اثر افزایش غلظت دی اکسید کربن در شرایط وجود خشکی بر توانایی رقابتی علف های هرز با ذرت

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 5، دوره 5، شماره 14، آبان 1392، صفحه 59-73   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حمید رضا میری^*

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان

چکیده

به منظور بررسی اثرات افزایش غلظت CO₂ به همراه تغییر میزان رطوبت خاک بر رشد و توانایی رقابتی ذرت در برابر گیاهان زراعی و علف های هرز سه کربنه و چهارکربنه، آزمایش گلخانه ای در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان در سال 1391 انجام شد. آزمایش شامل بررسی اثر دو تیمار غلظت معمولی (ppm 400) و افزایش یافته (ppm 800) CO₂ و دو تیمار آبیاری معمولی و تنش خشکی بر گیاهان ذرت، گندم، آفتابگردان، ارزن و علف های هرز تاج خروس، سلمه تره، قیاق و یولاف وحشی بصورت کشت تکی و کشت مخلوط با ذرت بود. صفات سطح برگ، وزن خشک ساقه، برگ، ریشه و شاخص توانایی رقابتی (PRY) برای هر گیاه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت CO₂ رشد اندام های هوایی، سطح برگ و ریشه در گیاهان گندم، آفتابگردان، سلمه تره و یولاف وحشی افزایش یافت، در حالیکه در ذرت، ارزن، تاج خروس و قیاق تغییر معنی داری نشان نداد. تنش خشکی وزن خشک، گندم، آفتابگردان، ذرت و ارزن را به ترتیب 2/25، 3/30، 30 و 32 درصد کاهش داد، اما در شرایط CO₂ بالا این مقادیر به ترتیب 0، 3/10، 0 و 7/19 درصد بود. در واقع در شرایط افزایش CO₂ اثرات تنش خشکی بر گیاهان سه کربنه و چهارکربنه کاهش یافته و بخشی از اثرات تنش خشکی با افزایش CO₂ از بین رفت. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش CO₂ توانایی رقابتی علف های هرز سه کربنه در برابر ذرت افزایش می یابد. این امر سبب تغییر برهمکنش رقابتی گیاهان سه کربنه و چهارکربنه با علف های هرز در شرایط تنش خشکی و افزایش CO₂ تغییر می‌شود. بطوریکه رقابت علف های هرز سه کربنه در برابر گیاهان زراعی چهارکربنه افزایش یافته و خسارت ناشی از این گیاهان بیشتر شود.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ رقابت؛ مسیر فتوسنتزی؛ سه کربنه؛ چهار کربنه