آت اکولوژی، آنتیاکسیدانی و اتنوفارماکولوژی اندامهای مختلف گیاه دارویی Punica granatum var. spinosa در استانهای گلستان و مازندران

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 7، دوره 2، شماره 1، خرداد 1393، صفحه 52-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه مازندرانی^{* 1}؛ عزت اله قائمی²؛ هومان بیات³

¹استادیار گروه زیست شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

²دانشیار گروه میکروبشناسی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان، گرگان، ایران

³داروساز و مسئول فنی کارخانه داروسازی و شرکت کشت و صنعت گیاهان دارویی نیاک، گرگان، ایران

چکیده

در این تحقیق به‌منظور مقایسه مهمترین نیازهای اکولوژیکی، اتنوفارماکولوژی و آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه انار (Punica granatum var. spinosa) در استان‌های گلستان و مازندران، هر یک از نمونه‌های برگ‌، گل‌، میوه‌، دانه و پوست میوه گیاه در فاصله اردیبهشت تا آبان‌ماه 1392 به‌ترتیب از دو رویشگاه طبیعی واقع در استان گلستان (680 متری- رامیان) و مازندران (جزیره ساحلی میانکاله) جمع‌آوری و همزمان مهمترین اطلاعات طب سنتی در مورد اندام‌های مورد استفاده و فراورده‌های دارویی آن از مردم محلی بدست آمد. عصاره اتانولی نمونه‌ها به روش پرکولاسیون تهیه و ارزیابی آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با استفاده از تست DPPH  برحسب میزان IC50 در مهار رادیکالهای آزاد انجام گرفت و نتایج در سطح (05/0P<) ارزیابی گردید. نتایج نشان داد رویشگاه کوهستانی رامیان (680 متر) در استان گلستان با اقلیم نیمه مرطوب سرد‌، بارش سالانه 827/35 میلی‌متر، متوسط حرارت سالانه 12/74 درجه سانتی‌گراد و درخاک‌هایی با هوموس فراوان‌، در حالی که در رویشگاه میانکاله مازندران (15 متر) با اقلیم گرم و مرطوب‌، متوسط بارندگی سالانه 552/7 میلی‌متر، دمای متوسط سالانه 11/6 درجه سانتی‌گراد دارای بافت خاک ماسه- لومی می‌باشد و یک تاخیر یک ماهه در زمان گلدهی گیاه در رویشگاه مازندران نسبت به گلستان وجود دارد و اینکه در طب سنتی هر دو استان از فراورده‌های انار وحشی به‌صورت منفرد یا ترکیبی با سایر گیاهان دارویی در درمان اسهال، دفع کرم و انگل، کاهش فشارخون، تنظیم ضربان قلب، درمان عفونت‌های انگلی، دیابت‌، کم کاری تیرویید و التهاب پروستات استفاده می‌شود. نتایج آزمایشگاهی نیز نشان داد که به‌ترتیب عصاره‌های پوست‌، دانه و برگ گیاه از قدرت بیشتری در مهار رادیکال آزاد برخوردار بودند ولی بالاترین میزان عملکرد آنتی‌اکسیدانی مربوط به عصاره پوست میوه انار در رویشگاه استان گلستان (μg/ml‎ 2.17‎±‎0.1 IC50=) گزارش گردید و اینکه عصاره گلها از کمترین میزان عملکرد آنتی اکسیدانی مخصوصا در استان مازندران برخوردار بودند و این یافته‌ها در تایید مصارف بیشتر دانه‌های انار در مناطق کوهستانی قابل بحث است.

کلیدواژه‌ها

اتنوفارماکولوژی‌؛ آنتی‌اکسیدان‌؛ انار‌؛ (Punica granatum var. spinosa‌)‌؛ اوت اکولوژی؛ استان‌های گلستان و مازندران

مراجع

 

1.Ajaikumar, K.B., Asheef, M., Babu, B.H., and Padikkala, J. 2009. The inhibition of gastric mucosal injury by PGL (pomegranate) methanolic extract. J. Ethnopharmacol 96:171–176.

2.Aviram, M., Volkova, N., and Coleman, R. 2008. Pomegranate phenolics from the peels, arils, and flowers are anti atherogenic: studies in vivo in atherosclerotic Apo lipoprotein E-deficient (E°) mice and in vitro cultured macrophages and lipoproteins. J. Agric. Food Chem., 56:1148-1157.

3.Bagri, P., Ali, M., Aeri, V., Bhowmik, M., and Sultana, S. 2009. Anti diabetic effect of Punica granatum flowers: Effect on hyperlipidemia, pancreatic cells lipid peroxidation and antioxidant enzymes in experimental diabetes. Food and Chemical Toxicology 47: 50–54.

4.Berrougui, H., Martín-Cordero, C., Khalil, A., Hmamouchi, M., Ettaib, A., Marhuenda, E., and Herrera, M.D. 2006. Vaso relaxant effects of harmine and harmaline extracted from Peganum harmala L. seed's in isolated rat aorta. pharmacological Research Journal. 54: 150-157.

5.Celik, I., Temur, A., and Isik, I. 2009. Hepatoprotective role and antioxidant capacity of pomegranate (Punica granatum L.) flowers infusion against trichloroacetic acid-exposed in rats. Food and Chemical Toxicology, 47:145-149.

 6.Celik, I., Temur, A., and Isik, I. 2009. Hepatoprotective role and antioxidant capacity of pomegranate (Punica granatum) flowers infusion against trichloroacetic acid-exposed in rats. Food and Chemical Toxicology. 47(1): 145–149.

7.Derakhshanfar, A., Oloumi, M.M., and Mirzaie, M. 2009. Study on the effect of Peganum harmala extract on experimental skin wound healing in rat: pathological and biomechanical findings. Clinical Pathology Journal. 580-589.

8.Haidaria, M.B. 2009. Muzammil Alia, Samuel Ward Casscells IIIa, b, Mohammad Madjida, b. Pomegranate (Punica granatum) purified polyphenol extract inhibits influenza virus and has a ynergistic effect with oseltamivir. Phytomedicine. 16 (12): 1127–1136.

9.Kordali, S., Kotan, R., and Mavi, A. 2005. Determination of the chemical composition and anti-oxidant activity of the essential oil of Artemisia dracunculus and A. annuae J. Agri. Food Chemistry. 53(24): 9452-8.

10.Kotamballi N. Chidambara Murthy, Guddadarangavvahally K.J., and Ravendra, P.S. 2005. Studies on antioxidant activity of pomegranate (Punica granatum) peel extract using in vivo models. J. Agric. Food Chem., 50(17): 4791–4795.

11.Lanskya, E.P., and Newmana, R. 2005. Punica granatum (pomegranate) and its potential for prevention and treatment of inflammation and cancer. Journal of Ethno pharmacology. 109(2):177–206.

12.Lee, C-J., Chen, L-G., Liang, W-L., and Wang, C-C. 2010. Anti-inflammatory effects of Punica granatum L. in vitro and in vivo. J. Food Chemistry, 118: 315-322.

13.Mazandarani, M., Yassaghi, S., Rezaei, M.B., and Ghaemi, E.A. 2007. Ethnobotany and anti bacterial activity from essential oil of two endemic Hypericum species in North of Iran. Asian Journal of Plant Sciences. 6(2):354-358.

14.Negi, P.S., and Jayaprakasha, G.K. 2003. Antioxidant and antibacterial activities of Punica granatum peel extracts. Journal of Food Science, 68(4):1473–1477.

15.Pathak, S.B. 2004. "TLC Densitometric method for the quantification of eugenol and gallic acid in Clove". Chromatographia 60 (3-4): 241–244.

16.Perticone, P., Degrassi, F., and De Salvia, R. 2008. Assessment of the genotoxic risk of Punica granatum L. (Punicaceae) whole fruit extracts. Journal o Ethno pharmacology, 115: 416-422.

17.Seeram, N.P., Aronson, W.J., and Zhang, Y. 2008. Pomegranate ellagitannin-derived metabolites inhibit prostate cancer growth and localize to the mouse prostate gland. J. Agric. Food Chemesitry, 55: 7732-7737.

18.Sies, H., Schewe, T., Heiss, C., and Kelm, M. 2005. Cocoa polyphenols and inflammatory mediators. Am. J. Clin. Nutr., 81:304S–12S.

19.Singh, R.P., Murthy, K.N.C., and Jayaprakasha, G.K. 2002 Studies on the antioxidant activity of pomegranate peel and seed extracts using in vitro models. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50: 81–86.

20.Spencer, J.P.E. 2008. "Flavonoids: modulators of brain function?". The Britishjournal of nutrition 99 E Suppl. 1: ES60–ES77.

21.Vita, J.A. 2005. Polyphenols and cardiovascular disease: effects on endothelial and platelet function. Am. J. Clin. Nutr., 81: 292S–7S.

22.Wang, R., Wang, W., Wang, L., Liu, R., Ding, Y., and Du, L. 2006. Constituents of the flower of punica granatum. Fitoterapia,77:534-537.

23.Shahverdi, A.R., Ostad, S.N., Khodaee, S., Bitarafan, L., Monsef-Esfahani, H.R., Jamalifar, H., Nikavar, B., and Mohseni, M. 2008. Antimicrobial and cytotoxicity potential of Peganum harmala smoke. Pathlogy Magazine. 4(15): 236-40.

24.Shi, C.C., Liao, J.F., and Chen, C.F. 2001. Spasmolytic effect of three harmala alkaloids on guinea – pig isolated trachea. Pharmacol toxicology Journal. 89: 259-264.

25.WHO report. 2003. Global tuberculosis control: surveillance, planning, financing Geneva, Switzerland, (WHO/CDS/TB /2003.316).