اثر سالیسیلیک‌اسید بر بهبود ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیک ریحان در شرایط تنش شوری کلریدسدیم

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 4، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 54، دی 1397، صفحه 33-43   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2018.545918

نویسندگان

حسن نورافکن^* ؛ فریناز انگوتی

گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

چکیده

شوری از مهم­ترین و متداول­ ترین تنش ­های محیطی وارده بر گیاهان می­ باشد. از طرفی، سالیسیلیک ­اسید به­ عنوان یک تنظیم کننده رشد گیاهی در القای سازوکارهای افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش­ های زیستی و غیرزیستی مؤثر است. بر این اساس، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی جهت ارزیابی اثر سالیسیلیک ­اسید بر بهبود شاخص­های مورفولوژیک و فیزیولوژیک ریحان تحت تنش شوری انجام گرفت. محلول­ پاشی سالیسیلیک ­اسید با رقت ­های 1/0، 5/0 و 1 میلی­ مولار در مرحله 6 تا 8 برگی گیاهچه قبل از اعمال تنش شوری انجام شد و سه هفته متوالی ادامه یافت. تنش شوری با آبیاری گیاهان با رقت­ های 20، 40 و 80 میلی­ مولار نمک کلرید سدیم اعمال شد. در مرحله گلدهی، ارتفاع بوته، قطر ساقه، طول و عرض برگ، تعداد برگ و گل ­آذین، وزن تر و خشک برگ، ساقه و ریشه، طول بلندترین گل­ آذین و ریشه، فاصله بین دو میانگره، تعداد گره در شاخه، درصد ماده خشک ساقه، برگ و ریشه درصد نشت الکترولیت برگ، محتوای نسبی آب، شاخص کلروفیل برگ، شاخص سطح برگ و سطح ویژه برگ اندازه­ گیری شد. تنش شوری باعث کاهش طول و عرض برگ، شاخص سطح برگ، تعداد گره در شاخه، قطر ساقه، وزن تر و خشک ریشه، وزن خشک ساقه، سطح ویژه برگ و افزایش نشت الکترولیت و تعداد برگ گردید. در مقابل، مصرف سالیسیلیک ­اسید توانست در کاهش اثرات سوء تنش شوری در بیشتر صفات مورد ارزیابی مؤثر باشد. همچنین، محلول­ پاشی با رقت ­های 1/0 و 5/0 میلی­ مولار سالیسیلیک ­اسید در برابر تنش شوری اثر بهتری داشت. بنابراین، محلول­ پاشی سالیسیلیک­ اسید می­ تواند به­ عنوان راه­کاری برای جلوگیری از اثرات سوء شوری در ریحان توصیه شود.

کلیدواژه‌ها

 تنش غیرزیستی؛  تنظیم کننده رشد؛  شبه هورمون؛  محرک رشد

مراجع

1. Amiri J (2018) Impact of exogenous salicylic acid on leaf mineral composition of grapevine (Vitis vinifera L.cv Bidaneh Sefid) subjected to salinity.Applied Soil Research 6(2): 119-130. [in Persian with English Abstract]
2. Bahari Saravi SH, Pirdashti HA, Yaghoubiyan Y (2018) Response of chlorophyll fluorescence and physiological parameters of basil (Ocimum basilicum L.) to plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) under salinity stress. Journal of Plant Process and Function Iranian Society of Plant Physiology 6(16): 89-104. [in Persian with English Abstract]
3. Bakhshi Khaniki Gh, Mohsennejad F (2008) Survey on fatty acids of seed oil in some populatins of Ocimum basilicum L. in Iran. Pajouhesh and Sazandegi 78: 99-107. [in Persian with English Abstract]
4. Doulatabadian A, Modarres Sanavy SAM, Etemadi F (2008) Effect of pretreatment of salicylic acid on wheat (Triticum aestivum L.) seed germination under salt stress. Iranian Journal of Biology (Biological Science Promotion) 21(4): 692-702. [in Persian with English Abstract]
5. Emaratpardaz J, Hami A, Ghohari Gh (2016) Evaluation of growth characteristics and essential oil yield of Satureja hortensis L. under salinity and Zn foliar spraying. Agricultural Science and Sustainable Production 26(4): 157-166. [in Persian with English Abstract]
6. Eshghi S, Moharami S, Jamali B (2017) Effect of salicylic acid on growth, yield and fruit quality of strawberry cv. ‘Paros’ under salinity conditions. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture 7(4): 163-174. [in Persian with English Abstract]
7. Farzaneh A, Ghani A, Azizi M (2010) The effect of water stress on morphological characteristic and essential oil content of improved sweet basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Plant Production 17(1): 103-111. [in Persian with English Abstract]
8. Fazeli A, Zarei B, Tahmasebi Z (2018) The effect of salinity stress and salicylic acid on some physiological and biochemical traits of black cumin (Nigella sativa L.). Iranian Journal of Plant Biology 9(4): 68-83. [in Persian with English Abstract]
9. Ganjeali1 A, Abrishamchi P, Shooryabi M (2016) Interaction effects of salinity and salicylic acid on germination, growth and some morpho-physiological characteristics of chickpea genotypes (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Pulses Research 7(2): 78-94. [in Persian with English Abstract]
10. Gholizade F (2012) Effects of salt stress in germination stage in rice genotypes (Oryza sativa L.). New Cellular and Molecular Biotechnology Journal 2(6): 75-81. [in Persian with English Abstract]
11. Kamali M, Kharrazi SM, Selahvarzi Y, Tehranifar A (2012) Effect of salicylic acid on growth and some morphophysiological characteristics of gomphrena (Gomphrena globosa L.) under salinity stress. Journal of Horticultural Science 26(1): 104-112. [in Persian with English Abstract]
12. Kumar PA, Bandhu DA (2005) Salt tolerance and salinity effects on plants: a review. Ecotoxicology and Environmental Safety 60: 324-349.
13. Mahdavian K (2018) Effect of different concentrations of salicylic acid on salinity tolerance of barley seedling (Hordeum vulgare L.). Crop Physiology Journal 9(36): 121-136. [in Persian with English Abstract]
14. Mardani H, Bayat H, Azizi M (2011) Effects of salicylic acid application on morphological and physiological characteristics of cucumber seedling (Cucumis sativus cv. Super Dominus) under drought stress. Journal of Horticultural Science 25(3): 320-326. [in Persian with English Abstract]
15. Masoumi A, Kafi M, Nabati J, Khazaei HR, Davari K, Zare Mehrgerdi M (2012) Effect of drought stress on leaf water status, electrolyte leakage, photosynthesis parameters and chlorophyll fluorescence of two kochia ecotypes (Kochia scoparia) irrigated with saline water. Iranian Journal of Field Crops Research 10(3): 476-484. [in Persian with English Abstract]
16. Mazaheri Tirani M, Kalantari KM (2007) The effects of salicylic acid on some growth and biochemical parameters of Brassica napus L. under water stress. Research Journal of University of Isfahan Science 28(2): 55-66. [in Persian with English Abstract]
17. Moradi R, Rezvani Moghaddam P (2010) The effects of seed pre-priming with salicylic acid under salinity stress on germination and growth characteristics of Foeniculum vulgare Mill (Fennel). Iranian Journal of Field Crops Research 8(3): 489-500. [in Persian with English Abstract]
18. Naghizadeh M, Kabiri R (2017) Effect of foliar application of salicylic acid on some of physiological characteristics of corn (Zea mays L.) under drought stress conditions. Environmental Stresses in Crop Sciences. 9(4): 315-327. [in Persian with English Abstract]
19. Nazabeygi E, Baliuchi N (2011) Effect of salicylic acid and sodium chloride on the activity of catalase and peroxidase enzymes in two rapeseed cultivars. Journal of Crop Ecophysiology 3(3): 196-204. [in Persian with English Abstract]
20. Nourafcan H (2018) Effect of salicylic acid on morpho-physiological characteristics of lemon verbena in in vitro and field conditions. Journal of Crop Ecophysiology 12(2(46)): 303-316. [in Persian with English Abstract]
21. Panahi P, Pourhashemi M, Hasaninejad M (2013) Comparison of specific leaf area in three native oaks of zagros in national botanical garden of Iran. Iranian Forests Ecology 1(2): 12-26. [in Persian with English Abstract]
22. Panahinia M, Sanikhani M, Kheiri A (2016) Morphological characteristics and essential oil production of sweet basil (Ocimum basilicum L.) under application of nitrogen and iron. Agricultural Science and Sustainable Production 26(4): 157-166. [in Persian with English Abstract]
23. Pashangeh Z, Shamili M (2018) Ameliorating negative impacts of salinity on physiological characteristics of guava (Psidium guajava L.) by application of gibberellic acid. Journal of Plant Process and Function Iranin Society of Plant Physiology 7(23): 85-96. [in Persian with English Abstract]
24. Pirasteh-Anosheh H, Emam Y, Rousta MJ, Hashemi SE (2017) Effect of salicylic acid on biochemical attributes and grain yield of barley (Horedum vulgare L. cv. Nosrat) under saline conditions. Iranian Journal of Crop Sciences 18(3): 232-244. [in Persian with English Abstract]
25. Rezayatmand Z, Ali Khavari-Nejad R, Asghari Gh (2013) The effect of salicylic acid on some of physiological and biochemical parameters of Artemisia aucheri Boiss. under salt stress. Iranian journal of plant biology 5(16): 57-70. [in Persian with English Abstract]
26. Seyed Sharifi R, Kamari H; Nagafi Gh (2017) Effects of nano zinc oxide and soil salinity on contribution of stem reserves in grain yield, leaf appearance rate and some growth indices of barley (Hordeum vulgaris L.). Environmental Stresses in Crop Sciences 10(1): 119-137. [in Persian with English Abstract]
27. Shekari F, Pakmehr A, Rastgoo M, Vazayefi M, Goreishi Nasab MJ (2010) Effect of salicylic acid seed priming on some physiological traits of cowpea (Vigna unguiculata L.) under water deficit at podding stage. Journal of Crop Ecophysiology 4(13): 13-30. [in Persian with English Abstract]
28. Shokouhfar AR, Haji Sharafi GH (2009) Effect of salt stress on yield and growth parameter of sugarcane. Journal of agronomy and plant breeding 5(1): 19-30. [in Persian with English Abstract]
29. Tohidi M, Falahi R (2016) Evaluation of yield and yield components of maize by foliar application of salicylic acid. Journal of Crop Ecophysiology 10(3): 645-656. [in Persian with English Abstract]