بررسی و مقایسه ترکیب های شیمیائی روغن اسانسی دو گونه از جنس"اسکنبیل" ( Calligonum L. ) منطقه آران و بیدگل

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 2، دوره 1، شماره 2، شهریور 1392، صفحه 13-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس دو گونه "اسکنبیل" (C. comosum L`Her.) و "اسکنبیل کرمانی" (C. bungei Boiss.) در منطقه آران و بیدگل مورد بررسی قرار گرفته ‌است. این گونه‌‌ها انحصاری نواحی ماسه‌زارهای بیابانی بوده و در اراضی ماسه‌ای ریگ‌بلند بیابان‌های آران و بیدگل دارای رویشگاه‌های طبیعی می‌باشند. سرشاخه‌های گل‌دار گونه‌‌ها در بهار 1388 جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس‌گیری شدند. برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل‌شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. 27 ترکیب در اسانس گیاه اسکنبیل (C. comosum) شناسائی شد که اجزای اصلی آن، شامل: سیس-3-هگزیل‌ بنزوات (73/13 درصد)، متیل‌جاسمونات (32/12 درصد)، ترانس، ترانس-آلفا-فارنسن (08/8 درصد)، فنیل-‌اتیل ایزوبوتانوات (69/6 درصد) و 5-هیدروکسی-2-دسینوئیک اسیدلاکتون (58/5 درصد) بودند. 17 ترکیب‌شیمیائی در اسانس گیاه اسکنبیل کرمانی (C. bungei) شناسایی شد که اجزای عمده آن به‌ترتیب شامل: اتیل اکتادکانوات (31/42 درصد)، ترانس، ترانس-آلفا-فارنسن (19/10 درصد)، لیمونن (79/9 درصد)، پیپریتنون (34/5 درصد) و متیل جاسمونات (16/5 درصد) بودند. مقایسه ترکیب‌های ترپنی موجود در اسانس دو گونه مورد مطالعه نشان داد، درصد مونوترپن‌های دو گونه نسبت به سزکوئی‌ترپن‌ها بیشتر بود و بخش اعظم ترکیب‌های فرار اسانس دو گونه، متعلق به کتون‌ها، اسیدها، استرها و الکل‌ها بودند.

کلیدواژه‌ها

آران و بیدگل؛ آلفا-فارنسن؛ اسانس؛ اسکنبیل کرمانی؛ اسکنبیل؛ علف هفت‌بند؛ متیل‌جاسمونات