کارایی آموزش مبتنی بر اثرات بار شناختی در درس علوم تجربی مورد مطالعه: دانش‌آموزان پایة سوم مقطع ابتدایی

پژوهش در برنامه ریزی درسی

مقاله 9، دوره 16، شماره 61، تیر 1398، صفحه 115-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsre.2019.665148

نویسنده

علی عبدی^*

استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ایران.

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی کارایی آموزش مبتنی بر اثرات بار شناختی در درس علوم تجربی پایة سوم ابتدایی انجام شد. روش پژوهش، شبه آزمایشی و از نوع طرح دو گروهی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون بود. جامعة آماری این پژوهش شامل همة دانش‌آموزان دختر پایة سوم ابتدایی شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 97-98 بود که دو کلاس به روش نمونه‌گیری در دسترس (39 نفر گروه آزمایش و 38 نفر گروه کنترل) انتخاب شدند که در گروه کنترل فراگیران به شیوة مرسوم درس‌های مذکور را یاد می‌گرفتند و در گروه آزمایشی، مطالب درسی بر اساس اثرات بار شناختی (اثر مثال حل شده، اثر تکمیل مسئله، اثر تقسیم توجه، اثر مجرای حسی، اثر افزونگی) به دانش‌آموزان ارائه شد. برای اندازه گیری میزان کارایی از آزمون معلم ساخته پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی و پرسشنامة خودگزارش‌دهی بار شناختی پاس و ون ‌مرینبوئر (Paas &Van Merriënboer,1993) استفاده شد. تأیید روایی ابزار معلم ساخته بر اساس روایی محتوایی و نظر متخصصین و پایایی آن به شیوة کودر ریچادسون21 انجام شد که در پیش‌آزمون عدد 91/0 و در پس‌آزمون عدد 72/0 به دست آمد. برای تحلیل داده‌های آماری از تحلیل کوواریانس چند راهه (MANCOVA)، نمره z و آزمون t مستقل به کمک نرم‌افزار SPSS₂₂ بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین دو روش آموزش مبتنی بر اثرات بار شناختی و روش سنتی از نظر میزان کارایی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0>p)، به این معنا که میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزانی که از طریق برنامة آموزشی مبتنی بر اثرات بار شناختی آموزش دیده بودند، بالاتر از دانش‌آموزان آموزش‌دیده با روش تدریس مرسوم و متداول بود. همچنین دانش‌آموزان گروه آزمایش بار شناختی کم‌تری از دانش‌آموزان گروه کنترل تجربه کردند.

کلیدواژه‌ها

آموزش مبتنی بر اثرات بارشناختی؛ بار شناختی؛ پیشرفت تحصیلی؛ کارایی

مراجع

Abdi, A. & Rostami,.M.(2018).The Effect of instruction based on the Cognitive Load Theory effects on academic achievement, perceived cognitive load and motivation to learning in Sciences subject. Journal of Instruction and Evaluation. 10(40), 43–67. [Persian].

Afgani Dahlan, J. (2016). Performance, Mental Effort, and Efficiency of Multimedia-Based Discovery Learning in Mathematics Learning. IJCAS; 3(10), 29-39.

Amirteimouri MH, Zare M. (2015). Cognitive load and instructional multimedia. Tehran: Allameh Tabatabai University press;. [In Persian].

Atkinson, R., Derry, S., Renkl, A., &Wortham, D. (2000). Learning from examples: Instructional principles from the worked examples research. Review of Educational Research, 70(2), 181-214.

Brunstein, A., Betts, S., & Anderson, J. R. (2009). Practice enables successful learning under minimal guidance. Journal of Educational Psychology, 101, 790-802.

Clark, R. C., Nguyen, F., & Sweller, J. (2005). Efficiency in learning: Evidence-based guidelines to manage cognitive load. San Francisco: Pfeiffer.

Cooper G, Sweller J. (1987).  Effects of schema acquisition and rule automation on mathematical problem-solving transfer.J Educ Psychol; 79(4):347-362.

Jalani, N. H., &Chee sern, L. (2014). Effects of example-problem based learning on transfer performance in Circuit Theory. Journal of Technical Education and Training, 6(2), 28–37.

Jalani, N. H., &Chee sern, L. (2015). The Example-Problem-Based Learning Model: Applying Cognitive Load Theory.Procedia- Social and Behavioral Sciences, 195, 872-880.

Kalyuga S. (2009) Cognitive load factors in instructional design for advanced learners. New York, NY: Nova Science Publishers, Inc.

Mahbubi T, Zare H, Sarmadi MR, Fardanesh H, Feyzi A.(2012) Effect principles of instructional design on cognitive load topics learning in multimedia learning environments. Journal of higher education curriculum studies; 3 (6): 29-46. [Persian]

McLaren, B, M., van Gog, T., Ganoe, C., Karabinos, M., Yaron, D. (2016). The efficiency of worked examples compared to erroneous examples, tutored problem solving, and problem solving in computer-based learning environments. Computers in Human Behavior, 55, 87-99

Sweller J, Chandler P, Tierney P, Cooper M. (1990).Cognitive load as a factor in the structuring of technical material. J Exp Psychol; 119(2): 176- 192

Mosaramezani S, Kanani E, Velayati E. (2013).the effect of Cognitive load control on memory and retention English grammar. New Thoughts on Education. (9) 1.105-131. [Persian]

Mousavi, S., Low, R., &Sweller, J. (1995). Reducing cognitive load by mixing auditory and visual presentation modes. Journal of Educational Psychology, 87(2), 319-334.

Paas, F., & Van Merrienboer, J. (1993). The efficiency of instructional conditions: An approach to combine mental effort and performance measures. Human Factors: The Journal of the Human Factors and Ergonomics Society, 35(4), 737-743.

Paas, F., & Van Merriënboer, J. (1994). Instructional control of cognitive load in the training of complex cognitive tasks. Educational Psychology Review, 6(4), 351-371.

Paas, F., Renkl, A., & Sweller, J. (2003). Cognitive load theory and instructional design: Recent developments. Educational Psychologist, 38, 1–4.

 

Renkl, A. & Atkinson, R. K. (2003). Structuring the transition from example study to problem solving in cognitive skills acquisition: A cognitive load perspective. Educational Psychologist, 38, 15-22.

Rostami, M.; Talepasand, M. & Mohammadifar, A.(2017). Effectiveness of Educational Program Based Cognitive Load in Learning Efficiency of Algebra Concepts Among 7th Grade Girl Students in Tehran. Education Strategies in Medical Sciences; 10(4): 322-333. [In Persian].

Salari, M. & Amirtimori, MH. (2017). Investigating the Effect of Four Elemental Design Patterns on Excess Cognitive Exercise and Complex Learning. Quarterly of Educatinal Psychology. Allameh Tabataba’i University. Vol. 13, No. 44. 173- 197;. [In Persian].

Schnotz, W., & Kürschner, C. (2007). A reconsideration of cognitive load theory. Educational Psychology Review, 19(4), 469-508.

Sweller, J. (2004). Instructional design consequences of an analogy between evolution by natural selection and human cognitive architecture. Instructional Science, 32, 9-31.

Sweller, J. (2010). Element interactivity and intrinsic, extraneous, and germane cognitive load. Educational Psychology Review, 22(2), 123-138.

Sweller, J., Ayres, P., & Kalyuga, S. (2011). Cognitive load theory in perspective. Cognitive Load Theory, 237-242.

Sweller, J., Van Merrienboer, J. J. G., & Paas, F. G. W. C. (1998). Cognitive architecture and instructional design. Educational Psychology Review, 10(3), 251-296.

Tabbers, H. K., Martens, R. L., & Merriënboer, J. J. G. (2004). Multimedia instructions and cognitive load theory: Effects of modality and cueing. British Journal of Educational Psychology, 74(1), 71-81.

Trafton, J. G., & Reiser, B. J. (1993). The contributions of studying examples and solving problems to skill acquisition. In Proceedings of the Fifteenth Annual Conference of the Cognitive Science Society, (pp. 1017-1022). Boulder, CO:

Takir, A, &Aksu, M., (2012). The Effect of an Instruction Designed by Cognitive Load Theory Principles on 7th Grade Students’ Achievement in Algebra Topics and Cognitive Load .Journal of Creative Education (3) 2, 232-240.

Van Merriënboer, J. J. G., Clark, R. E., & de Croock, M. B. M. (2002). Blueprints for complex learning: The 4C/ID-model. Educational Technology Research and Development, 50(2), 39–64.

Van Merriënboer, J., &Sweller, J. (2005). Cognitive load theory and complex learning: Recent developments and future directions. Educational Psychology Review, 17(2), 147-177.

Zare M, Salari M, Sarikhani R.(2016) The impact of educational strategies of cognitive load theory on extraneous cognitive load and learning in physiology course. J Med Edu Dev 2016; 9(22): 44-52.

Zare, M. Sarikhani, R. Mehraban, J. & Salari, M. (2015). Comparison of the Effect of Beybee and Traditional Teaching Methods on Creativity and Cognition in the Chemistry Course. Scientific Journal of Invention and Creativity in the Humanities. 5 (2): 55- 76. [Persian]

Zhu, X., & Simon, H. A. (1987). Learning mathematics from examples and by doing. Cognition and Instruction, 4(3), 137-166.

Trafton, j.G, Reiser, B.J. (1993). The contributions of studying examples and solving problems to skill acquisition. In proceeding of the fifteenth annual conference of the cognitive science society.