تبیین و تدوین عناصر محتوایی و راهبردی الگوی شایستگی تفکر استراتژیک (مورد مطالعه : شرکت ملی گاز ایران)

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 5، دوره 25، شماره 72، خرداد 1398، صفحه 125-156   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

میرزا حسن حسینی¹؛ محمد محمودی میمند²؛ محمدتقی امینی³؛ نیما رحمانی^{* 4}

¹استاد مدیریت بازرگانی ، داشگاه پیام نور تهران

²دانشیار مدیریت اجرایی و MBA ، دانشگاه پیام نور تهران

³دانشیار مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور تهران

⁴دانشجوی دکتری مدیریت مرکز تحصیلات تکمیلی، دانشکده مدیریت، دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

مطالعات در زمینه تفکر استراتژیک طی دو دهه اخیر عمدتاً در دو شاخه روانشناختی و مدیریت توسعه یافته است. محققینِ متأخّر رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. براین اساس هدف این پژوهش آن بود که الگوی فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان یک شایستگی سازمانی و به تفکیک دو بعد محتوایی و راهبردی، جهت مدیران شرکت ملی گاز ایران تدوین گردد؛ بطوریکه عناصر محتوایی و راهبردی آن بر حسب اقتضائات محیطی و عوامل زمینه ساز تبیین گردد. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی انجام گرفت که از طریق راهبرد داده بنیاد و کدگذاری متاسنتز عناصر و مؤلفه های شایستگی تفکر استراتژیک تبیین گردید. برای این منظور با بکارگیری روش نمونه گیری هدفمند و انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با خبرگان و همچنین فیش برداری از اسناد و مدارک، داده های مورد نیاز گردآوری شد. سپس مفاهیم و مقوله های اثرگذار از طریق کدگذاری نظری با رهیافت نظام مند و همچنین پرسشنامه های روش متاسنتز استخراج گردید و نتیجتاً یک قضیه کلی که بیانگر روابط مفهومی و تعمیم یافته ی مؤلفه ها و زیر مؤلفه های الگوی شایستگی تفکر استراتژیک می باشد ارائه شد. یافته ها نشان داد که اقتضائات و الزامات (محیطی، سازمانی و ارزشی) به عنوان عوامل ایجابی، ویژگی های مدیر بصیر و سازمان کارآفرین به عنوان عوامل زمینه ساز، بعد محتوایی (مقوله محوری) شامل پنج شیوه تفکر واگرا، راهبردها شامل شش شیوه تفکر معطوف به هدف و پیامدهای مورد انتظار شامل چهار قابلیت سازمانی فرایند تفکر را شکل می دهند.

کلیدواژه‌ها

دستیابی تکنولوژی؛ تکنولوژی پیشرفته؛ IT؛ داده بنیاد؛ Maxqda

مراجع

رحمان سرشت، حسین و پرویز کفچه، (۱۳۸۷)، مدلی سازمانی برای تفکر راهبردی (مطالعة تجربی) چشم انداز مدیریت بازرگانی (چشم انداز مدیریت سابق) - دانشگاه شهید بهشتی، دوره 7، شماره 28،  ۴۹-۸۰

غفاریان، وفا و علیرضا علی احمدی، (1382)، تفکر استراتژیک، ماهنامه تدبیر، سال چهاردهم، شماره 137

غفاریان، وفا و علیرضا کیانی، (1387)، استراتژی اثربخش، انتشارات فرا، تهران، نوبت چاپ پنجم

مشبکی, اصغر و آناهیتا خزاعی، (1387)، طراحی مدل عناصر تفکر استراتژیک در سازمان‌های ایرانی. فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی, 1(1)

میرآخوری، علیرضا، محمدرضا دارائی و یاشار اسلام زاده، (1393)، مدل تفکر استراتژیک اسلامی ایرانی، سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.

 

 

Armstrong, M. (2006). Strategic Human Resource Management-A Guide to Action 3rd Ed.

Bonn, I. (2005). Improving strategic thinking: a multilevel approach. Leadership & Organization Development Journal, 26(5), 336-354.‏

Boyatzis, R. E. (2008). Competencies in the 21st century. Journal of management development, 27(1), 5-12.‏

Britten, N., Campbell, R., Pope, C., Donovan, J., Morgan, M., & Pill, R. (2002). Using meta ethnography to synthesise qualitative research: a worked example. Journal of health services research & policy, 7(4), 209-215.

Calabrese, A., & Costa, R. (2015). Strategic thinking and business innovation: Abduction as cognitive element of leaders’ strategizing. Journal of Engineering and Technology Management, 38, 24-36.‏

Campion, M. A., Fink, A. A., Ruggeberg, B. J., Carr, L., Phillips, G. M., & Odman, R. B. (2011). Doing competencies well: Best practices in competency modeling. Personnel Psychology, 64(1), 225-262.‏

Casey, A. J., & Goldman, E. F. (2010). Enhancing the ability to think strategically: A learning model. Management Learning, 41(2), 167-185.‏

Creswell, J. W. (2015). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, Enhanced Pearson eText with Loose-Leaf Version--Access Card Package. Pearson Education, Inc.‏

Czarniewski, S. (2015). Main aspects of systems and network thinking in management. European Journal of Business, Economics and Accountancy, 3(1), 54-61.

Dufour, Y., Steane, P., & Corriveau, A. M. (2018). From the organizational life-cycle to “ecocycle”: a configurational approach to strategic thinking. Asia-Pacific Journal of Business Administration, 10(2/3), 171-183.‏

Goldman, E. F., Scott, A. R., & Follman, J. M. (2015). Organizational practices to develop strategic thinking. Journal of Strategy and Management, 8(2), 155-175.‏

 Goldman, E., & Scott, A. R. (2016). Competency models for assessing strategic thinking. Journal of Strategy and Management, 9(3), 258-280.‏

Henden, G. (2004). Intuition and its role in strategic thinking. Handelshøyskolen BI.

Hodgkinson, G. P., & Clarke, I. (2004). Toward a Cognitive Resource Theory of Organisational Strategizing.

Hong, J. C., & Liu, M. C. (2003). A study on thinking strategy between experts and novices of computer games. Computers in Human Behavior, 19(2), 245-258.‏

Hoon, C. (2013). Meta-synthesis of qualitative case studies: An approach to theory building. Organizational Research Methods, 16(4), 522-556.

Keeney, R. L., & McDaniels, T. L. (1992). Value-focused thinking about strategic decisions at BC Hydro. Interfaces, 22(6), 94-109.

Lattimer, R. L. (2008). Transformational strategy and competitiveness. Paper presented at the Competition Forum.

Lewis, D. (2002). The place of organizational politics in strategic change. Strategic Change, 11(1), 25-34.

Mintzberg, H. (1994). The fall and rise of strategic planning. Harvard business review, 72(1), 107-114.

Moon, B.-J. (2013). Antecedents and outcomes of strategic thinking. Journal of Business Research, 66(10), 1698-1708.

Nuntamanop, P., Kauranen, I., & Igel, B. (2013). A new model of strategic thinking competency. Journal of Strategy and Management, 6(3), 242-264.

O'Shannassy, T. (2003). Modern strategic management: Balancing strategic thinking and strategic planning for internal and external stakeholders. Singapore Management Review, 25(1), 53.‏

Pandit, N. R. (1996). The creation of theory: A recent application of the grounded theory method. The qualitative report, 2(4), 1-15.

Sanchez, R. (2004). Understanding competence-based management: Identifying and managing five modes of competence. Journal of Business research, 57(5), 518-532.

Sashkin, M., & Sashkin, M. G. (2003). Leadership that matters: The critical factors for making a difference in people's lives and organizations' success. Berrett-Koehler Publishers.‏

Schippmann, J. S. (2010). Competencies, job analysis, and the next generation of modeling. Handbook of workplace assessment, 32, 197.

Steptoe-Warren, G., Howat, D., & Hume, I. (2011). Strategic thinking and decision making: literature review. Journal of Strategy and Management, 4(3), 238-250.

Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Procedures and techniques for developing grounded theory.‏

Tavakoli, I., & Lawton, J. (2005). Strategic thinking and knowledge management. Handbook of business strategy, 6(1), 155-160.‏

Tovstiga, G. (2015). Strategy in practice: A practitioner's guide to strategic thinking. John Wiley & Sons

Prahalad, C. K., & Hamel, G. (2006). The core competence of the corporation. In Strategische unternehmungsplanung—strategische unternehmungsführung (pp. 275-292). Springer, Berlin, Heidelberg.

van der Laan, L. W. (2010). Foresight competence and the strategic thinking of strategy-level leaders. University of Southern Queensland,

Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly, 177-195.

Wootton, S., & Horne, T. (2010). Strategic thinking: A step-by-step approach to strategy and leadership: Kogan Page Publishers.