بررسی اخلاق مدیریتی در کلیله و دمنه

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 5، دوره 8، شماره 32، اسفند 1395، صفحه 137-160   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه شیخ لووند¹؛ تهمینه مستعلی زاد²

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

²کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

چکیده

کلیله و دمنه کتابی است که در قرن ششم نوشته شده و اصول و قوانین حکومتی و اخلاقی را توأمان در قالب حکایت تبیین کرده­است. این اثر علاوه بر جنبه­های ادبی، آموزه­های اخلاقی و مدیریتی بی­شماری دارد. نصرالله منشی به بسیاری از اصول اخلاق مدیریتی اشاره کرده است که با بررسی و به کارگیری آن می­توان بسیار استفاده­کرد. از میان این اصول اخلاقی- مدیریتی، ده اصل بسیار چشم­نواز است. این اصول به این قرارند: برقراری عدالت، توأمان بودن دین و ملک، داشتن خرد و دانش در امور، حزم و دوراندیشی جامع، داشتن خلاقیت و ابتکار، تعجیل در تدارکِ امور و دوراندیشی، پرهیز از ستم و ظلم، لزوم رایزنی با اطرافیان، رعیت پروری، تشویق و تنبیه. در این مجال تلاش شده که این اصول با تکیه بر کلیله و دمنه شرح داده شود.

کلیدواژه‌ها

کلیله و دمنه؛ اصول اخلاقی؛ اصول مدیریتی

مراجع

علی بن ابی­طالب^(ع). (1382). نهج­البلاغه. ترجمه­ محمد دشتی. تهران، انتشارات حافظ نوین.

1- آذر، عادل و ربیعه، مسعود و قیطاسی، فاطمه. (1387). اخلاق در علم مدیریت. مجله اخلاق علوم و فناوری، دوره 3، شماره 2- 1، ص.ص. 70-61.

2- ابراهیم­پور، حبیب و نعمتی، ولی. (1395). تحلیل نقش دینداری در تعالی معنویت در محیط کاری کارکنان. مجله پژوهش­های مدیریت عمومی، دوره 9، شماره 39، ص.ص. 168- 155.

3- احتشام، مرتضی. (1355). ایران در زمان هخامنشیان. تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.

4- ارسطو. (بی‌تا).  علم الاخلاق الی نیقوماخوس، جلد ‌۲، قاهره، دار صادر، چاپ اول.

5- استیسی، رالف دی. (1378). مدیریت بر ناشناخته­ها (مرزهای راهبردی بین نظم و آشفتگی در سازمان­ها)، ترجمه محسن قدمی و مسعود نیازمند. تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.

6- پورفر، ولی­الله. (1382). مجموعه مباحثی از مدیریت در اسلام. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات مدیریت اسلامی.

7- رستم­وندی، تقی. (1387). آز و داد: آسیب­شناسی سیاسی شهریاری در شاهنامه فردوسی، مجله­ پژوهش سیاست نظری، شماره­ 5، ص.ص. 31-12.

8- سعدی، شیخ مصلح­الدین. (1368). گلستان. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی.

9- شریف­پور، عنایت‌الله و محمدی محتشم. (1387). اندیشه سیاسی در کتاب کلیله و دمنه، مجله ادب و زبان (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان)، شماره 24 (پیاپی: 21)، ص.ص. 69- 53.

10- طباطبایی، جواد. (1385). تأملی درباره­ ایران. تبریز: ستوده.

11- فاضل لنکرانی، محمد. (1366). آیین کشورداری از دیدگاه امام علی^(ع). به کوشش حسین کریمی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

12- فرای، ریچارد. (1368). میراث باستانی ایران. ترجمه­ مسعود رجب­نیا. تهران: علمی و فرهنگی.

13- مجتبایی، فتح­الله. (1352). شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان. تهران: انتشارات انجمن فرهنگ ایران باستان.

14- محجوب، محمدجعفر. (1349). درباره­ کلیله و دمنه. تهران: انتشارات خوارزمی.

15- محمدی، قدسیه. (1387). بازگردانی کلیه و دمنه. شیراز، نوید شیراز.

16- منشی، نصرالله. (1378). کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی. تهران: امیرکبیر.