پیش‌بینی نشانه‌های درونی‌سازی و برونی‌سازی‌ در نوجوانان بر اساس ادراک محتوا و فرایند خانواده

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 8، دوره 14، شماره 54، دی 1396، صفحه 203-214   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

ملیحه میرزایی^{* 1}؛ رامین هاشمی گشنیگانی¹؛ شهلا پاکدامن²؛ الهه حجازی موغاری²

¹کارشناس ارشد مشاورة خانواده

²دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این پژوهش با هدف پیش‌بینی نشانه‌های درونی‌سازی و برونی‌سازی نوجوانان بر اساس محتوا و فرایند خانواده آنان انجام شد. به این منظور 295 دانش‌آموز (148 دختر و 147 پسر)، با استفاده از روش نمونه‌برداری خوشه‌ای از مدارس مناطق 6 و 10 شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامة خودگزارش‌دهی نظام سنجش مبتنی بر تجربة آشنباخ (آشنباخ و رسکورلا، 2001)، مقیاس محتوای خانواده (سامانی، 1387) و مقیاس فرایند خانواده (سامانی، 1387) پاسخ دادند. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین زیر‌مقیاس‌های محتوا و فرایند خانواده و نشانه‌های درونی‌سازی و برونی‌سازی‌شدة نوجوانان رابطۀ معنادار وجود دارد. همچنین نتایج آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام‌به‌گام نشان داد که بر اساس مؤلفه‌های محتوا و فرایند خانواده می‌توان 22 درصد واریانس نشانگان درونی‌سازی‌ و 14 درصد واریانس نشانگان برونی‌سازی‌ را در نوجوانان پیش‌بینی کرد. با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد هر گونه نارسایی در فضا و شرایط روان‌شناختی خانواده از قبیل کنش‌های خانوادگی و ظرفیت‌های موجود در خانواده، آثار زیان‌باری بر رفتار و سلامت روانی فرزندان می‌گذارد و با توجه به شرایط ویژۀ نوجوانان بروز مشکلات رفتاری را در آنها تسهیل می‌کند.

کلیدواژه‌ها

محتوای خانواده؛ فرایند خانواده؛ نشانه‌های درونی‌سازی؛ نشانه‌های برونی‌سازی

مراجع

انیسی، ج.، سلیمی، ح.، میرزمانی، م.، رئیسی، ف. و نیکنام، م. (1386). بررسی مشکلات رفتاری نوجوانان. مجلة علوم رفتاری. 1 (2)، 170-163.

پاکدامن، ش.، سیدموسوی، پ. و قنبری، س. (1390). کیفیت دلبستگی و مشکلات رفتاری-هیجانی در نوجوانان: بررسی نقش پدران. فصلنامة روان‌شناسی کاربردی، 5 (1)، 100-85.

جلالی، ا. و رافعی، ه. (1390). بررسی رابطة تنظیم شناختی هیجان با فرایند و محتوای خانواده و شیوه‌های مقابله با تعارض دانش‌آموزان دبیرستان‌های شیراز. فصلنامة پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 7 (25)، 66-48.

خدایاری‌فرد، م. (1373). مسائل نوجوانان و جوانان. انتشارات انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی ایران.

روزنهان، د. و سلیگمن، م. پ. (1382). آسیب‌‌شناسی‌‌ روانی. ترجمة سیدمحمدی. ج 1، تهران: نشر ساوالان (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2001).

زرگر، ی.، محمدی‌بهرام‌آبادی، م. و بساک‌نژاد، س. (1391). بررسی فرایندهای خانواده به عنوان پیش‌بین‌های مشکلات رفتاری در دانش‌آموزان پایۀ دوم دبیرستان‌های شهر یاسوج. مجلة روان‌شناسی مدرسه، 1 (2)، 103-77.

سامانی، س. (1387). تهیه و طراحی مقیاس فرایندهای خانوادگی برای خانواده‌های ایرانی. مجلة روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 14 (2)، 168-162.

سپهری، ص. و پاکدامن، ش. (1389). الگوهای ارتباطی خانواده و تعارضات فرزندان و والدین. مجلة روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1 (2)، 91-75.

صادق‌زاده، م. و سامانی، ف. (1389). پیش‌بینی استرس، اضطراب و افسردگی نوجوانی بر اساس دو بعد از مدل فرایند و محتوای خانواده. مجلة روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1 (2)، 73-61.

مینایی، ا. (1384). هنجاریابی نظام سنجش مبتنی بر تجربة آشنباخ. تهران: انتشارات سازمان آموزش و پرورش کودکان استثنایی.

 

Abdollahzadeh, N., & Samani, S. (2010). The family processes, family content and adolescence emo­tional problems. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 733-737.

Achenbach, T. M. (2001). Challenges and benefits of assessment, diagnosis, and taxonomyfor clinical practice and research. Australasian Psychiatry, 35 (3), 263-271.

Achenbach, T. M., & Rescorla, L. (2001). ASEBA School-Age Forms & Profiles: Aseba Burlington.

Brook, J. S., Lee, J. Y., Finch, S. J. & Brown, E. N. (2012). The Association of Externalizing Behavior and Parent-Child Relationships: An Intergenerational Study. Journal of Child and Family Studies, 21(3), 418-427.

Cassidy, J., & Shaver, P. R. (2008). Handbook of at­tachment: Theory, research, and clinical applications (pp. 419-435). New York: Guilford Press.

Campos, R. C., Besser, A., Morgado, C., & Blatt, S. J. (2014). Self‐criticism, dependency, and adolescents' externalising and internalising problems. Clinical Psychologist, 18(1), 21-32.

Colman, I., Wadsworth, M. E. J., Croudace, T. J., & Jones, P. B. (2007). Forty-year psychiatric outcomes following assessment for internalizing disorder in adolescence. The American Journal of Psychiatr, 164(1), 126-133.

Englund, M. M., & Siebenbruner. J. (2012). Develop­mental pathways linking externalizing symp­toms, internalizing symptoms, and academic compe­tence to adolescent substance use. Journal of Adolescence, 35(5), 1123-1140.

Feinauer, I. D., Larson, J. H., & Harper, J. M. (2010). Implicit family process rules and adolescent psychological symptoms. The American Journal of Family Therapy, 38(1), 63-72.

Goodman, S. H., Rouse, M. H., Connell, A. M., Broth, M. R., Hall, C. M., & Heyward, D. (2011). Maternal depression and child psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14(1), 1-27.

Hawkins, J. D., Arthur, M. W., & Catalano, R. F. (1995). Preventing substance abuse. Crime & Jusice, 19, 443-458.

Hofer, C., Eisenberg, N., Spinrad, T. L., Morris, A. S., Gershoff, E., Valiente, C., & Eggum, N. D. (2013). Mother–adolescent conflict: Stability, change, and relations with externalizing and internalizing behavior problems. Social Develop­ment, 22(2), 259-279.

Jenson, W. R., Olympia, D., Farley, M,. & Clark, E. (2004). Positive psychology and externalizing students in a sea of negativity. Psychology in the Schools, 41(1), 67-79.

Kuijpers, R. C., Kleinjan, M., Engels, R. C., Stone, L. L., & Otten, R. (2015). Child Self-report to Identify Internalizing and Externalizing Problems and the Influence of Maternal Mental Health. Journal of Child and Family Studies, 24(6),1605-1614.

Lee, E. J., & Stone, S. I. (2012). Co-occurring internalizing and externalizing behavioral prob­lems: The mediating effect of negative self-con­cept. Journal of youth and adolescence, 41 (6), 717-731.

Samania, S. (2011). Family Process and Content Model: A Contextual Model for Family Studies. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 2285-2292.

Samani, S., & Sadeghzadeh, M. (2010). Reliability and validity of the selfreport family content scale. Psychological Reports, 106 (2), 539-547.

Schleider, J. L., Chorpita, B. F., & Weisz, J. R. (2014). Relation between parent psychiatric symptoms and youth problems: moderation through family structure and youth gender. Journal of Abnormal Child Psychology, 42(2), 195-204.

Schleider, J. L., Patel, A., Krumholz, L., Chorpita, B. F., & Weisz, J. R. (2014). Relation Between Parent Symptomatology and Youth Problems: Multiple mediation through family income and parent–youth stress. Child Psychiatry & Human Development, 46(1), 1-9.

Sherman, B. J., Duarte, C. S., & Verdeli, H. (2011). Internalizing and Externalizing Problems in Adolescents from Bahia, Brazil. International Journal of Mental Health, 40(3), 55-76.

Sijtsema, J., Oldehinkel, A., Veenstra, R., Verhulst, F., & Ormel, J. (2014). Effects of structural and dynamic family characteristics on the devel­opment of depressive and aggressive problems during adolescence. The TRAILS study. Euro­pean Child & Adolescent Psychiatry, 23(6), 499-513.

Sourander, A., & Helstelä, L. (2005). Childhood predictors of externalizing and internalizing prob­lems in adolescence. European Child & Ado­lescent Psychiatry, 14(8), 415-423.

Steinberg, L. (2001). We know some things: Parent–adolescent relationships in retrospect and pros­pect. Journal of Research on Adolescence, 11(1), 1-19.

Taylor, B. A., Dearing, E., & McCartney, K. (2004). Incomes and outcomes in early childhood. Journal of Human Resources, 39(4), 980-1007.

Wolff, J. C., & Ollendick, T. H. (2006). The comorbidity of conduct problems and depression in childhood and adolescence. Clinical Child and Family Psychology Review, 9(3-4), 201-220.