مطالعه تاثیر جهت‌های مختلف شیب بر میزان تولید کتیرا در Astragalus hypsogeton Bunge. در خراسان شمالی

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 6، دوره 9، شماره 35، آذر 1393، صفحه 53-60   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم محمودی^{* 1}؛ رمضان استیری²

¹کارشناس، اداره کل منابع طبیعی خراسان شمالی

²کارشناس‌ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه گنبد، گنبد

چکیده

صمغ کتیرا، تراوه خشک شدة طبیعی حاصل از برخی گونه‌های Astragalus بوده و به عنوان یک هیدروکلوئید باکیفیت مطرح می باشد و در صنایع غذایی، داروسازی، و پزشکی، نساجی کاربردهای فراوان دارد. گونه‌های گون مولد کتیرا عمدتاً گونه‌هایی خاردار و خشکی‌پسند بوده که در مراتع کوهستانی و تخریب ‌یافته گسترش یافته‌اند. تراکم و تولید این گونه‌ها در جهات مختلف شیب، بواسطه تغییرات معنی‌دار بارندگی و رطوبت، میزان چرای دام، شدت فرسایش و ساختمان خاک متغیر است. به‌منظور بررسی این تغییرات در گون کوه بهار (Astragalus hypsogeton Bung.) در طرح بهره‌برداری کتیرای کوه بهار خراسان شمالی، اقدام به نمونه‌برداری کتیرا در چهار جهت اصلی گردید. آنالیز واریانس میانگین داده‌ها و مقایسه نتایج با آزمون دانکن نشان داد تولید کتیرا در جهت شیب‌های جنوبی، بواسطه افزایش تراکم و تاج پوشش بوته‌های گون بیشتر از جهت‌های دیگر بود که خود ناشی از کمبود رطوبت خاک و متعاقب آن، حذف گونه‌های اصلی و کلیدی مرتع و جایگزینی گونه مهاجم گون در این جهت شیب نسبت به سایر جهت‌ها بویژه نسبت به جهت شیب شمالی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

جهت شیب؛ خراسان شمالی؛ کتیرا؛ کوه بهار؛ گون