پاسخ ریشه ی گلرنگ (Carthamus tinctorius L) به غلظت، زمان و نحوه ی مصرف عصاره ی جلبک دریایی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 13، دوره 9، شماره 31، اسفند 1396، صفحه 140-157   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد سیبی¹؛ حمیدرضا خزاعی^{* 2}؛ احمد نظامی²

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

²استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

به منظور بررسی پاسخ ریشه گلرنگ به غلظت،زمان و نحوه مصرف عصاره جلبک دریایی،در سال 1393 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد.عوامل آزمایش شامل غلظت های مصرف عصاره جلبک دریایی در چهار سطح ، مراحل مصرف عصاره جلبک دریایی در دو سطح و نحوه مصرف عصاره جلبک دریایی در دو سطح بودند. نتایج نشان داد که غلظت مصرف عصاره جلبک دریایی بر صفات حجم ریشه،سطح ریشه،نسبت اندام هوایی به ریشه،ارتفاع بوته،قطر ساقه، تعداد غوزه در بوته و عملکرد بیولوژیک غوزه فرعی اثر بسیار معنی داری داشت. مراحل مصرف عصاره جلبک دریایی نیز حجم ریشه، سطح ریشه، نسبت اندام هوایی به ریشه،ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک غوزه فرعی را در سطح آماری یک درصد و تعداد غوزه در بوته را در سطح آماری پنج درصد تحت تأثیر قرار داد ولی اثر معنی داری بر قطر ساقه نداشت. همچنین نحوه مصرف عصاره جلبک دریایی توانست بر صفات حجم ریشه، سطح ریشه، قطر ساقه و عملکرد بیولوژیک غوزه فرعی در سطح آماری یک درصد و بر صفات نسبت اندام هوایی به ریشه و ارتفاع بوته در سطح آماری پنج درصد مؤثر واقع شود ولی اثر معنی داری بر صفت تعداد غوزه در بوته نداشت. نتایج نشان داد که بیشترین حجم و سطح ریشه به ترتیب با میانگین های 56 سانتی متر مکعب و 18176 سانتی متر مربع از تیمار مصرف دو لیتر در هکتار عصاره جلبک دریایی در مرحله رشد رویشی گیاه به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

تعداد غوزه در بوته؛ حجم ریشه؛ سطح ریشه؛ قطر ساقه؛ وکوزیم مایع

مراجع

اخوان، س.، م. شعبانپور و م. اصفهانی. 1391 .اثر تراکم و بافت خاک بر رشد ریشه و اندامهای هوایی گندم. نشریهی آب و خاک (علوم و صنایع
.727-735 :3 شماره، 26 جلد). کشاورزی
امیدی، ا. ح. 1388 .اثر تنش خشکی در مراحل رشدی مختلف بر عملکرد دانه و برخی ویژگیهای زراعی و فیزیولوژیکی سه رقم گلرنگ بهاره.
مجله‌ی به زراعی نهال و بذر. جلد 2-25 ،شماره 1 :31-15.

باقری، م. 1374 .اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گلرنگ، پایان نامهی کارشناسی ارشد زراعت. دانشکدهی کشاورزی، دانشگاه
صنعتی اصفهان. 125 صفحه.
باقری، ح.، ب. عندلیبی و م.ر. عظیمی مقدم. 1391 .اثر کاربرد مادهی ضد تعرق آترازین بر بهبود صفات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد
گلرنگ در شرایط دیم. مجلهی به زراعی کشاورزی، جلد14 ،شماره12 :16-1.
حقیقتی ملکی، ا. و ف. فری 1386 .بررسی اثر کودهای نیتروژن و فسفر در عملکرد و درصد روغن ارقام مختلف گلرنگ دیم. مجموعه مقالات
دهمین کنگرهی علوم خاک ایران. کرج- پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. 6-4 شهریور 1386 .کرج، ایران. 75-70
روح اللهی، ا. و م. کافی. 1389 .ارزیابی دو روش اندازهگیری اندام زیر زمینی چمن پوآ (Barimpala.cv pratensis Poa (تحت تأثیر تنظیم
کنندههای رشد و تیمارهای آبیاری. نشریهی علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 24 ،شماره 2 :158-154.
سیبی، م.1390 .اثر تنش آبی، زئولیت و محلولپاشی اسید سالیسیلیک بر برخی صفات زراعی و فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره. پایان نامهی کارشناسی
ارشد زراعت، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک. 213 صفحه.
سیبی، م.، م. میرزاخانی و م. گماریان. 1391 .اثر تنش آبی، مصرف زئولیت و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ بهاره. فصلنامه-
ی یافتههای نوین کشاورزی. جلد5 ،شماره3 :290-275.
میرزاخانی، م. 1391 .واکنش اجزاء عملکرد گلرنگ به تلقیح با قارچ میکوریزا، باکتری ازتوباکتر و مصرف حاصلخیزکنندههای شیمیایی. فصلنامهی
پژوهشهای علوم گیاهی. جلد7 ،شماره2 :51-37.
یوسفوند، پ.، ن. ع. ساجدی.، و م. میرزاخانی، 1390 .تاثیر تنش خشکی، مصرف زئولیت و سلنیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان.
فصلنامهی یافتههای نوین کشاورزی، سال 5 ،شماره 3 :339-325.

Abbadi, J., J. Gerendás and B. Sattelmacher. 2008. Effects of nitrogen supply on growth, yield and yield
components of safflower and sunflower. Plant and soil J. 306: 167-180.
Altındişli, A., M.E. İrget, H. Kalkan, S. Kara and M. Oktay. 1998. Effect of foliar applied KNO3 on yield,
quality and leaf nutrients of Carignane and Colombard wine grapes. In: Anac, D. and P. Martin- Prével,
Improved Crop Quality by Nutrient Management. Pp: 103-106.
Atzmon, N. and J. Van Staden. 1994. The effect of seaweed concentrate on the growth of Pinus pinea
seedlings. New For. 8:279–288.
Bangal, D.B., B.M. Birari and K.G. Patil. 1988. Root characters the important criteria for drought resistance
in wheat. J. Maharastra Agric. Univ. 13: 242-243.
Bassil, E.S., S.R. Kaffka and R.A. Hutmacher. 2002. Response of safflower (Carthamus tinctorius L.) to
residual soil N following cotton (Gossypium spp.) in rotation in the San Joaquin Valley of California. J.
Agric. Sci. 138: 395–402.
Blunden, G., A.L. Cripps, S.M. Gordon, T.G. Mason and C.H. Turner. 1986. The characterisation and
quantitative estimation of betaines in commercial seaweed extracts. Bot. Mar. 29:155–160.
Bohm, W. 1979. Methods of studying root system. Ecological studies Analysis and Synthesis. Springer–
verlag, Berlin Heidelberg New York. 33: 201p.
Craigie, J.S. 1990. Cell walls. In: Cole KM, Sheath RG (eds) Biology of the red algae. Cambridge University
Press, Cambridge. pp 221–257.
Crouch, I.J. and J. Van Staden. 1991. Evidence for rooting factors in a seaweed concentrate prepared from
Ecklonia maxima. J. Plant Physiol. 137:319–322.
Crouch, I.J. and J. Van Staden. 1992. Effect of seaweed concentrate on the establishment and yield of
greenhouse tomato plants. J. Appl. Phycol. 4:291–296.
Crouch, I.J. and J. Van Staden. 1993. Evidence for the presence of plant growth regulators in commercial
seaweed products. Plant Growth Regul. 13:21–29.
Duarte, M.E.R., M.A. Cardoso, M.D. Noseda and A.S. Cerezo. 2001. Structural studies on fucoidan from
brown seaweed Sagassum stenophyllum. Carbohydrate Res. 333:281–293.
Ganapathy Selvam, G and K. Sivakumar. 2014. Influence of seaweed extract as an organic fertilizer on the
growth and yield of Arachis hypogea L. and their elemental composition using SEM–Energy Dispersive
Spectroscopic analysis. Asi. Pac. J. of Rep. 3(1): 18-22.

Jiang, Y. and B. Huang. 2001. Osmotic adjustment and root growth associated with drought preconditioningenhanced heat tolerance in Kentucky bluegrass. Crop Sci. 41:1168-1173.
Kowalski, B., A.K. Jager and J. Van Staden. 1999. The effect of a seaweed concentrate on the in vitro growth
and acclimatization of potato plantlets. Potato Res. 42:131–139.
Makela, P., P. Peltonensainio, K. Jokinen, E. Pehu, H. Seta¨la¨, R. Hinkkanen and S. Somersalo. 1996. Uptake
and translocation of foliar- applied glycinebetaine in crop plants. Plant Sci. 121: 221-234.
McNeil, S.D., M.L. Nuccio and A.D. Hanson. 1999. Betaines and related osmoprotectants: Targets for
metabolic engineering of stress resistance. Plant Physiol. 120: 945 - 949.
Nabipour, M., M. Meskarbashee and H. Yousefpour. 2007. The effect of water deficit on yield and yield
components of safflower (Cartamus tinctorius L.). Pakistan Journ of Bio Sci. 10(3):421-426.
Naidu, B.P., D.F. Cameron and S.V. Konduri. 2002. Improving drought toloerance of cotton by Glycine
betaine applicatien and selection.CSIRO, Tropicul Agriculture, Cunnigham Laboratory, St Lucia, Qid.
4067. Australian, Agronomy Conferance. Papers.
Ojaglu, F. 2007. The effect of bio-fertilizer inoculation on grain yield and its components of safflower. M.Sc.
Thesis. Islamic Azad University of Tabriz. 89 pp.
Pinter, J.P., J. Gzipoli, R.J. Reginato, R.D. Jackson and S.B. Idso. 1990. Canopy temperature as indicator of
different water use and yield performance among wheat cultivars. Agricul. Water Manag. 18: 35- 48.
Rathore, S.S., D.R. Chaudhary, G.N. Boricha, A. Ghosh, B.P. Bhatt, S.T. Zodape and J.S. Patolia. 2009.
Effect of seaweed extract on the growth, yield and nutrient uptake of soybean (Glycine max) under rainfed
conditions. Sou. Afri. J. of Bot. 75: 351–355.
Rayorath, P., M.N. Jithesh, A. Farid, W. Khan, R. Palanisamy, S.D. Hankins, A.T. Critchley and B.
Prithiviraj. 2008. Rapid bioassays to evaluate the plant growth promoting activity of Ascophyllum
nodosum (L.) Le Jol. using a model plant, Arabidopsis thaliana (L.) Heynh. J. Appl. Phycol. 20:423–429.
Sinclair, T.R. 1998. Historical changes in harvest index and crop nitrogen accumulation. Agron J. 38: 638–
643.
Singh, G., H.S. Sekhon and J.S. Kolar. 2005. Pulses. Agrotech Publishing Academy, Udaipur, India.
Sla`vik, M. 2005. Production of Norway spruce (Picea abies) seedlings on substrate mixes using growth
stimulants. J. For. Sci. 51:15–23.
Stampar, F., M. Hudina, K. Dolenc and V. Usenik. 1998. Influence of foliar fertilization on yield quantity and
quality of apple (Malus domestica borkh.). In: Anac, D. and P. Martin- Prével. Improved crop quality by
nutrient management. Pp: 91-94.
Stirk, W.A., M.S. Novak and J. Van Staden. 2003. Cytokinins in macroalgae. Plant Gro. Reg. 41:13–24.
Sunarpi., A. Jupri, R. Kurnianingsih, N.I. Julisaniah and A. Nikmatullah. 2010. Effect of seaweed extracts on
growth and yield of rice plants. Nus. Biosci, 2(2):73-77.
Temelli, F. and B. Bozan. 2008. Chemical composition and oxidative stability of flax, safflower and poppy
seed and seed oils. Bio. Tech. 99: 6354–6359.
Temple, W.D. and A.A. Bomke. 1988. Effects of kelp (Macrocystis integrifolia) on soil chemical properties
and crop responses. Plant Soil. 105:213–222.
Verkleij, F.N. 1992. Seaweed extracts in agriculture and horticulture: a review. Bio Agri and Hort. 8:309–
324.
Yau, S.K. 2007. Winter versus spring sowing of rainfed safflower in a semi-arid, high-elevation
Mediterranean environment. Eur. J. Agron. 26: 249–256.