تأثیر باکتری‌های افزاینده رشد بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی بذر گندم (رقم مروارید) تحت آلودگی به نیترات مس

تحقیقات بذر

مقاله 1، دوره 4، شماره 10، فروردین 1393، صفحه 1-9   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهه تشکری فرد^{* 1}؛ فاطمه تقوی قاسمخیلی²؛ همت اله پیردشتی³

¹دانشجوی کارشناس ارشد، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

²دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری.

³دانشیار، گروه زراعت پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

چکیده

تجمع فلزات سنگین با ایجاد سمیت در خاک‌های کشاورزی تهدیدی برای تولید گیاهان زراعی است. مطالعات زیادی نشان داده‌اند کاربرد میکروارگانیسم‌هایی نظیر باکتری‌های محرک رشد گیاه می‌تواند به‌طور معنی‌داری این سمیت را کاهش دهد. بنابراین به‌ منظور بررسی اثر این باکتری‌ها بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی گندم رقممروارید تحت آلودگی به نیترات مس، آزمایشی به‌‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سطوح مختلف نیترات مس (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌گرم بر لیتر) و کاربرد و عدم کاربرد باکتری‌های Azotobacter spp. و Azospirillum spp. با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس تیمارها نشان داد که تلقیح باکتری بر صفات طول ریشه‌چه، ضریب آلومتری و طول گیاهچه و آلودگی به نیترات مس، بر سرعت و درصد جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، ضریب آلومتری، طول ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاهچه اثر معنی‌داری داشت. اثر متقابل تیمار باکتری و آلودگی تنها در صفات طول ریشه‌چه و ضریب آلومتری در سطح یک درصد معنی‌داری بود. با افزایش غلظت نیترات مس، سرعت و درصد جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ساقچه و گیاهچه به‌ترتیب نسبت به شاهد 41، 17، 70، 33 و 63 درصد کاهش نشان داد. بیشترین میزان طول ریشه‌چه و ضریب آلومتری مربوط به تیمار کاربرد باکتری و سطح صفر نیترات مس بود و با افزایش آلودگی صفات مذکور کاهش یافتند. در مجموع به‌نظر می‌رسد باکتری‌های افزاینده رشد مورد مطالعه نسبت به سطح 50 و بالاتر نیترات مس حساس می‌باشند و محلول مس به‌طور معنی‌داری باعث بازدارندگی جوانه‌زنی در مقایسه با شاهد شده و سمیت آن با افزایش غلظت زیاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

باکتری‌های افزاینده رشد؛ جوانه‌زنی؛ گندم؛ مس