تحلیل کیفی بهزیستی روانشناختی زنان با توجه به ساختار فرهنگ ایرانی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 3، دوره 14، شماره 55، فروردین 1397، صفحه 249-268   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مریم کدخدایی¹؛ پرویز آزادفلاح^{* 2}؛ حجتالله فراهانی³

¹دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

²دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

³استادیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف این بررسی بازبینی عمیق بهزیستی روانشناختی در جمعیت زنان ایرانی است. برای رسیدن به این هدف، و در چهارچوب بررسی کیفی، 16 نفر از زنان 20
تا 35 ساله مورد مصاحبة عمیق بالینی قرار گرفتند. چهار مصاحبه هم با متخصصان و همچنین چهار جلسه در قالب ارزیابی گروههای کانونی برگزار شد. دادههای
خام، پس از کدگذاری باز، محوری و انتخابی و احراز مشخصههای اعتبار، مقولهبندی شد. نتایج این بررسی نشان داد که بهزیستی روانشناختی در زنان تهرانی
در 7 مقوله شامل آرامش و امنیت درگسترة روابط، رشدیافتگی، هدفمندی، صلاحیت، مهار و تسلط، اهمیت دادن به خود و استقلال قرار میگیرد. آنچه در توصیف
این مقولهها اهمیت دارد، علاوه بر قالبها که در برخی موارد با الگوهای کلاسیک بهزیستی روانشناختی همخوان میشود، مضمون و محتوایی است که خاص
جمعیت مورد ارزیابی است. در مورد این یافتهها با تأکید بر بنیادهای فرهنگی جامعة ایران بحث شده است.

کلیدواژه‌ها

بهزیستی روان‌شناختی؛ زنان؛ فرهنگ

مراجع

احمدنیا، ش. (1384). جامعه‌شناسی بدن و بدن زنانه. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

احمدی، ب.، فرزدی، ف. و علی‌محمدیان، م. (1390). چالش‌های سیاستگذاری و اجرایی سلامت زنان و راهکارهای ارتقای آن: یک رویکرد کیفی بر اساس دیدگاه صاحب‌نظران. فصلنامه پایش، 11(1)، ١٢٥-١١٥.

اشتراوس، ا. و کوربین، ج. (1990). مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‌ای. ترجمه ا. افشار. تهران: نشر نی (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1392).

ایمان،م. و نوشادی، م. (1390). تحلیل محتوای کیفی. مجلة پژوهش، 3(2)،44-15.

تقوی، ن.، آزادفلاح، پ.، موتابی، ف. و طلایی، ا. (1394). تحلیل کیفی بهزیستی از دیدگاه دختران نوجوان. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11(43)،246-229.

جوشن‌لو، م. و رستمی، ر. (1388). روان‌شناسی بین فرهنگی. تهران: انتشارات ارجمند.

 خاوری،ک.، سجادی، ح.، حبیب‌پورگتابی،ک. و طالبی، م. (1392). رابطة ابعاد احساس نابرابری جنسیتی با سلامت روان. فصلنامة علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، 13(48)، 130-113.

خسروی، ش. و عابدسعیدی، ژ. (1389). گروه متمرکز، روشی در گردآوری اطلاعات. نشریة دانشکدة پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، 23 (68)، 30-19.

سفیری،خ. و زارع، ز. (1386). بررسی ارتباط کلیشه‌های جنسیتی و تضاد نقش‌های زناشویی در زوج‌های جوان. پژوهشنامة علوم انسانی، 53،
177-200.

سفیری، خ. و منصوریان‌راوندی، ف. (1394). کلیشه‌های جنسیتی و سلامت اجتماعی. مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان، 2، 66-37.

فراهانی، م. و کرمی‌نوری، ر. (1394). مفهوم سلامت و بیماری در فرهنگ فرد‌گرا و جمع‌گرا. فصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 9 (4)، 16-1.

کرباسیان، ف. و جلائی، ش. (1387). بررسی میزان توجه به خود در زنان،علل،نتایج و ارتباط آن با کیفیت زندگی. پژوهش‌های تربیتی، 14، 43-78.

کهریزه، چ.، بزازیان، س. و قمری، م. (1393). رابطه بین سرسختی روان‌شناختی و عملکرد خانواده با بهزیستی فاعلی پرستاران. مجلة مراقبت‌های پیشگیرانه در پرستاری و مامایی، 1، 55- 44.

مرادی، م.، شیخ‌الاسلامی، ر.، احمدزاده، م. و چراغی، ا. (1393). حمایت اجتماعی، نیازهای اساسی روان‌شناختی و بهزیستی روان‌شناختی: وارسی یک مدل علی در زنان شاغل. روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 10(39)، 78-43.

موحد، م.، و همت، ص. (1392). مطالعة عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با احساس امنیت اجتماعی زنان. فصلنامة علمی ـ پژوهشی زن و جامعه، 4 (14)، 83-55.

مولایی یساولی، ه.، برجعلی، ا.، مولایی‌یساولی، م.، و فداکار، پ. (1394). پیش‌بینی کیفیت زندگی بر اساس مؤلفه‌های بهزیستی روان‌شناختی ریف : نقش مداخله‌کنندة رضایت‌از‌زندگی. فصلنامة مشاوره و روان‌درمانی، 4 (13)، 20-7.

Bahrami, E. Z., & Cranney, J. (2015). Subjective well-being as a result of personal growth interpretation of at tained goals. Manuscript in preparation Pro­cedia - Social and Behavioral Sciences, 185, 244-249.

Bandura, A., & Lock, E. A. (2003). Negative self–effi­cacy and goal effects revisited. Journal of Applied Psychology, 88 (1), 87-99.

Bauer, J., & Mulder, R. H. (2006). Upward feedback and Hs contribution to employees feeling of self determination. Journal of Workplace learning, 18 (7, 8), 508-521.

Brannan, D., Diener, R., Mohr, C., Mortazavi, S., & Stein, N. (2013). Friends and family: A cross-cul­tural investigation of social support and subjective well-being among college students. Journal of Positive Psychology, 8(1), 65–75.

Caprara, G. V., Steca, P., Gerbino, M., Paciello, M., & Vecchio, G. M. (2006). Looking for adolescents’ well-being: self efficacy beliefs as determinants of positive thinking and happiness. Epidemiologia e Psichiatria Sociale, 15(1), 30-43.

Crose, R., Nicholas, D. R., Gobble, D. C., & Frank, B. (1992). Gender and wellness: Amultidimentional systems model for counseling. Journal of Coun­seling and Development, 71, 149-156.

Deci, E. L., La Guardia, j. G., Moller, A. C., Schneiner, M. J., & Ryan , R. M.(2006).On the benefits of giving as well as receiving autonomy support: Mutuality in close relationships. Personality & Social Psychology Bulletin, 32 (3), 313-322.

Deci, F. L., & Ryan, R. M. (1985). Thegeneral causality orientations scales: Self-determination in per-son­ality. Journal of Research in Personality, 19, 109-134.

D’raven. L. L., & Zaidi, P. (2014). Happiness strategies among Arab university students in the United Arab Emirates. Journal of Happiness and Well-Being, 2(1), 131-144.

Dodge, R., Daly, A., Huyton, J., & Sanders, L. (2012). The challenge of defining wellbeing. Interna­tional Journal of Wellbeing, 2(3), 222-235.

Epstein, S. (2003).Cognitive – experiental self theory of personality. In I. Millon & M. J. Learner (Eds.), Comprehensivehandbook of psychology (pp.159-184). Hoboken, N. J.Wiley

Fadaei, A., & Alibeigi, N. (2012). Comparing rate and severity of psychopathological symptoms between employed and unemployed young men in Tehran. Journal of Social Welfare, 11 (43), 97 – 119.

Góngora, V., & Solano, A. (2017). Assessment of the mental health continuum in a sample of Argen­tinean adults. Psychology, 8, 303-318.

Helliwell, J. F., & Wang, S. (2011). Trust and wellbe­ing. International Journal of Wellbeing, 1(1), 42-78.

Huang, L. W. (2013). When young adults leave home: Dependency or autonomy? In C. C. Yi (Ed.), The psychological well-being of East Asian youth (pp.223-242). Switzerland: Springer International Publishing AG.

Huta, V., & Ryan, R. M. (2010). Pursuing pleasure or virtue: The differential and overlapping well-be­ing benefits of hedonic and eudaimonic motives. Journal Happiness Studies, 11, 735–762.

Joshanloo, M., & Bakhshi, A. (2015). The factor struc­ture and measurement invariance of positive and negative affect. A study in Iran and the USA. Eu­ropean Journal of Psychological Assessment, 32 (4), 265-272.

Joshanloo, M., & Weijers, D. (2013). A version to hap­piness across culture: A review of whereand why people are avers to happiness. Journal of Happi­ness Studies, 15 (3), 717-735.

Jozefik, B., & Pilecki, M. (2010). Perception of auton­omy and intimacy in families of origin of parents of patients with eating disorders, of parents of de­pressed patients and of parents of healthy controls. A Tran’s generational perspective. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 4, 79-86.

Kahneman, D., Diener, E., & Schwarz, N. (1999). Well-being: The foundations of hedonic psychology. New York: Russell Sage Foundation (Eds.).

  Kashdan, T. B., Biswas-Diener, R., & King, L. A. (2008). Reconsidering happiness: The costs of distinguishing between hedonics and eudaimonia. Journal of Positive Psychology, 3, 219–233.

Kull, M. (2002). The relationships between physical ac­tivity, health status and psychological well-being of fertility-aged women. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 12 ( 4), 241–247.

Keyes, C. L. M. (2002) The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43, 207–222.

Lareson, J. S. (1991). The measurement of health: Con­cepts and indicators. New York: Green Wood Press.

Lloyd , K., & Little, D. E. (2010).Self-Determination Theory as a framework for understanding women’s psychological well-being outcomes from leisure-time physical activity. Leisure Sci­ences, 32, 369–385.

Lu, L. (2000). Gender and conjugal differences in hap­piness. Journal of Social Psychology, 140 (1), 132-141.

Markus, H. R., Kitayama, S., & Heiman, R. J. (1996). Culture and basic psychological principles. In E. T. Higgins & A. W. Kruglanski (Eds.), Social psy­chology: Handbook of basic principles (pp. 857-913). New York, NY, US: Guilford Press.

Mikulincer, M., & Florian, V. (1998). The relationship between adult attachment styles and emotional and cognitive reactions to stressful events. In At­tachment Theory and Close Relationships, ed. JA Simpson, WS Rholes (pp. 143-65). New York: Guilford

Oishi, S., & Diener, E. (2001). Goals, culture, and sub­jective well-being. Personality and Social Psy­chology Bulletin, 27, 1674–1682.

Park, H., & Walton-Moss, B. (2012). Parenting style, parenting stress and children's health-related be­haviors. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 33(6), 495-503.

Roos, S. M. (2006). Self- efficacy, Collective efficacy and psychological wellbeing of Groups in Transi­tion. M.SC. Thesis in clinical psychology. North-West university, Potchofsroom Campus.

Roothman, B., Kirsten, D., & Wissing, M. (2003). Gen­der differences in aspects of psychological well-being. South African Journal of Psychology, 33(4), 212-218.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on he­donic and eudemonics well–being. Annual Review of Psychology, 52, 68-78.

Ryan, R. M., & Huta, V. (2009). Wellness as healthy functioning or wellness as happiness: The im­portanceof eudaimonic thinking. Journal of Posi­tive Psychology, 4, 202-204.

Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Exploration on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 6, 1069-1081.

Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Happi­ness Studies, 9, 13-39.

Schimmack, U., Radhakrishnan, P., Oishi, S. h., Dzo­koto, V., Ahadi, S. (2002). Culture, personality, and subjective well-being: Integrating process models of life satisfaction. Journal of Personality and Social Psychology, 82(4): 582–593.

Seligman, M. (2011). Avisionary new understanding of Happiness & Wellbeing. New York. Free press

Sheldon, K. M., & Niemiec, C. P. (2006). Its not just the amount that counts: Balanced need satisfaction also affects well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 331-141

Shojaee , M., & French , C. (2014). The Relationship between mental health components and locus of control in youth. Journal of Psychology, 5 (8), 966-978.

Siddiqui, S. H. (2015). Impact of Self-Efficacy on Psy­chological Well-Being among Undergraduate Students. The International Journal of Indian Psy­chology, 2 (3), 5-16.

Steger, M. F., & Dik, B. J., (2010). Work as meaning. In P. A. Linley, S. Harrington, and N. Page (Eds.), Oxford handbook of positive psychology and work (pp. 131-142). Oxford, England: Oxford Univer­sity Press.

Stephens, T., Dulberg, C., & Joubert, N. (1999). Mental health of the Canadian population: A comprehen­sive analysis. Chronic Disease in Canada, 20(3), 118-126.

Tierney, P., & Farmer, S. M. (2002). Creative self-effi­cacy: Its potential antecedents and relationship to creative performance. Academy of Management Journal, 45(6), 1137-1148.

Tinker, A. (2000) Women’s health: the unfinished agenda. International Federation of Gynecology and Obstetrics, 70(1), 149-158.

Uchida, Y., & Ogihara, Y. (2012). Personal or Interper­sonal Construal of Happiness: A cultural psycho­logical perspective. International Journal of Well­being, 2(4), 354-369

Uchida, Y., Kitayama, S., Mesquita, B., Reyes, J. A. S., & Morling, B. (2008). Is perceived emotional sup­port beneficial, Well-being and health in inde­pendent and interdependent cultures. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 741-754.

Walendy, D., & Freitas, L. H. (2014). The influence relations among three traditions of well-being and social support, and the associations with age and health. In A. Castro Solano (Ed.), Positive psychology in Latin America. cross-cultural ad­vancements in positive psychology (pp. 255-273). Springer

Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happi­ness: Contrasts of personal expressiveness (eu­daimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 678-691.

World Health Organization. (2014). Gender, women and primary health care renewal. Discussion paper. Geneva: WHOwww.who.int/features/factfiles/mental_ health.