

Mozaffar, M.R. (1989). Fiqh principles. Qom: Markaz Tabliqat Eslami Hozeh Elmie Publication. {Arebic}

Ragheb Esfahani, H. Al Mofradat fi gharib Al- Qura`n. Tehran: Daftar Nashr Ketab Publication. {Arebic}

Tabatabaee, M.H. Al- Mizan fi tafsir Al-Qura`n. Qom: Nashr Eslami Institute. {Persian}

Vaezi, S.H. Moazzeni, P. (2014). Islamic Rules Comprehensiveness of the teachers and students rights,Journal of Reserch in Curriculum Planning. Vol.11. N.15. PP.45-54. {Persian}

 

Zarean, M.J. (2006). An introduction to the knowledge of Education. Qom: Imam Khomeini Institute. {Persian}

Zobeidi, M.M. Taj al-aroos men javaher al-qamoos. Beirut: Maktab Al- Hayat Publication. {Arebic}