اثر ارتفاع بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی برگ گیاه گزنه (L. Urtica dioica) در استان‌های مازندران و گلستان

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 1، دوره 9، شماره 35، آذر 1393، صفحه 1-11   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

مصطفی نجار فیروز جایی^{* 1}؛ خدایار همتی²؛ سارا خراسانی نژاد³؛ امیر دارائی گرمه خانی⁴؛ امین اله باقری فرد⁵

¹کارشناس‌ارشد، گروه تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان

²دانشیار، گروه تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان

³استادیار، گروه تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان

⁴استادیار، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان

⁵دانشجوی دکتری، گیاهان دارویی، پردیس دانشگاهی، دانشگاه گیلان، گیلان

چکیده

عوامل محیطی به‌عنوان مهم‌ترین عامل مؤثر بر صفات مورفولوژیکی و نیز بیان ژن‌های بیوسنتزکننده ترکیبات ثانویه در گیاهان دارویی مطرح می‌باشد. در این تحقیق اثر ارتفاع در دو استان مازندران و گلستان روی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه گزنه مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری از مناطق مختلف در زمان گلدهی گیاه صورت پذیرفت. داده‌‌ها در قالب طرح کاملاً تصادفی، بصورت آشیانه‌ای با استفاده از نرم‌افزار آماری SAS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ارتفاع و اکوتیپ به‌صورت معنی‌داری خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی گزنه را تحت تاثیر قرار داد. نتایج نشان داد که مقدار هر سه صفت طول و عرض برگ  و نیز طول اندام هوایی گیاه با افزایش ارتفاع از سطح دریا کاهش یافت به‌طوری که کمترین میزان طول و عرض برگ و کمترین ارتفاع گیاه و نیز بیشترین میزان کلروفیل در منطقه له کوه مازندران با ارتفاع 2250 متر بدست آمد.همچنین نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئید‌ها، اسید کلروژنیک، اسید کافئیک و روتین در برگ گیاه گزنه با افزایش ارتفاع بیشتر شد به نحوی که بیشترین میزان ترکیبات فوق در در ارتفاع 2250 متری منطقه له کوه مازندران مشاهده گشت.

کلیدواژه‌ها

ارتفاع؛ فلاونوئید؛ فنل؛ گزنه؛ HPLC