بررسی اثر ارتفاع بر مقدار و ترکیب اسانس آویشن کوهی در منطقه پلور، شهرستان آمل (مطالعه موردی)

پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

مقاله 5، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 26، اسفند 1395، صفحه 297-306   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهزاد غلامحسین‌زاده¹؛ یوسف نیک‌نژاد²؛ هرمز فلاح آملی¹؛ جابر مهدی‌نیا افرا^{* 3}

¹گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل، ایران

²- گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی، آمل، ایران.

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد آیت اله آملی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، آمل - ایران

چکیده

ﻳﻜـﻲ از ﮔـﻮنـه­ﻫـﺎی ﮔﻴﺎﻫـﻲ ارزﺷﻤﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ارﺗﻔـﺎﻋـﺎت ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧـﻲ روﻳـﺶ دارد ﮔﻴـﺎه آویـشـن اﺳﺖ ﺑا ﻧـﺎم علمـی KotschyanusThymusﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻻﻣﻴﺎﺳﻪ، ﮔﻮﻧﻪ­ﻫﺎی اﻳﻦ ﺗﻴﺮه ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﭘﺮاﻛﻨﺪه­اﻧﺪ و ﺑﻪ­ﻃﻮر ﺧﺎﺻﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ­ای ﺗﺠﻤﻊ دارﻧﺪ و آوﻳﺸﻦ ﻛﻮﻫﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن اﺻﻠﻲ روﻳﺶ­ﻫﺎی ﻣﺪﻳﺘﺮانه­ای ﻣﻲ­ﺑﺎﺷﺪ. جهت بررسی تأثیر ارتفاع رویش و شرایط ژنتیکی و اکولوژیکی بر میزان اسانس این گیاه، نمونه­هایی از گیاه مذکور در سه ناحیه ارتفاعی (2100، 2700 و 3300) در زمان 100 درصد گل­دهی با ارتفاع 10 سانتی­متر از سطح زمین برداشت و در شرایط آزمایشگاهی میزان اسانس با دستگاه کلونجر و نوع ترکیبات اسانس به دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف­سنج جرمی (GC-MS) مورد بررسی قرار­گرفت. با توجه به نتایج حاصله از تجزیه واریانس صفات بر روی ارتفاع نشان داد که صفت­های وزن­تر با (36/667) و میزان رطوبت با (39/118) و میزان اسانس با (71/1) و درصد اسانس با (26/0) در سطح یک درصد آماری معنی­دار بودند. در بررسی اثر ارتفاع بر مقدار اسانس آویشن کوهی نشان داد که بیش­تر اسانس­ها از جمله تیمول، کارواکرول، آلفا ترپینن، پی­سیمن، گاما ترپینن، بورنئول، کاریوفیلن، دلتاکادینن و کاریوفیلن اکسید و ... در سطح یک درصد آماری معنی­دار شدند.

کلیدواژه‌ها

آویشن کوهی؛ ارتفاع؛ اسانس؛ کارواکرول؛ تیمول

مراجع