تعیین راهبردهای توسعه گردشگری در منطقه اورامانات با استفاده از مدلSWOT

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 5، دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اردیبهشت 1392، صفحه 73-92   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

ادریس باباخانزاده^{* 1}؛ اصغر ضرابی²

¹کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اصفهان

²استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اصفهان

چکیده

چکیده
    کشور ایران با تاریخ کهن و قرار گرفتن در مسیر جاده ابرایشم و راه ارتباطی بین دنیای شرق و غرب به عنوان یکی از قطب‌های مهم تمدن بشری در جهان مطرح می‌باشد به گونه‌ای که از نظر داشتن جاذبه‌های گردشگری جزء ده کشور برتر جهان و از نظر برخورداری از بیشترین تنوع زیستی کره زمین، در رده پنجم جهان قرار دارد. یکی از مناطق این کشور چهار فصل منطقه اورامانات در استان کرمانشاه می‌باشد که با داشتن جاذبه‌های بی‌شمار تاریخی، مذهبی، فرهنگی و به ویژه طبیعی در سطوح مختلف ملی تا محلی یکی از قطب‌های مهم گردشگری در غرب ایران می‌باشد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی فرصت‌ها و چالش‌های گردشگری منطقه بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و استفاده از پرسشنامه به تعداد 383 بوده است و در نهایت با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار در منطقه شامل نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها و تهدیدها، راهبردهایی همسو با توسعه پایدار گردشگری در این منطقه ارائه گردیده است. روش جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز بیشتر اسنادی، تحلیلی و پیمایشی بوده و برای ترسیم نقشه‌ها نیز از نرم‌افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که گردشگری در این منطقه بیشتر فصلی (فصل تابستان) بوده و شرایط محیطی، داشتن جذابیت‌های طبیعی، وجود محیط آرام و دور از هیاهوی شهرهای بزرگ و مستعد بودن منطقه جهت سرمایه‌گذاری برای گردشگری مهمترین نقاط قوت، کمبود اماکن اقامتی، ضعف تبلیغات، کمبود زیرساخت‌ها، فصلی بودن گردشگری مهمترین نقاط ضعف، از مهمترین فرصت‌ها می‌توان به اشتغال‌زایی برای منطقه که دارای درصد بالای بیکاری می‌باشد و امکان دسترسی به بازارهای بین‌المللی کشور همسایه، عدم وجود چنین جاذبه‌هایی در دیگر مناطق استان و قابلیت تبدیل شدن به قطب اکوتوریستی برتر استان اشاره کرد. مهمترین تهدیدها نیز وجود ناامنی در کشور همسایه و هم مرز بودن آن با منطقه، محرومیت شدید منطقه به خاطر وجود جنگ هشت ساله ایران و عراق و درگیر بودن مستقیم منطقه در آن، سرمایه‌گذاری اندک در بخش گردشگری می‌باشد. در پایان نیز به ارائه راهکار پرداخته شده که می‌تواند در بهینه‌سازی وضع موجود و ساماندهی گردشگری در این منطقه مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: توسعه گردشگری؛ پایداری؛ مدل سوات؛ منطقه اورامانات؛ کرمانشاه

مراجع

منابع       

باباخانزاده، ادریس(1389)، بررسی جاذبه های گردشگری منطقه اورامانات و نقش آن در تحولات منطقه، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، استاد راهنما اصغر ضرابی، استاد مشاور جمال محمدی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان

بدری، سید علی، خلیل رحمانی، مجید سجاسی قیداری، امید حسن پور(1390)، راهبردهای توسعه اکوتوریسم در شهرستان مریوان، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره دوم، صص 54-31.

پاپلی یزدی، محمد حسین، مهدی سقایی(1386)، گردشگری(ماهیت و مفاهیم)، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران.

پاهکیده، اقبال(1390)، تحلیل مکانی توان گردشگری طبیعی- فرهنگی منطقه اورامانات با استفاده از  GIS  طرح پژوهشی گرانت دانشگاه پیام نور.

تقوایی، مسعود، حمیدرضا وارثی، افشین درکی(1390)، بررسی نقش نورپردازی در توسعه گردشگری شهری(مطالعه موردی شهر اصفهان)، مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هشتم، صص18-1.

ساکی، لیلا(1387)، بررسی توانمندی‌های فضایی شهرستان نهاوند در توسعه در توسعه گردشگری، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما جمال محمدی، دانشگاه اصفهان.

رخشانی نسب، حمیدرضا، اصغر ضرابی(1388)، چالش‌ها و فرصت‌های توسعه اکوتوریسم در ایران، مجله فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اهر، سال نهم، شماره 28، صص 55-41.

رهبری، مهدی(1384)، گردشگری و توسعه پایدار، مجموعه مقالات اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعه مازندران، نشر رنسانش، چاپ اول، تهران.

دل انگیزان، سهراب(1388)، بررسی حلقه های بحرانی و مفقود زنجیره تامین(مورد کاوی صنعت گردشگری منطقه پاوه و اورامانات در استان کرمانشاه)، مجموعه مقالات همایش ارتقای فرهنگ شهروندی. شهرداری پاوه.

غفاری، هادی(1381)، صنعت توریسم در ایران: چالشها و راهکارها، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 186- 185.

قدمی، مصطفی، سیمین تولایی، سید محمد مهدی فاطمی(1389)، ارزیابی استراتژیک قابلیت‌های توسعه گردشگری: مطالعه موردی شهر فریدونکنار، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 16، شماره 19، صص 128-111.

قدمی، مصطفی(1390)، ارزیابی و تدوین استراتژی مقصد در چارچوب توسعه پایدار گردشگری نمونه مورد مطالعه: کلانشهر مشهد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال سوم، شماره نهم، صص 82- 59.

طاهری دمنه، محسن، سکینه فرمانی، رضا مستوفی الممالک(1390)، بررسی چالش های موجود در صنعت گردشگری شهر شیراز در ارتباط با محدودیت مراکز اقامتی، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هشتم، صص 132-117.

عبدالمنافی، طاهره، مصطفی ازکیا(1390)، عوامل موثر بر صنعت گردشگری در منطقه روستایی کلاردشت، پژوهش‌های آموش و ترویج کشاورزی، سال چهارم، شماره1 پیاپی سیزده، صص 111-97.

ضرابی، اصغر، صدیف اسلامی پریخانی(1390)، سنجش تأثیرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری(مطالعه موردی شهرستان مشکین شهر)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 75، صص 52-37.

ضرابی، اصغر، جمال محمدی، ادریس باباخانزاده(1390)، تحلیلی بر جاذبه‌ها و تسهیلات گردشگری منطقه اورامانات، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 22، شماره پیاپی 43، شماره 3، صص 52-35.

کاظمی، مهدی(1386)، مدیریت گردشگری، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران.

مکیان، سیدنظام الدین، محمود نادری بنی(1382)، بررسی گردشگری خارجی در شهر یزد، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 62، صص 205-195.

محلاتی،صلاح الدین(1380)، درآمدی بر جهانگردی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران.

منصوری، علی(1381)، گردشگری و توسعه پایدار، مجله رشد آموزش جغرافیا، شماره 63.

مهندسین مشاور تدبیر شهر(1384)، طرح جامع توسعه گردشگری استان کرمانشاه، مرحله اول(وضع موجود)،کرمانشاه.

میرزایی، رحمت(1388)، تأثیر توسعه گردشگری روستایی بر اشتغال در منطقه اورامانات کرمانشاه، فصلنامه روستا و توسعه، سال 12، شماره 4، صص 76-49.

موحد، علی، سالار کهزادی(1389)، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در استان کردستان با استفاده از مدل SWOT، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، شماره دوم، صص 102-89.

ولدبیگی، برهان الدین(1388)، نگاهی به جاذبه‌های گردشگری اورامان، نشر احسان، چاپ دوم.

هزارجریبی، جعفر، ملک محمد نجفی(1389)، اعتماد اجتماعی و توسعه گردشگری، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هفتم، صص 70-53.

Eghbali, Naser, Abbas bakhshandea nosrat, Sayyed khalil sayyed ali pour(2010), Investegation Challenges and Guidelines Development of Rural Tourism- A Case Study of Rural Semnan Province, south Asian journal of tourism and Heritage, Vol 3, No 2, Pp 60- 75.

Harris, Robert& Howard, joy(1996), Dictionary of Travel& Tourism Hospitality Terms Melbourne, Hospitality Press.

Honari, Habib, Mahmoud Goudarzi, Akbar Heidari, Afsane Emami(2010), A Comparison of the viewpoints of tourists, interested managers and cultural heritage organization managers regarding sport tourism- driven job and income creation in Mazandaran- Iran, Procedia Social and Behavioral Sciences2, Pp 5659-5663.