اثر پرایمینگ شیمیایی و زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه باقلا (Vicia faba L.)

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 8، دوره 10، شماره 40، اسفند 1394، صفحه 73-83   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

رضا درشین زنوش¹؛ محمد حسین انصاری^{* 2}؛ معرفت مصطفوی راد³

¹۱ کارشناس‌ارشد، گروه زراعت، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

²استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

³استادیار، بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ شیمیایی و تلقیح با باکتری‌های محرک رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد باقلا، پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی رشت در سال زراعی 94-1393 به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل سویه‌های باکتری سودوموناس فلورسنت (41، 169، 187 و عدم تلقیح) و نیز سطوح مختلف محلول اوره، محلول سولفات روی و همراه آب معمولی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش پرایمینگ شیمیایی و زیستی توسط تلقیح باکتریایی بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، عملکرد غلاف سبز و عملکرد و پروتئین دانه معنی‌دار بود در حالی که فقط اثر تلقیح باکتریایی بر فسفر دانه معنی‌دار شد به طوری که بیشترین مقدار فسفر دانه در شرایط تلقیح با سویه 187 به‌دست آمد. در این آزمایش بیشترین عملکرد دانه و غلاف سبز (در شرایط عدم تلقیح بذور با باکتری و پرایمینگ با اوره حاصل شد به‌طور کلی نتایج آزمایش حاضر نشان داد که تکنیک کم‌‌هزینه پرایمینگ با اوره در شرایط مزرعه سبب افزایش عملکرد باقلا می‌گردد. بدین‌ترتیب پرایمینگ با اوره جهت بهبود عملکرد این گیاه در اراضی شالیزاری گیلان می‌تواند قابل توصیه باشد.

کلیدواژه‌ها

باقلا؛ پرایمینگ شیمیایی؛ تلقیح باکتریایی؛ صفات زراعی

مراجع

امامی،ع. (۱۳۷۵).روش‌های تجزیه گیاه. جلد اول. موسسه تحقیقات آب و خاک. نشریه شماره 982. ۲۴۶ صفحه.

پارسا، م. و  باقری،ع. (۱۳۸۷). حبوبات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. صفحه 522.

پیوندی، م.، لطیف، و. و صبورا، ع. (۱۳۹۲). تاثیر نیتروژن و مس بر برخی خصوصیات کمی گیاه کلزا ارقام اکاپی و هیولا (Brasica napus cultivars Okapi and Hayola). مجله فیزیولوژی محیطی گیاهی، سال 8، شماره 32، صفحات 52-43.

رضاپور کویشاهی، ط.، انصاری، م. ح. و مصطفوی راد، م. (۱۳۹۳). اثر باکتری­های حل کننده فسفات و کود فسفره بر عملکرد لوبیای محلی گیلان. مجله به‌زراعی کشاورزی. جلد ۱۷. شماره ۳. صفحات 756-743.

رضوان‌طلب، ن.، پیردشتی، ه، بهمنیار، م. ع. و عباسیان، ا. (۱۳۹۱). بررسی اثر انواع و مقادیر مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر میزان برخی عناصر (Zea mays L.) پرمصرف برگ و دانه در ذرت. مجله فیزیولوژی محیطی گیاهی، جلد 7، شماره 27، صفحات 30-20.

صباغ پور، س.ح. (۱۳۷۴). بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد باقلای برکت. مجله نهال بذر، جلد11. شماره 4. صفحات 13-9.

ضرغامی، ر. (۱۳۸۱). بررسی اثر تاریخ کاشت، فاصله کاشت و تغذیه روی صفات کمی و کیفی باقلا مازندرانی. پایان نامه کارشناسی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس.

عزیزی، گ.، لیلا علیمردانی، ل. و سیاهمرگویی، آ. (۱۳۹۰). بررسی رابطه بین عدد دستگاه کلروفیل‌متر با محتوای کلروفیل، فتوسنتز و میزان نیتروژن برگ در سویا  (Glycine max L.). مجله فیزیولوژی محیطی گیاهی، سال 6، شماره 23، صفحات 40-34.

علی احیایی، م. و بهبهانی­زاده، ع. ا. (۱۳۷۲). شرح روش­های تجزیۀ خاک و گیاه. جلد اول، موسسه تحقیقات خاک و آب، نشریۀ شماره 893، تهران، ایران. صفحه ۳۴۲.

علیزاده، آ. و خواست خدایی، آ. (۱۳۸۷) . بررسی کاربرد توأم میکوریزا و آزوسپریلیوم با هدف بهینه­سازی مصرف کود نیتروژن و فسفر در زراعت پایدار ذرت. یافته­های نوین کشاورزی. جلد ۳. شماره ۱. صفحات 65-55.

لطیف­زاده، م. ابوطالبیان، م.ح. زواره، م. و ربیعی، م. (۱۳۹۲). تأثیر پرایمینگ بذر در مزرعه و تاریخ کاشت بر خصوصیات ظهور گیاهچه، عملکرد و اجزای عملکرد یک ژنوتیپ بومی لوبیا به عنوان کشت دوم ، مجله علوم گیاهان زراعی ایران، جلد 44 ، شماره ۱. صفحات ۳3-۲3.

Afzal, I., Aslam, N., Mabood, F., Hussain, A. and Irfan, S. (2004). Enhancement of germination and emergence of Canola seeds by different priming techniques. Caderno de Pesquisa Ser. Biologia da Universidade de Santa Cruz do Sul. 16:19–34.

Ali, S.K.Z, Sandhya, V., Grover, M., Kishore, N., Rao, L.V. and Venkateswarlu, B. (2009). Pseudomonas sp. strain AKM-P6 enhances tolerance of sorghum seedlings to elevated temperatures. Biology and Fertility of Soils. 46: 45-55.

Ansari, M.H., Ebadi Bilehsavar, T., Faramarzi, A., and Asadi Rahmani, H. (2012). Study of the effects of the plant growth promoting bacteria on the yield and yield components of the Wheat under the rain fed and irrigated conditions. Journal of Agronomy and Plant Production. 4(6): 1343–1350.

Arnon, A.N. (1967). Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23:112–122.

Ashraf, M. and Foolad, M.R. (2005). Pre-sowing srrd treatment- a shotgun approach to improve germination growth and crop yield under saline and non-saline condition. Advances in Agronomy. 88: 223–271.

Bradford, K.J. (1986). Manipulation of seed water relations via osmotic priming to improve germination under stress conditions. Horticultural Science. 21:1105–1112.

Clark, L.J., Whalley, W.R., Ellis-Jones, J., Dent, K., Rowse, H.R., Finch-Savage, W.E., Gatsai, T., Jasi, L., Kaseke, N.E., Murungu, F.S., Riches, C.R. and Chiduza, C. (2001). On- farm seed priming in maize: a physiological evaluation. In: proceeding of the Seventh Eastern and southern Africa Regional Maize Conference. 11^th-15^th February: 268–273.

Farooq, M., Basra, S.M.A. and Rehman, H. (2006). Seed priming enhances emergence, yield, and quality of direct-seeded rice. Crop Physiology. 31:42–46.

Glick, B.R., Penrose, D. and Wendo, M. (2001). Bacterial promotion of plant growth. Biotechnology Advances. 19: 135–138.

Mayak, S., Tirosh, T. and Glick, B.R. (2004). Plant growth promoting bacteria that confer resistance to water stress in tomato and pepper. Plant Science.166: 525–530.

Murungu, F.S., Chiduza, C., Nyamugafata, P., Clark, L.J., Whalley, W.R. and Finch-Savage, W. E. (2004). Effect of on-farm seed priming on consecutive daily sowing occasion on the emergence and growth of maize in semi-arid Zimbabwe. Field Crops Research. 89: 49–57.

Rashid, A.P., Hollington, A., Harris, D. and Khan, D. (2006). On farm seed priming for barely on normal, saline and sodic soils in North west frontier province, Pakistan Crop Protection. 24: 276–281.

 Rashid, M., Khalil, S., Ayub, N., Alam, S. and Latif, F. (2004). Organic Acids productions solubilization by phosphate solubilizing microorganisms (PSM) under in vitro conditions. Pakistan Journal of Biological Sciences. 7:187–196.

Rodriguez, H. and Fraga, R. (1999). Phosphate solubilizing bacteria and their role in plant growth promotion. Biotechnology Advances. 17: 319–339.

Sandhya, V., Ali S.k.Z., Grover, M., Reddy, G. and Venkateswarlu, B. (2009). Pseudomonas sp. strain P45 protects sunflowers seedlings from drought stress through improved soil structure. Journal of Oilseed Research. 26: 600–601.

Sharma, R.Z., Seema, S., Sayyed, B., Trivedi, H. and Thivakaran, A. (2013). Phosphate solubilizing microbes: sustainable approach for managing phosphorus deficiency in agricultural soils. Springerplus. 2:587–590.

Sindhu, S.S., Suneja, S., Goel., A.K., Parmar, N.K. and Dadarwal, R. (2002). Plant growth promoting effects of Pseudomonas sp. On coinoculation with Mesorhizobium sp. Cicer strain under sterile and wilt sick soil conditions. Applied Soil Ecology. 19:57–64.

Vivekananthan, R., Ravi, M., Ramanathan, A. and Samiyappan, R. (2004). Lytic enzymes induced by Pseudomonas fluorescens and other biocontrol organisms mediate defence against the anthracnose pathogen in mango. World Journal of Microbiology and Biotechnology. 20: 235–244.

Wu, S.C., Cao, Z.H., Li, Z.G., Cheung, K.C., and Wong, M.H. (2005). Effects of biofertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma. 125:155-166.

Zahir, A.Z., Arshad, M. and Frankenberger (Jr.), W.F. (2004). Plant growth promoting rhizobacteria: applications and perspectives in agriculture. Advances in Agronomy. 81: 97–168.